Revizia latinliteriga transskribo de la korea lingvo
Ĉi tiu artikolo temas pri la nuna latinliteriga transskriba sistemo. Por informoj pri iama latinliteriga sistemo ekde 1984 ĝis 2000, vidu la artikolon McCune-Reischauer.La Revizia latinliteriga transskribo de la korea lingvo aŭ RLT (국어의 로마자 표기법 lit. transskribo de la nacia lingvo en latinaj literoj) estas la oficiala transskriba sistemo uzata en Sud-Koreio por transskribi la korean alfabeton per la latina alfabeto ekde 2000. Ĝi anstataŭis la malnovan sistemon bazitan sur la sistemo de McCune-Reischauer. La nuna latinliteriga transskribo estis farita de la nacia akademio de la korea lingvo (국립국어원) kaj publikigita de la Ministerio por Kulturo kaj Turismo de Respubliko Koreio, la 1-an de julio 2000.
Transskriba sistemo
[redakti | redakti fonton]Simpla vokaloj
[redakti | redakti fonton]| ㅏ | ㅓ | ㅗ | ㅜ | ㅡ | ㅣ | ㅐ | ㅔ | ㅚ | ㅟ |
| a | eo | o | u | eu | i | ae | e | oe | wi |
Diftongoj
[redakti | redakti fonton]| ㅑ | ㅕ | ㅛ | ㅠ | ㅒ | ㅖ | ㅘ | ㅙ | ㅝ | ㅞ | ㅢ |
| ya | yeo | yo | yu | yae | ye | wa | wae | wo | we | ui |
Noto:
- ㅢ transskribiĝas kiel ui, ankaŭ kiam ĝi prononciĝas kiel i.
- Oni ne distingas longajn kaj mallongajn vokalojn en transskribado.
Konsonantoj
[redakti | redakti fonton]La nuna latinliteriga transskribado baziĝas principe sur la norma prononco.
| ㄱ | ㄲ | ㅋ | ㄷ | ㄸ | ㅌ | ㅂ | ㅃ | ㅍ | ㅈ | ㅉ | ㅊ | ㅅ | ㅆ | ㅎ | ㄴ | ㅁ | ㅇ | ㄹ |
| g/k | kk | k | d/t | tt | t | b/p | pp | p | j | jj | ch | s | ss | h | n | m | ng | r/l |
Esceptoj
[redakti | redakti fonton]- La literoj ㄱ, ㄷ kaj ㅂ transskribiĝis kiel g, d kaj b resp., kiam ilin sekvas vokalo. Ili transskribiĝas kiel k, t kaj p resp., kiam ilin sekvas alia konsonanto aŭ kiam ili situas silabofine.
| 구미 | 영동 | 백암 | 옥천 | 합덕 | 호법 |
| Gumi | Yeongdong | Baegam | Okcheon | Hapdeok | Hobeop |
- Silabofinaj konsonantoj transskribiĝas laŭ la prononco, ne laŭ la supra skemo.
| 월곶 | 벚꽃 | 한밭 |
| Wolgot (ne "Wolgoj") |
beotkkot (ne "beojkkoch") |
Hanbat |
- La litero ㄹ transskibiĝas kiel r, kiam ĝin sekvas vokalo. Ĝi transskribiĝas kiel l, kiam ĝin sekvas konsonanto aŭ kiam ĝi situas silabofine. La sinsekvaj ㄹㄹ transskribiĝas kiel ll.
| 구리 | 설악 | 칠곡 | 임실 | 울릉 | 호법 |
| Guri | Seorak | Chilgok | Imsil | Ulleung | Hobeop |
- Asimilitaj konsonantoj transskibiĝas laŭ la prononco, kaj ne laŭ la korea skribo.
| 백마 | 신문로 | 종로 | 왕십리 | 별내 | 신라 |
| Baengma (ne "Baekma") |
Sinmunno (ne "Sinmunro") |
Jongno (ne "Jongro") |
Wangsimni (ne "Wangsipni") |
Byeollae (ne "Byeolnae") |
Silla (ne "Sinra") |
- Ankaŭ la prononco de “epentezaj ㄴ and ㄹ ” transskribiĝas laŭ la prononco.
| 학여울 | 알약 |
| Hangnyeoul (ne "Hakyeoul") |
allyak (ne "alyak") |
- La literoj ㄷ kaj ㅌ, sekvataj de i, transskribiĝas laŭ la prononco kiel j kaj ch resp..
| 해돋이 | 알같이 | 맞히다 |
| haedoji (ne "haedodi") |
algachi (ne "algati") |
machida) (ne "majhida") |
- Ĝenerale, kiam antaŭ aŭ post la literoj ㄱ, ㄷ, ㅂ kaj ㅈ troviĝas la litero ㅎ, ili transskribiĝas kiel k, t, p kaj ch resp. kiel aspirata konsonanto, kaj h ne skribiĝas.
| 좋고 | 놓다 | 잡혀 | 낳지 |
| joko (ne "johgo") |
nota (ne "nohda") |
japyeo (ne "japhyeo") |
nachi (ne "nahji") |
- La h tamen skribiĝas en substantivoj, kiam la litero ㅎ sekvas la literojn ㄱ, ㄷ kaj ㅂ.
