Paul Delvaux
| Paul Delvaux | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 23-an de septembro 1897 en Huy |
| Morto | 20-an de julio 1994 (96-jaraĝa) en Veurne |
| Tombo | Veurne Communal Cemetery (en)  
|
| Lingvoj | franca |
| Ŝtataneco | Belgio
|
| Alma mater | Brusela Reĝa Akademio de Belaj Artoj
|
| Okupo | |
| Okupo | pentristo watercolorist (en) skulptisto gravuristo ilustristo desegnisto murpentristo
|
Paul DELVAUX, prononcu pol delvó: (* la 23-an de septembro 1897 en Wanze apud Huy; † la 20-an de julio 1994 en Veurne, okcidenta Flandrio, Belgio). Li estis belga post-impresionisma, ekspresionisma kaj fine iel superrealisma[1] pentristo. Li fariĝis mondfama pentristo pro lia ikonografio en kiu centraj revenantaj motivoj estas skeletoj, trajnoj kaj virinaj korpoj en pentraĵoj en kiuj regas silento[2]. Li ankaŭ faris literaturajn ilustraĵojn por la tekstoj de Frans Hellens, Paul Eluard kaj Jacques Meuris[3]. En la aĝo de 90 li blindiĝis, sed daŭrigis pentri el la memoro de manoj kaj la cerbo.
Biografio
[redakti | redakti fonton]La mondo de la juna Delvaux karakteriziĝas jam de lia fascinado por la mondo de fervojaj stacioj, admiro por la libroj de Jules Verne, timo pro skeletoj montritaj en klaso de sia lernejo, pasio por la antikva tempo kaj grek-romia mitologio, amo-timo por lia amanta sed reganta kaj kastranta patrino[4].
La juna Delvaux ricevis muzikajn lecionojn, studis la grekan kaj la latinan, legante Jules Verne[5] kaj la poezion de Homero. Lia tuta verko estis influita de ĉi tiuj legadoj, komencante kun siaj unuaj desegnoj kun mitologiaj scenoj.
Je la aĝo de 21 li komencis siajn studojn en la Académie Royale des Beaux-Arts en Bruselo kie li studis arkitekturon de 1916 ĝis 1917 kaj ornama pentrado de 1918 ĝis 1919. Poste li mem instruis en tiu akademio de 1950 ĝis 1962.
1928-1929 estis malfacilaj jaroj. Neniu interesiĝis pri liaj pentraĵoj. La publiko montris ĝeneralan indiferentecon, eĉ malamikecon. De 1929 ĝis komence de 1934 li estis influita de flandraj ekspresionistoj kiel ekzemple James Ensor, Gustave Permeke, De Smet kaj Van den Berghe[6]. Jardekon poste, sub la influo de Giorgio de Chirico kaj René Magritte, li partoprenis en surrealismaj ekspozicioj kune kun majstroj kiel Salvador Dalí.
En 1936 Delvaux kunhavigis ekspozicion ĉe la Palais des Beaux-Arts en Bruselo kun René Magritte[7]. Post kiam li estis vidinta la pentraĵo «Melankolio kaj mistero de strato» de Giorgio de Chirico, ke li poste aliĝis en 1937 al la surrealisma movado.
En 1937 li edziĝis kun Suzanne Purnal. Tamen la geedziĝo iĝis emocia fiasko. Seniluziiĝo kaj soleco fariĝis tioma fonto de inspiro, ke li kreis siajn plej bonajn artverkojn en ĉi tiu periodo.
La jaro 1938 fariĝis escepte fruktodona jaro kiam li partoprenis en la pariza "Exposition Internationale du Surréalisme", organizita de Marcel Duchamp. En junio samjare li ĉeestis en samspeca ekspozicio en Amsterdamo, tiu ĉi fojo organizita fare de André Breton kaj Paul Éluard.
En 1947 li renkontis denove kaj tute neatendite sian unuan amatinon Anne-Marie De Martelaere, lia "Tam", en Sint-Idesbald. Li forlasis sian edzinon kaj fine lli geedziĝis la 25-an de oktobro 1952.
En 1950 li fariĝis profesoro ĉe Ecole Nationale de la Cambre en Bruselo. En 1965 li fariĝis direktoro de la Académie Royale des Beaux-Arts en Bruselo.
