Hans Jürgen Eysenck
| Hans Jürgen Eysenck | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 4-an de marto 1916 en Berlino |
| Morto | 4-an de septembro 1997 (81-jaraĝa) en Londono |
| Mortokialo | Cerba kancero 
|
| Lingvoj | angla |
| Loĝloko | Anglio |
| Ŝtataneco | Unuiĝinta Reĝlando (Britio) (1947–) Germanio
|
| Alma mater | Universitato-Kolegio de Londono Universitato de Londono
|
| Familio | |
| Patro | Eduard Eysenck (en) 
|
| Patrino | Helga Molander (mul)
|
| Edz(in)o | Sybil B. G. Eysenck (en)
|
| Infano | Michael Eysenck (en)
|
| Okupo | |
| Okupo | psikologo universitata instruisto
|
Hans Jürgen EYSENCK[1] ([ˈ|aɪ|z|ɛ|ŋ|k]; 4a de Marto 1916 – 4a de Septembro 1997) estis german-devena brita psikologo kiu pasigis sian profesian karieron en Granda Britio. Li estas plej bone memorita pro sia verkaro pri inteligenteco kaj personeco, kvankam li laboris ankaŭ pri aliaj temoj en psikologio.[2][3] Je la momento de lia morto, Eysenck estis la plej ofte citata vivanta psikologo en reviziita scienca gazetaro.[4][5]
La esploroj de Eysenck ceis montri ke kelkaj tipoj de personeco kunhavas altan riskon al kancero kaj al korvaskula malsano. Fakuloj identigis erarojn kaj supozitajn datenmanipuladon en la laboro de Eysenck, kaj ampleksa revizio malsukcesis konfirmi la rilatojn kiujn li celis trovi. Esplorado ĉe la King's College London trovis, ke la artikoloj de Eysenck estas "nekongruaj kun la moderna klinika scienco".[6]
En 2019, 26 de liaj artikoloj (ĉiu kunaŭtoritaj kun Ronald Grossarth-Maticek) estis konsideritaj "nesekuraj" fare de esploro de la King's College London.[6][7][8] Dek kvar el tiuj artikoloj estis malpravigitaj en 2020, kaj gazetoj publikigis 64 asertojn pri liaj publikaĵoj.[6] La psikologo David Marks kaj Rod Buchanan, biografiisto de Eysenck, argumentis, ke 87 publikaĵoj de Eysenck estu malpravigitaj.[6][9]
Dum sia vivo, Eysenck postulis, ke la rilato inter raso kaj inteligenteco, por la unua fojo publikigite en 1971, estas grava parto de lia publika reputacio.[10][11] Eysenck kredis, ke la inteligentindico estas hereda kaj genetike influita de la biologia raso. Li citis studojn kiuj postulis, ke la averaĝaj inteligentindicoj de nigrulaj infanoj estas 12 punktojn pli malaltaj ol tiuj de blankaj infanoj. La verkoj de Eysenck pri tiu kredo estis uzita kiel justigo por diskriminacia lernejigo en Britio en la 1970-aj jaroj.[12] La kredoj de Eysenck pri raso estis disputitaj de posta esplorado, kaj jam ne plu estas akceptitaj kiel parto de ĉeftendenca psikologio.[10][11]
Notoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Hans Eysenck Official Site (angle). Alirita 2020-01-30 .
- ↑ Boyle, G.J., & Ortet, G. (1997). Hans Jurgen Eysenck: Obituario. Ansiedad y Estrés (Anxiety and Stress), 3, i-ii.
- ↑ Boyle, G.J. (2000). Obituaries: Raymond B. Cattell kaj Hans J. Eysenck. Multivariate Experimental Clinical Research, 12, i-vi.
- ↑ (2002) “The 100 most eminent psychologists of the 20th century”, Review of General Psychology 6 (2), p. 139–152. doi:10.1037/1089-2680.6.2.139. 145668721.
- ↑ (June 2001) “A scientometric appreciation of H. J. Eysenck's contributions to psychology”, Personality and Individual Differences 31 (1), p. 17–39. doi:10.1016/S0191-8869(00)00235-X.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Misconduct allegations push psychology hero off his pedestal (angle) (2020-07-15). Alirita 2020-07-24 .
- ↑ "King's College London enquiry into publications authored by Professor Hans Eysenck with Professor Ronald Grossarth-Maticek" (PDF). Oktobro 2019.
- ↑ Boseley, Sarah (11a de Oktobro 2019). "Work of renowned UK psychologist Hans Eysenck ruled 'unsafe'". The Guardian.
- ↑ (Januaro 2020) “King's College London's enquiry into Hans J Eysenck's 'Unsafe' publications must be properly completed”, Journal of Health Psychology 25 (1), p. 3–6. doi:10.1177/1359105319887791.
- ↑ 10,0 10,1 (7a de Aŭgusto 2010) “Hans Eysenck's controversial career”, The Lancet (en) 376 (9739), p. 407–408. doi:10.1016/S0140-6736(10)61207-X. 54303305. Alirita 24a de Marto 2022..
- ↑ 11,0 11,1 (Decembro 2016) “Race differences in IQ: Hans Eysenck's contribution to the debate in the light of subsequent research”, Personality and Individual Differences 103, p. 182–189. doi:10.1016/j.paid.2016.04.050. “To many people, Hans Eysenck's name is principally associated with certain claims that he first published in 1971 about the heritability of intelligence and race differences in IQ scores.”.
- ↑ "The black children wrongly sent to 'special' schools in the 1970s", BBC News, 20a de Majo 2021.
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- Goldberg, Lewis R.. (2014) “The Big Five factor structure as an integrative framework: An empirical comparison with Eysenck's P-E-N model”, The Developing Structure of Temperament and Personality From Infancy To Adulthood. Psychology Press, p. 7–35. ISBN 978-1-317-78179-0.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Hans Eysenck: Hour-long lecture on the "Biological Basis of Personality" ĉe YouTube (St Göran lecture, 1980).