Saltu al enhavo

Filantacoj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Filantacoj
embliko (Phyllanthus emblica)
Biologia klasado
Regno: plantoj Plantae
Subregno: trakeofitoj Tracheophyta
Superdivizio: spermatofitoj Spermatophyta
Divizio: angiospermoj Angiospermae
Klaso: dukotiledonoj Magnoliopsida
Subklaso: rozedoj Rosidae

fabedoj Fabidae

Ordo: malpigialoj Malpighiales
Familio: filantacoj Phyllanthaceae
Martinov [1]
filanto Phyllanthus
L.
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Filantacoj
v • d • r

La filantacoj (latine Phyllanthaceae) estas planta familio el la dukotiledonaj angiospermoj. Tiu familio apartenas al la ordo malpigialoj (Malpighiales). Ĝi enhavas ĉirkaŭ 60 genrojn kaj preskaŭ 2100 speciojn[1],[2]. Ĝia tipa genro estas filanto[3].

Priskribo

[redakti | redakti fonton]

Habito kaj folioj

[redakti | redakti fonton]

Ili estas herbaj plantoj , arbustoj aŭ arboj. La folioj staras duvice aŭ spiralforme. Ofte ili estas reduktitaj. Se la planto havas reduktitaj folioj, tiam la branĉoj estas transformitaj al filokladioj, kiuj transprenas la fotosintezon (ekzemple ĉe Phyllanthus). Ili havas stipulojn .

Infloreskoj, floroj, fruktoj kaj semoj

[redakti | redakti fonton]

La malgrandaj floroj estas ĉiam unuseksaj. la specioj plej ofte estas monoikaj, nur la genro Antidesma estas dioika). La florooj havas du ĝis ok (malofte dekdu) sepalojn. Ekzistas plej ofte kvin petaloj aŭ ili mankas. La viraj floroj havas du ĝis 35 stamenoj. Ĉe la inaj floroj 2 ĝis 5 (ĝis 15) karpeloj estas kunkreskintaj al unu ovario aŭ nur ekzistas unu karpelo. La kapsulfruktoj malfermiĝas eksplodsimile kaj entenas multege da semoj.

Enhavosubstancoj

[redakti | redakti fonton]

La plantoj akumuliĝas aluminio-jonoj (Al).

Sistematiko kaj disvastigo

[redakti | redakti fonton]

La familio Phyllanthaceae antaŭe havis la rangon de subfamilio Phyllanthoideae ene de la familio de la eŭforbiacoj (Euphorbiaceae). Antaue la genroj Centroplacus, Paradrypetes kaj Phyllanoa apspeciojis al la Phyllanthaceae. Hodiaŭ Centroplacus apspeciojas al Centroplacaceae, Paradrypetes al Rhizophoraceae kaj la iama genro Phyllanoa apspeciojas al la genro Rinorea kiu apspeciojas al la familio Violaceae.

La familio filantacoj (Phyllanthaceae) havas tutmondan disvastigon en la Tropikoj. Ĉirkaŭ 19 genroj indiĝenas en la Neotropiso.

Laŭ Hoffmann et al. 2006 la familio de la Phyllanthaceae estas dividita en du subfamilioj, dek triboj kaj haas 56 ĝis 60 genroj kun 1745 ĝis 2000 specioj:[4][5]

