Izotopoj de fero

Nature okazanta fero (Fe) konsistas el kvar izotopoj: 5,845% da radioaktiva ⁵⁴Fe (duoniĝotempo >3,1×10²² jaroj), 91,754% da stabila ⁵⁶Fe, 2,119% da stabila ⁵⁷Fe kaj 0,282% da stabila ⁵⁸Fe.

⁶⁰Fe estas estinginta radioaktiva izotopo de longa duoniĝotempo (1,5 milionaj jaroj).

La norma atompezo estas 55,845(2) u.

La izotopo ⁵⁶Fe estas de aparta intereso de atomkernaj sciencistoj. Komuna misopinio estas ke ĉi tiu izotopo estas la plej stabila ebla atomkerno, kaj ke ĝi tial devus esti neebla al faru fision aŭ fizion sur ⁵⁶Fe kaj ankoraŭ liberigi energio. Ĉi tio ne estas vera, ĉar ambaŭ ⁶²Ni kaj ⁵⁸Fe estas pli stabilaj, estante la plej stabilaj kernoj. Tamen, pro tio ke ⁵⁶Fe estas multe pli facile produktata en atomkernaj reakcioj, ĝi estas la fina punkto de kunfandaj ĉenoj en ege pezaj steloj de loĝantaro III kaj estas pro tio komuna en la universo, relative al aliaj pezaj elementoj.

En fazoj de la meteoritoj Semarkona kaj Chervony Kut korelacio inter la koncentriteco de ⁶⁰Ni, la produkto de diafalo de ⁶⁰Fe, kaj la abundeco de la stabilaj feraj izotopoj estas indikaĵo de ekzisto de ⁶⁰Fe je la tempo de formigo de la suna sistemo. Eble la energio liberigita de disfalo de ⁶⁰Fe kontribuis, kune kun ankaŭ la energio de disfalo de ²⁶Al, al la redegelado kaj planeda diferenciĝo de asteroidoj post ilia formiĝo en la frua suna sistemo. La abundeco de ⁶⁰Ni aktuala en ekstertera materialo povas ankaŭ provizi pluan studkapablon de la fonto de la suna sistemo kaj ĝia frua historio. De la stabilaj izotopoj, nur ⁵⁷Fe havas atomkernan spinon (-1/2).

Multo de laboro dum pasinteco pri mezurado de la izotopa komponaĵo de Fe estis centrita sur difinado de ⁶⁰Fe variadoj pro procezoj akompanantaj atomkernosintezon (kio estas, meteorŝtonaj studoj) kaj ercan formigon. En la lasta jardekoj tamen, antaŭenigoj en mas-spektrograma teknologio permesis detektadon kaj mezradon de la etaj nature okazantaj variadoj en la rilatumoj de la stabilaj izotopoj de fero. Multo de ĉi tiu laboro estis gvidita per la tersciencaj kaj planedosciencaj komunumoj, kvankam komencas aperi aplikoj al biologio kaj industriaj sistemoj.

Tabelo

Izotopo	Z(p)	N(n)	Izotopa maso (u)	Duoniĝotempo	Atomkerna spino	Molea frakcio de la izotopo	Limigoj de natura variado de la molea frakcio
Izotopo	Ekscita energio			Duoniĝotempo	Atomkerna spino	Molea frakcio de la izotopo	Limigoj de natura variado de la molea frakcio
⁴⁵Fe	26	19	45,01458(24)#	4,9(15) ms [3,8(+20-8) ms]	3/2+#
⁴⁶Fe	26	20	46,00081(38)#	9(4) ms [12(+4-3) ms]	0+
⁴⁷Fe	26	21	46,99289(28)#	21,8(7) ms	7/2-#
⁴⁸Fe	26	22	47,98050(8)#	44(7) ms	0+
⁴⁹Fe	26	23	48,97361(16)#	70(3) ms	(7/2-)
⁵⁰Fe	26	24	49,96299(6)	155(11) ms	0+
⁵¹Fe	26	25	50,956820(16)	305(5) ms	5/2-
⁵²Fe	26	26	51,948114(7)	8,275(8) h	0+
^52mFe	6,81(13) MeV			45,9(6) s	(12+)#
⁵³Fe	26	27	52,9453079(19)	8,51(2) min	7/2-
^53mFe	3040,4(3) keV			2,526(24) min	19/2-
⁵⁴Fe	26	28	53,9396105(7)	≈stabila [>3,1×10²² a]	0+	0,05845(35)	0,05837-0,05861
^54mFe	6526,9(6) keV			364(7) ns	10+
⁵⁵Fe	26	29	54,9382934(7)	2,737(11) a	3/2-
⁵⁶Fe	26	30	55,9349375(7)	Stabila	0+	0,91754(36)	0,91742-0,91760
⁵⁷Fe	26	31	56,9353940(7)	Stabila	1/2-	0,02119(10)	0,02116-0,02121
⁵⁸Fe	26	32	57,9332756(8)	Stabila	0+	0,00282(4)	0,00281-0,00282
⁵⁹Fe	26	33	58,9348755(8)	44,495(9) d	3/2-
⁶⁰Fe	26	34	59,934072(4)	1,5(3)×10⁶ a	0+
⁶¹Fe	26	35	60,936745(21)	5,98(6) min	3/2-, 5/2-
^61mFe	861(3) keV			250(10) ns	9/2+#
⁶²Fe	26	36	61,936767(16)	68(2) s	0+
⁶³Fe	26	37	62,94037(18)	6,1(6) s	(5/2)-
⁶⁴Fe	26	38	63,9412(3)	2,0(2) s	0+
⁶⁵Fe	26	39	64,94538(26)	1,3(3) s	1/2-#
^65mFe	364(3) keV			430(130) ns	(5/2-)
⁶⁶Fe	26	40	65,94678(32)	440(40) ms	0+
⁶⁷Fe	26	41	66,95095(45)	394(9) ms	1/2-#
^67mFe	367(3) keV			64(17) µs	(5/2-)
⁶⁸Fe	26	42	67,95370(75)	187(6) ms	0+
⁶⁹Fe	26	43	68,95878(54)#	109(9) ms	1/2-#
⁷⁰Fe	26	44	69,96146(64)#	94(17) ms	0+
⁷¹Fe	26	45	70,96672(86)#	30# ms [>300 ns]	7/2+#
⁷²Fe	26	46	71,96962(86)#	10# ms [>300 ns]	0+