En 1979 la brusela libera universitato (ULB) donis al Paul Delvaux la honoran doktorecon. En 1981 la usona popartisto Andy Warhol renkontis Delvaux en Bruselo kaj faris serion de portretoj de la pentristo.
Pro progresema blindeco Paul Delvaux ĉesis pentri depost 1986 kaj lia lasta grava ekspozicio estis en Parizo en 1992.
Verkaro
[redakti | redakti fonton]Li komencis pentri preskaŭ ekskluzive pejzaĝojn. Lia preskaŭ akademia tekniko kontrastas kun lia fiskado sur misteraj temoj kaj sur sonĝema kaj persona mondo, en kiu la virino transformiĝas en misteran estaĵon, foje submetita al plantaj metamorfosoj, en etoso markita de certa erotiko. Liaj karakterizaj verkoj elstaras pro realismaj pejzaĝaj fonoj, antaŭ kiuj senvestitaj virinoj regas la bildon. Alia mondo de Paul Delvaux malfermiĝas en la mondo de fervojoj. El la pli ol 600 gravaj verkoj de Delvaux, triono estas dediĉita al ĉio, kio rilatas al trajnoj kaj stacidomoj. La pentraĵoj kun vesperaj stacidomoj (“Gare la Nuit I & II”) enhavas nenion, kio estas klare superreala, sed lia ludo kun la lumo de la luno produktas specialajn efikojn en iuj pentraĵoj.
Inter la jaroj 1940 kaj 1950 li faris plurajn murpentraĵojn interalie en la brusela Palaco de kongresoj kaj en la kazino de Oostende kaj laste en Bruselo (22.10.2019 – 15.03.2020) ĉe la muzeo TrainWorld apud la brusela stacidomo Schaarbeek[8].
Inter liaj plej konataj verkoj estas La skeletoj, Nokta ĝardeno, La delogo de St. Anthony kaj La dormanta Venuso. Okazis granda superrigarda ekspozicio de liaj artaĵoj en Roterdamo kaj en la naciaj muzeoj en Tokio kaj Kioto.
Ikonografio (bildolingvo)
[redakti | redakti fonton]La ikonografio de la artaĵoj de Delvaux, pro kiu li akiris sian famon, estas malfacile esplorebla, ne nur ĉar ĉi-rilate la pentristo malofte klarigis la motivojn, kiujn li uzis, sed ankaŭ ĉar ili ankoraŭ restas multinterpreteblaj. Nudaj virinoj kun grandaj sonĝoj, homaj skeletoj, malnovaj trajnoj kaj kaleŝoj, stacidomoj kaj klasikaj konstruaĵoj estas la ĉefaj elementoj de lia bildlingvo.
Muzeo Paul Delvaux
[redakti | redakti fonton]
En 1982 estis inaŭgurita en Sint-Idesbald vizitinda muzeo dediĉita al lia vivo kaj pentraĵoj[9]. La vorto 'muzeo' (en esperanto kaj pluraj aliaj lingvoj) ĉirkaŭas la internan pordon kiu kondukas al la ekspoziciejo. Estonte eble dua muzeo Paul Delvaux povus malfermiĝi en Bruselo. En la ĉirkaŭaĵo de la muzeo eblas fari 6,5 km longan promenadon laŭlonge de la stratoj en kiuj la pentristo regule moviĝis. Ĝi nomiĝas 'Uit vriendschap' (el amikeco)[10].
Literaturo
[redakti | redakti fonton](en) Carels, G., Deun, C. v., & Delvaux, P. (2004). Paul Delvaux: his life. Sint-Idesbald, Belgio : Paul Delvaux Foundation. ISBN 90-76704-55-4.
(en) Rombaut, Marc (1990). Paul Delvaux. New York: Rizzoli. ISBN 0-8478-1201-4
(fr, nl) Jean Jauniaux, Perception de Delvaux/Perceptie van Delvaux, novelo, Fondumo Paul Delvaux, 2017, dulingva franca-nederlanda, 2 x 19p., ISBN 978-2-9602128-0-8.