tribo Antidesmateae, subtribo Antidesmatinae: folioj kaj fruktoj de Antidesma platyphyllum.
tribo Bischofieae: folioj kaj fruktoj de Bischofia javanica.
tribo Scepeae: infloresko de Richeria grandis.
tribo Uapaceae: Uapaca kirkiana.
tribo Bridelieae: infloresko de Amanoa congesta kun detala bildo.
tribo Bridelieae: folioj kaj fruktoj de Bridelia leichhardtii.
tribo Bridelieae: Cleistanthus collinus.
tribo Phyllantheae: la kultivaro Breynia disticha 'Minima' kun buntaj folioj.
tribo Phyllantheae: Habito de Flueggea virosa
tribo Phyllantheae: Habito kaj Filokladioj de Phyllanthus arbuscula kun folioj ĉe la filokladioj.
tribo Poranthereae: Actephila collinsae
  • subfamilio Antidesmatoideae Hurusawa (sin.: Antidesmataceae Loudon, Aporosaceae Planchon, Bischofiaceae Airy Shaw, Hymenocardiaceae Airy Shaw, Scepaceae Lindl., Stilaginaceae C.Agardh, Uapacaceae Airy Shaw): 22 genroj:
tribo Antidesmateae Benth.: kvin subtriboj kun ĉirkaŭ 19 genroj:
  • subtribo Antidesmatinae:
  • Antidesma L. (sin.: Bestram Adans., Coulejia Dennst., Minutalia Fenzl, Rhytis Lour., Rubina Noronha, Stilago L.): La ĉirkaŭ 100 Specioj venas el la Paleotropiso.
  • Thecacoris A.Juss. (sin.: Baccaureopsis Pax, Cyathogyne Müll.Arg., Henribaillonia Kuntze): ĉirkaŭ 19 specioj el la tropika afriko kaj Madagaskaro.
  • subtribo Hieronyminae:
  • Hieronyma Allemão (sin.: Hieronima Allemão, Hyeronima Allemão, Stilaginella Tul.): ĉirkaŭ 22 specioj, en la tropika Ameriko de Meksikio ĝis Sudameriko.
  • subtribo Hymenocardiinae:
  • Didymocistus Kuhlm.: nur unu specio:
  • Hymenocardia Wall. ex Lindl.: 6 specioj, Afriko kaj tropika Azio.:
  • subtribo Leptonematinae:
  • Leptonema A.Juss.: du specioj en Madagaskaro.
  • subtribo Martretiinae:
  • Apodiscus Hutch.: nur unu specio:
  • Martretia Beille : nur unu specio:
  • sen subtribo:
  • Chonocentrum Pierre ex Pax & K.Hoffm.: nur unu specio:
tribo Bischofieae Hurus.: nur unu genro:
  • Bischofia Blume (Syn.: Microelus Wight & Arn., Stylodiscus Benn.): nur du specioj el Sud kaj Orientazio ĝis la suda Pacifiko.
tribo Jablonskieae Petra Hoffm.: nu du genroj:
  • Celianella Jabl.: nu unu genro:
  • Jablonskia G.L.Webster: nur unu specio:
  • Jablonskia congesta (Benth. ex Müll.Arg.) G.L.Webster: Ĝi kreskas precipe ĉe akvejoj en Amazonio.
tribo Scepeae Scepeae Horan.:
  • Aporosa Blume (sin.: Aporusa Blume, Leiocarpus Blume, Lepidostachys Wall., Scepa Lindl., Tetractinostigma Hassk.): ĉirkaŭ 90 pecioj el tropika Azio ĝis Ĉinio.
  • Ashtonia Airy Shaw: nur du specioj, el Sudorientazio.
  • Baccaurea Lour.(sin.: Adenocrepis Blume, Calyptroon Miq., Coccomelia Reinw., Everettiodendron Merr., Gatnaia Gagnep., Hedycarpus Jack, Microsepala Miq., Pierardia Roxb. ex Jack): ĉirkaŭ 50 specioj el la tropika Azio ĝis sudokcidenta Pacifiko kaj Ĉinio.
  • Distichirhops Haegens: ĉ tri specioj el Borneo kaj Novgvineo.
  • Maesobotrya Benth. (sin.: Staphysora Pierre): 18 specioj el tropika Afriko.
  • Nothobaccaurea Haegens: nur di specioj inter la Salomonoj 9 kaj Fiĝio.
  • Protomegabaria Hutch.: nur tri specioj el Afriko.
  • Richeria Vahl (sin.: Bellevalia Roem. & Schult., Guarania Wedd. ex Baill.): ĉ.5 specioj, el Mez- kaj Sudameriko kaj Karibio.
tribo Spondiantheae G.L.Webster:
  • Spondianthus Engl. (sin.: Megabaria Pierre ex Hutch.): nur unu specio:
tribo Uapaceae Hutch.:
  • Uapaca Baill. (sin.: Canariastrum Engl.): ĉirkaŭ 60 specioj, en tropika Afriko kaj Madagaskaro.