Notoj

Mallongigoj de duoniĝotempo estas: a=jaro, d=diurno, h=horo, min=minuto, s=sekundo, ms=milisekundo, µs=mikrosekundo, ns=nanosekundo.
Valoroj markitaj per # estas ne pure derivitaj de eksperimentaj datumoj, sed almenaŭ parte de sistemaj tendencoj. Spinoj kun malfortaj asignaj argumentoj estas enmetitaj en krampojn.
Necertecoj estas donitaj en konciza formo en krampoj post la respektivaj lastaj ciferoj. Necertecaj valoroj signifas unu norman diferencon, escepte izotopan komponaĵon kaj norman atompezon de IUPAC kiuj uzas elvolvitajn necertecojn.

Eksteraj ligiloj

Kategorio Izotopoj de fero en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

J. M. Nielsen, "La radiokemio de fero", Nacia Akademio de Sciencoj - Nacia Esplora Koncilio, 1960
Izotopaj masoj de Ame2003 pritakso de atomaj masoj Arkivigite je 2008-09-23 per la retarkivo Wayback Machine de G. Audi, A.H. Wapstra, C. Thibault kaj O. Bersillon en Atomkerna Fiziko A729 (2003).
Izotopaj komponaĵoj kaj normaj atomaj masoj de Atompezoj de la eroj. Recenzo 2000 (Teknika raporto de IUPAC). Pure Appl. Chem. Volumo. 75, No. 6, pp. 683–800, (2003) kaj Atomaj pezoj peviziitaj (2005) Arkivigite je 2008-03-05 per la retarkivo Wayback Machine.
Audi, Bersillon, Blachot, Wapstra. La Nubase2003 pritakso de atomkernaj kaj disfalaj propraĵoj Arkivigite je 2011-07-16 per la retarkivo Wayback Machine, Nuc. Phys. 729, pp. 3–128 (2003).
Nacia Atomkerna Datuma Centro, Brookhaven Nacia Laboratorio. Informo ekstraktita de la NuDat 2.1 datumbazo (ekstraktita en septembro de 2005).


1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
^*H																	^*He
^*Li	^*Be											^*B	^*C	^*N	^*O	^*F	^*Ne
^*Na	^*Mg											^*Al	^*Si	^*P	^*S	^*Cl	^*Ar
^*K	^*Ca	^*Sc	^*Ti	^*V	^*Cr	^*Mn	^*Fe	^*Co	^*Ni	^*Cu	^*Zn	^*Ga	^*Ge	^*As	^*Se	^*Br	^*Kr
^*Rb	^*Sr	^*Y	^*Zr	^*Nb	^*Mo	^*Tc	^*Ru	^*Rh	^*Pd	^*Ag	^*Cd	^*In	^*Sn	^*Sb	^*Te	^*I	^*Xe
^*Cs	^*Ba	¹	^*Hf	^*Ta	^*W	^*Re	^*Os	^*Ir	^*Pt	^*Au	^*Hg	^*Tl	^*Pb	^*Bi	^*Po	^*At	^*Rn
^*Fr	^*Ra	²	^*Rf	^*Db	^*Sg	^*Bh	^*Hs	^*Mt	^*Ds	^*Rg	^*Cn	^*Nh	^*Fl	^*Mc	^*Lv	^*Ts	^*Og

¹ Lantanoidoj			^*La	^*Ce	^*Pr	^*Nd	^*Pm	^*Sm	^*Eu	^*Gd	^*Tb	^*Dy	^*Ho	^*Er	^*Tm	^*Yb	^*Lu
² Aktinoidoj			^*Ac	^*Th	^*Pa	^*U	^*Np	^*Pu	^*Am	^*Cm	^*Bk	^*Cf	^*Es	^*Fm	^*Md	^*No	^*Lr