Esperanto + japana
[redakti | redakti fonton]Aperis dulingva novelo (japana-esperanto) 対訳 : 小説 / ジャン・ジョニオー Percepto de Delvaux de la belga verkisto Jean Jauniaux[11][12][13]. Temas pri la vizito de japanaj turistoj al la muzeo Paul Delvaux. Ĝin eldonis Japana Esperanta Librokooperativo, Toklo, 2023, iSBN 978-4-930785-82-4[14]
Filmo
[redakti | redakti fonton]Henri Storck : Paul Delvaux, ou les femmes défendues (Paul Delvaux aŭ la malpermesitaj virinoj), 1970-1971
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton](nl, fr, en) Fondumo Paul Delvaux
(fr, nl, en) Muzeo Paul Delvaux
(angla) Nombro de pentraĵoj de Paul Delvaux
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Notoj kaj referencoj
[redakti | redakti fonton]Tiu ĉi artikolo estas parta traduko de la samtitola artikolo en la nederlanda kaj hispana vikipediaj versioj je la 7-a de majo 2018.
- ↑ Pro la strangaj reprezentoj en realisma stilo, Delvaux estas klasifikita kiel belga superrealisto, etikedo sub kiu li mem ne sentis sin komforte, ĉar li mem ne konsideris sin en la skola senco kiel apartenanta al la 'surrealisma skolo', en; Rombaut, Marc (1990). Paul Delvaux, p. 14, New York: Rizzoli. ISBN 0-8478-1201-4
- ↑ (nederlanda) filmo Paul Delvaux, ArtTube Arkivigite je 2018-01-06 per la retarkivo Wayback Machine, NOS & Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Muzeo Boijmans Van Beuningen, montras kelkajn reprezentajn artaĵojn okaze de superrigarda ekspozicio en Nederlando.
- ↑ (fr) Une année Delvaux célébrée sur les terres natales du peintre surréaliste Arkivigite je 2020-10-25 per la retarkivo Wayback Machine, RTBF, Belga News, la 15-an de septembro 2017, alirite la 18-an de oktobro 2019
- ↑ (franca) Conférence de Pierre Ghêne: Regard de collectionneur "Delvauxpathe" à Paris Arkivigite je 2018-05-08 per la retarkivo Wayback Machine, Wallonie-Bruxelles international.be, la 15-a de septembro 2016.
- ↑ Delvaux deklaris pri sia juneco: "Mia ĉefa pasio estis kun la libroj de Jules Verne ... Mi estis tute fascinita de la gravuraĵo de Riou, kiu montras al Otto Lidenbrock la saĝan geologon de Vojaĝo al la centro de la tero. Li unue reproduktis tion por la unua fojo en 1939 en la Fazoj de la luno, I. Carels, 2004, p.35.
- ↑ Informpanelo en la muzeo Paul Delvaux, 2018.
- ↑ Paul Delvaux, Peggy Guggenheim Collection.. Arkivita el la originalo je 2014-07-14. Alirita 2018-05-07 .
- ↑ (nl) Expo: Paul Delvaux, De man die van treinen hield[rompita ligilo] (Paul Delvau , la homo kiu ŝatis la trajnojn), TrainWorld, 2019 (kun fotoj de pentraĵoj)
- ↑ (fr) Filmeto
- ↑ (nederlanda) Dany Van Loo, Een Knuffelduik en Paul Delvaux wandeling voor Valentijn (Brakumado kaj promenado Paul Delvaux por la festo de la amantoj), Nieuwsblad, la 27-a de decembro 2015.
- ↑ (eo, en, es, jp) Julia Krebs, “Perception de Delvaux” (Percepto de Delvaux) al Esperanto" - Grupo de japanaj turistoj en muzeo Delvaux, Sint Idesbald (Belgio), Global Voices, la 20-an de majo 2023, alirite la 8-an de junio 2023
- ↑ (fr) La percepto de Delvaux : novelo, Bibliothèque de la Ville de La Chaux-de-Fonds: Centre de documentation et d'étude sur la langue internationale (CDELI)
- ↑ (nl) Percepto de Delvaux : novelo, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience (Heredaĵbiblioteko)
- ↑ (eo) Percepto de Delvaux, La / Delvaux no tikaku, Jean Jauniaux, Libroservo de Universala Esperanto-Asocico, 2023