Edgar Varese

Edgar Varese
Persona informo
Naskiĝo	22-an de decembro 1883 (1883-12-22) en Parizo
Morto	6-an de novembro 1965 (1965-11-06) (81-jaraĝa) en Nov-Jorko
Lingvoj	angla • franca
Ŝtataneco	Francio
Alma mater	Konservatorio de Parizo Schola Cantorum de Paris (en)
Familio
Edz(in)o	Louise Varèse (en) (1922–1965)
Okupo
Okupo	komponisto muzikologo dirigento

Edgard Varèse.

Edgard Varèse en 1915.

Edgar (aŭ Edgard) VARÈSE (naskiĝis la 22-a de decembro, 1883, mortis la 6-a de novembro, 1965) estis en Francio naskita komponisto, kiu transmigris al Usono en 1915, kaj estiĝis usona civitano en 1926.

Dum siaj unuaj jaroj en Usono li kunvenis kun gravaj kontribuantoj al la usona muziko, kiuj spronis liajn ambiciojn uzi novajn elektronikajn muzikinstrumentojn, direkti orkestrojn, kaj fondi la Novan Simfonian Orkestron. Proksimume en tiu tempo Varèse ankaŭ ekverkis pri sia unua komponaĵo en usono, Amériques, kiu finiĝis en 1921. Kiam li finis ĉi tiun verko Varèse kune kun Carlos Salzedo fondis la Internacian Gildon de Komponistoj, dediĉatan al la ludado de novaj komponaĵoj de kaj amerikaj kaj eŭropaj komponistoj, por kiu li komponis multajn el liaj verkoj por orkestraj instrumentoj kaj voĉoj, precipe dum la unua duona de la 1920-aj jaroj li komponis Offrandes, Hyperprism, Octandre, kaj Intégrales.

En 1928, Varèse revenis al Parizo por aliigi unu de la partoj en Amériques por integri la antaŭnelonge konstruitan Ondes martenot. Varèse sekvis Amériques komponanta ĉirkaŭ 1930 sian plej faman ne-elektronikan verkon, titolitan Ionisation, kiu estis la unua verko reliefiganta sole perkutajn instrumentojn. Kvankam uzante instrumentojn jam ekzistantajn, Ionisation komponiĝis por esplori novajn sonojn kaj metodojn krei ilin. En 1933, kiam Varèse estis ankoraŭ en Parizo, li skribis al la Fondaĵo Guggenheim kaj Bell-Laboratorioj en klopodo ricevi financan subtenon por disvolvi atelieron de elektronika muziko. Lia sekva komponaĵo, Ecuatorial, efektivigita en 1934, enhavis partojn por tereminoj, kaj Varèse, anticipanta la sukcesan ricevon de unu el la sponsoraĵoj, avide revenis al Usono fine efektivigi sian elektronikan muzikon.

Varèse verkis sian Ecuatorial por du fingrotabulaj tereminoj, basa kantisto, blovinstrumentoj kaj perkutaj instrumentoj komence de la 1930-aj jaroj. Ĝia unua prezento okazis je la 15-a de aprilo 1934, sub la taktobastono de Nicolas Slonimsky. Tiam Varèse foriris de Novjorko, kie li vivadis ekde 1915, kaj translokiĝis al Santa Fe (Nov-Meksiko), San-Francisko (Kalifornio) kaj Los-Anĝeleso (Kalifornio). En 1936 li verkis Density 21.5. Kiam fine de 1938 Varèse revenis al Novjorko, Lev Termen jam estis reirinta al Rusio. Ĉi tio detruis Varèse, kiu esperis labori kun Termen pri perfektigo de lia instrumento. Varèse ankaŭ varbis por tereminoj dum siaj okcidentaj vojaĝoj kaj demonstraciis unu ĉe prelego en la Universitato de Nov-Meksiko en Albuquerque je la 12-a de novembro 1936. La Universitato de Nov-Meksiko havas RCA-tereminon, kiu eble estas ĝuste tiu ĉi instrumento.

Kiam, en la malfruaj 1950-aj jaroj, al Varèse turniĝis eldonisto pri disponebligo de Ecuatorial, oni povis trovi nur tre malmultajn tereminojn (por eĉ ne paroli pri fingrotabulaj tereminoj). Tial Varèse reverkis kaj rebaptis la muzikaĵon por la instrumento Ondes martenot. Ĉi tiu nova versio estis premiere prezentita en 1961.

Verkoj

• Un grand sommeil noir (1906)
• Amériques (1918-21)
• Offrandes (1921)
• Hyperprism (1922-23)
• Octandes (1923)
• Intégrales (1924-25)
• Arcana (1925-27)
• Ionisation (1929-31)
• Ecuatorial (1932-34)
• Density 21.5 (1936)
• Tuning Up (1947)
• Dance por Burgess (1949)
• Déserts (1950-54)
• Poème électronique (1957-58)
• Nocturnal (1961)