  • Subfamilio Phyllanthoideae Beilschmied: entenas 36 ĝi 39 genroj:
tribo Bridelieae Müll.Arg.:
  • Subtribo Amanoinae:
  • Amanoa Aubl. (Syn.: Micropetalum Poit. ex Baill.): 16 specioj el la tropikaj Ameriko kaj Afriko.
  • Subtribo Keayodendrinae:
  • Keayodendron Leandri: nur unu specio:
  • Subtribo Paeudolachnostylidinae:
  • Bridelia Willd. (sin.: Candelabria Hochst., Gentilia A.Chev. & Beille, Neogoetzia Pax, Pentameria Klotzsch ex Baill., Tzellemtinia Chiov.): ĉirkaŭ 50 specioj.
  • Cleistanthus Hook. f. ex Planch. (sin.: Clistanthus Post & Kuntze, Godefroya Gagnep., Kaluhaburunghos Kuntze, Lebidiera Baill., Lebidieropsis Müll. Arg., Leiopyxis Miq., Nanopetalum Hassk., Paracleisthus Gagnep., Schistostigma Lauterb., Stenonia Baill., Stenoniella Kuntze, Zenkerodendron Gilg ex Jabl.): ĉirkaŭ 140 specioj
  • Pentabrachion Müll.Arg.: nur unu specio:
  • Pseudolachnostylis Pax: nur unu specio:
  • Subtribo Saviinae:
  • Discocarpus Klotzsch: ĉirkaŭ kvar specioj el la tropika Ameriko.
  • Croizatia Steyerm.: kun 5 specioj, inter Panamo kaj Ekvadoro.
  • Gonatogyne Klotzsch ex Müll. Arg.: nur unu specio:
  • Heterosavia (Urb.) Petra Hoffm.: kvar specioj, Florido kaj Karibio.
  • Savia Willd. (sin.: Kleinodendron L.B. Sm. & Downs, Maschalanthus Nutt.): nur du Specioj, unu el las sudoriento de Brazilo ĝis Paragvajo, la alia de Meksikio trans Karibio al Venezuelo.
  • Tacarcuna Huft: nur du specioj, el Panamo, Venezuelo kaj Peruo.
  • Subtribo Securineginae:
Tribo Phyllantheae Dumort.:
  • Breynia J.R.Forst. & G.Forst. (sin.: Foersteria Scop., Forsteria Steud., Melanthes Blume, Melanthesa Blume, Melanthesopsis Müll.Arg.): ĉirkaŭ 33 specioj, el la tropika kaj subtropika Azio ĝis la sudokcidenta Pacifiko kaj sur Reunio.
  • Flueggea Willd. (sin.: Bessera Spreng., Colmeiroa Reut., Geblera Fisch. & C.A.Mey., Neowawraea Rock, Pleiostemon Sond., Richeriella Pax & K.Hoffm., Villanova Pourr. ex Cutanda): ĉirkaŭ 16 specioj el la tropikoj kaj subtrobikoj.
  • Glochidion J.R.Forst. & G.Forst. (sin.: Agyneia L., Bradleia Cav., Bradleja Banks ex Gaertn., Coccoglochidion K.Schum., Diasperus Kuntze, Episteira Raf., Glochidionopsis Blume, Glochisandra Wight, Gynoon Juss., Lobocarpus Wight & Arn., Pseudoglochidion Gamble, Tetraglochidion K.Schum., Zarcoa Llanos): ĉirkaŭ 320 specioj de la tropikoj kaj aubtropikoj de Azio ĝis la pacifika regiono.
  • Lingelsheimia Pax: ĉirkaŭ 6 specioj el Afriko kaj Madagaskaro.
  • Margaritaria L. f. (sin.: Calococcus Kurz ex Teijsm., Prosorus Dalzell, Wurtzia Baill., Zygospermum Thwaites ex Baill.): ĉirkaŭ 13 specioj, disvastigitaj en la tropikoj kaj subtropikoj.
  • Phyllanthus L. (sin.: Anisonema A.Juss., Aporosella Chodat, Arachnodes Gagnep., Ardinghalia Comm. ex Juss., Asterandra Klotzsch, Cathetus Lour., Ceramanthus Hassk., Chorisandra Wight, Cicca L., Clambus Miers, Conami Aubl., Dendrophyllanthus S.Moore, Dicholactina Hance, Dimorphocladium Britton, Emblica Gaertn., Epistylium Sw., Eriococcus Hassk., Fluggeopsis K.Schum., Geminaria Raf., Genesiphylla L'Hér., Hemicicca Baill., Hemiglochidion (Müll. Arg.) K.Schum., Hexadena Raf., Hexaspermum Domin, Kirganelia Juss., Leichhardtia F.Muell., Lomanthes Raf., Maborea Aubl., Macraea Wight, Menarda Comm. ex Juss., Mirobalanus Burm., Moeroris Raf., Nellica Raf., Niruri Adans., Nymania K.Schum., Nymphanthus Lour., Orbicularia Baill., Oxalistylis Baill., Ramsdenia Britton, Reidia Wight, Reverchonia A.Gray, Rhopium Schreb., Roigia Britton, Scepasma Blume, Staurothylax Griff., Synexemia Raf., Tricarium Lour., Uranthera Pax & K.Hoffm., Urinaria Medik., Williamia Baill., Xylophylla L.): 880-1270 specioj kun filokladioj, el las tropikoj kaj subtropikoj.
