Kassel

Kassel; Kassel
	hiri handia
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Alemania
Alemaniako estatua	Hessen
Gobernu-eskualde	Kassel gobernu-eskualde
Alkatea	Sven Schoeller (en)
Izen ofiziala	Kassel
Jatorrizko izena	Kassel
Posta kodea	34117, 34128 eta 34117–34134
Udalerri kodea	06611000
Geografia
Koordenatuak	51°18′57″N 9°29′53″E / 51.31578°N 9.49792°E
Azalera	106,78 km²
Altuera	176 m
Mugakideak	Landkreis Kassel (en) eta Göttingen barrutia
Demografia
Biztanleria	204.687 (2023ko abenduaren 31); 485 (2022)
Dentsitatea	1.917 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1330 (egutegi gregorianoa)
Telefono aurrizkia	0561
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Ramat Gan, Mulhouse, Florentzia, İzmit, Rovaniemi, Jaroslavl, Berlin-Mitte, Arnstadt, Montana (Bulgaria) eta Västerås udalerria
Matrikula	KS
	kassel.de

Kassel^[1] hiri alemaniarra da, Hessengo eskualdekoa. Fulda ibaiertzean dago. 195.530 biztanle zituen 2010eko Abenduaren 31an.

Etimologia

Izena Castellum Cattorum zuen erromatarren garaian eta Kato leinu germaniarraren gaztelua esan nahi zuen. X mendean Chasella izena zuen eta 1926an hartu zuen gaur egungo Kassel izena.

Historia

Kassel herriaren lehenengo aipamena 913 urtekoa da. Fulda ibaiaren gaineko zubia zaintzen zuen gotorlekua zuen herriak. 1189ko dokumentu batean hiri eskubideak dituela aipatzen da, baina ez da jakina noiz eskuratu zituen.

XVI mendean kalbinismoaren alde egin zuen eta hiria asko gotortu zen katolikoengandik babesteko. 1685ean Frantziatik ihesi zetozen 1.700 higanot protestante hartu zituen.

1805 urtean Grimm anaiak bertako liburutegian lanean ari zirela aurkitu zituzten gerora bilduma osatuko zuten ipuin eta kondairak. 1807an Napoleonek hartu eta Westfaliako Erresumaren hiriburu bihurtu zuen, baina 1813an berriz ere printze-hauteslearen menpeko lur bihurtu zen. 1866an Prusiak eskuratu zuenean printzearen egoitza izateari utzi zion.

Bigarren Mundu Gerran Dachau kontzentrazio-esparrurako azpi-esparru bat egon zen bertan. Aliatuek gogor bonbakatu zuten hiriaren %90a suntsituz. 10.000 pertsona hil ziren eta 150.000 etxerik gabe gelditu. Lantegiek berriz ez zuten ia kalterik izan. 1945ean estatubatuarrak jabetu ziren hiriaz hiru egunetan zehar etxez-etxeko tiroketekin aurrera eginez.

Gerra ondoren hiria berreraikitzeari ekin zitzaion. Hiriaren suburbioek oraindik XIX mendeko eraikinak badituzte.

Ondasun nabarmenak

Wilhelmshöhe jauregia (Schloss Wilhelmshöhe): Gilen IX landgraveak 1786an eraikitako jauregia da. Barruan greziar eta erromatar artearen erakusgarri den bilduma zabala dauka, baita Rembrandten margoen bilduma handia ere. Jauregiaren ondoan Herkulesen monumentua dago, zeinetik urjauzi ugariko kanal artifiziala jeisten den. Albo batean Löwenburg gaztelua ere badu, "lehoien gaztelua" esan nahi du, eta Erdi Aroko gaztelu baten erreplika da.
Orangerie: Karlos landgraveak 1703 eta 1711 artean eraikitako jauregia da. Karlsaue parkean dago eta 140 metrotako luzera du. 1955ean planetario bat gehitu zitzaion.