| 묵호 | 집현전 |
| Mukho (ne "Muko") |
Jiphyeonjeon (ne "Jipyeonjeon") |
- La prononco en kunmetitaj morfemoj transskribiĝas laŭ la korea skribo, kaj ne laŭ la asimilita prononco.
| 압구정 | 낙동강 | 죽변 | 낙성대 | 합정 | 팔당 | 샛별 | 울산 |
| Apgujeong | Nakdonggang | Jukbyeon | Nakseongdae | Hapjeong | Paldang | saetbyeol | Ulsan |
Tabelo de konsonanta asimilado
[redakti | redakti fonton]| fina konsonanto | komenca konsonanto de la najbara silabo | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ㅇ | ㄱ | ㄴ | ㄷ | ㄹ | ㅁ | ㅂ | ㅅ | ㅈ | ㅊ | ㅋ | ㅌ | ㅍ | ㅎ | ||
| g | n | d | r | m | b | s | j | ch | k | t | p | h | |||
| ㄱ | k | g | kg | ngn | kd | ngn | ngm | kb | ks | kj | kch | kk | kt | kp | kh/k |
| ㄴ | n | n | ng | nn | nd | ll/nn | nm | nb | ns | nj | nch | nk | nt | np | nh |
| ㄹ | l | r | lg | ll | ld | ll | lm | lb | ls | lj | lch | lk | lt | lp | lh |
| ㅁ | m | m | mg | mn | md | mn | mm | mb | ms | mj | mch | mk | mt | mp | mh |
| ㅂ | p | b | pg | mn | pd | mn | mm | pb | ps | pj | pch | pk | pt | pp | ph/p |
| ㅇ | ng | ng | ngg | ngn | ngd | ngn | ngm | ngb | ngs | ngj | ngch | ngk | ngt | ngp | ngh |
Por montri silablimojn, oni povas uzi streketon.
| 중앙 | 반구대 | 세운 | 해운대 |
| Jung-ang | Ban-gudae | Se-un | Hae-undae |
Majuskligo
[redakti | redakti fonton]Propraj nomoj transskribiĝas majuskle en la vortokomenco.
| 부산 | 세종 |
| Busan | Sejong |
Personaj nomoj
[redakti | redakti fonton]Inter la familia kaj individua nomoj estu spaceto. Kutime la silaboj de la individua nomo ne dividiĝas aparte, sed oni ankaŭ povas skribi ilin ligante per streketo.
| 송나리 |
| Song Nari (aŭ: Song Na-ri) |
Notoj:
- En personaj nomoj, konsonanta asimilo ne esprimiĝas en transskribo:
| 한복남 | 홍빛나 |
| Han Boknam (aŭ: Han Bok-nam; ne "Han Bongnam") |
Hong Bitna (aŭ: Hong Bit-na; ne: "Hong Binna") |
- Transskriba sistemo por familiaj nomoj ankoraŭ ne estas oficialigita.
Geografiaj nomoj
[redakti | redakti fonton]Administraciaj unuoj en Sud-Koreio transskribiĝas jene: 도 do, 시 si, 군 gun, 구 gu, 읍 eup, 면 myeon, 리 ri, 동 dong kaj 가 ga. Ili aldoniĝas al la loknomo kun streketo kiel sufiksoj.
| 충청북도 | 제주도 | 의정부시 | 양주군 | 도봉구 | 신창읍 |
| Chungcheongbuk-do | Jeju-do | Uijeongbu-si | Yangju-gun | Dobong-gu | Sinchang-eup |
| 삼죽면 | 인왕리 | 당산동 | 봉천 1동 | 종로 2가 | 퇴계로 3가 |
| Samjuk-myeon | Inwang-ri | Dangsan-dong | Bongcheon 1-dong | Jongno 2-ga | Toegyero 3-ga |
Silaboj de la geografiaj nomoj ne dividiĝas kaj transskribiĝas sen streketo.
| 남산 | 속리산 | 금강 | 독도 | 경복궁 | 무량수전 | 연화교 | 극락전 | 안압지 |
| Namsan | Songnisan | Geumgang | Dokdo | Gyeongbokgung | Muryangsujeon | Yeonhwagyo | Geungnakjeon | Anapji |
| 남한산성 | 화랑대 | 불국사 | 현충사 | 독립문 | 오죽헌 | 촉석루 | 종묘 | 다보탑 |
| Namhansanseong | Hwarangdae | Bulguksa | Hyeonchungsa | Dongnimmun | Ojukheon | Chokseongnu | Jongmyo | Dabotap |
Konvencia transskribo
[redakti | redakti fonton]Oni rajtas uzi konvenciajn transskribojn ĝis nun uzatajn por nomoj de personoj kaj firmoj.
Inversigebleco
[redakti | redakti fonton]Ĉar ne eblas aŭtomate inversigi inter la transskribo kaj la korea skribo, ekzistas modifita metodo, t.e. rekta transliterumado de korea skribo, kiu ne reflektas la asimilitan prononcon.
| 집 | 짚 | 밖 | 값 | 붓꽃 | 먹는 | 독립 | 문리 | 물엿 | 굳이 | 좋다 | 가곡 | 조랑말 | 없었습니다 |
| jib | jip | bakk | gabs | buskkoch | meogneun | doglib | munli | mul-yeos | gud-i | johda | gagog | jolangmal | eobs-eoss-seubnida |