  • Plagiocladus Jean F.Brunel: nur unu specio:
  • Sauropus Blume (sin.: Aalius Lam. ex Kuntze, Breyniopsis Beille, Ceratogynum Wight, Diplomorpha Griff., Heterocalymnantha Domin, Ibina Noronha, Synastemon F.Muell., Synostemon F.Muell.): ĉirkaŭ 70 specioj sivastigita de la okcidenta Hinda Oceano ĝis la tropika Azio kaj Australio.
Tribo Poranthereae Grüning:
  • Actephila Blume (sin.: Anomospermum Dalzell, Lithoxylon Endl.): ĉirkaŭ 30 specioj, el la tropikaj kaj subtropikaj Azio kaj Pacifika regiono.
  • Andrachne L. (sin.: Eraeliss Forssk., Thelypotzium Gagnep.): ĉirkaŭ 22 specioj, el la medteranea regiono kaj la Kabverdoj kaj ĝis Himalajo, sed ankaŭ en Karibio, Meksikio kaj Peruo.
  • Leptopus Decne. (sin.: Arachne (Endl.) Pojark., Hexakestra Hook. f., Hexakistra Hook. f.): ĉirkaŭ 9 specioj, de Kaŭkazo ĝis Ĉinio kaj la Malaja Duoninsulo..
  • Meineckia Baill. (sin.: Cluytiandra Müll.Arg., Neopeltandra Gamble, Peltandra Wight, Zimmermannia Pax, Zimmermanniopsis Radcl.-Sm.): ĉirkaŭ 30 specioj, de la tropika Afriko ĝis Hindio kaj de Meksikio ĝis Brazilo.
  • Notoleptopus Voronts. & Petra Hoffm.: nur unu specio:
  • Phyllanthopsis (Scheele) Voronts. & Petra Hoffm.: nur du specioj, el Usono kaj Meksikio.
  • Poranthera Rudge (inkl. Oreoporanthera Hutch.): ĉirkaŭ 15 specioj, el Aŭstralio kaj Novzelando.
  • Pseudophyllanthus (Müll. Arg.) Voronts. & Petra Hoffm.: nur unu specio:
Tribo Wielandieae Baill. ex Hurus.: Ĝi entenas du subtribo kun ĉirkaŭ 10 genroj:
  • Subtribo Astrocasiinae:
  • Astrocasia B.L.Rob. & Millsp.: Die etwa sechs Specioj kommen in Mittel- und Südamerika vor.
  • Chascotheca Urb. (sin.: Chaenotheca Urb.): nur du specioj, el Kubo kaj Hispaniolo.
  • Heywoodia Sim: nur unu specio:
  • Subtribo Wielandiinae: Ĝi entenas tri genroj:
  • Chorisandrachne Airy Shaw: nur unu specio:
  • Dicoelia Benth.: nur du specioj el Malajzio, unu nur suer Borneo kaj sur parto de Sumatro.
  • Wielandia Baill. (sin.: Blotia Leandri, Charidia Baill., Petalodiscus Baill.): ĉirkaŭ 13 specioj el orienta Afriko ĝis la okcidenta regiono de la Hinda Oceano

Laŭ WFO TPL

[redakti | redakti fonton]

Laŭ World Flora Online kaj The Plant List (30 maj. 2020)[1],[2], jen ĉi-sube la listo de la akceptitaj taksonoj, kaj ties Esperantaj nomoj[6]:

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Phyllanthaceae ĉe World Flora Online
  2. ↑ 2,0 2,1 Phyllanthaceae ĉe The Plant List
  3. ↑ 3,0 3,1 filanto en PIV ĉe vortaro.net
  4. ↑ Filantacoj en Germplasm Resources Information Network (GRIN), Agrikultura ministerio de Usono (USDA), Agrikultura esplora servo (ARS), National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Marilando.
  5. ↑ Rafael Govaerts (Hrsg.): World Checklist of Euphorbiaceae. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew 2007. Datenbank, letzter Zugriff am 5. September 2013
  6. ↑ Listo de plantoj baza ĉe Google Sheets

Literaturo

[redakti | redakti fonton]
Portala ikonoPortalo pri Biologio
Ĝermo pri botaniko
 Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri botaniko.
Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Filantacoj&oldid=8936472"