byk

See also: Byk and býk

Albanian

Etymology

Compare Romanian buc.

Noun

byk m (plural bykra, definite byku, definite plural bykrat)

1. chaff
2. wood dust, sawdust
3. (figurative) worthless thing

Derived terms

• bykëlina
• bykëra
• bykëzoj

Lower Sorbian

Etymology

From Proto-Slavic *bykъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /bɨk/

Noun

byk m anim (diminutive byck)

1. bull (adult male of cattle)

Declension

Declension of byk

	Singular	Dual	Plural
Nominative	byk	byka	byki
Genitive	byka	bykowu	bykow
Dative	bykoju	bykoma	bykam
Accusative	byka	bykowu	byki, bykow
Instrumental	bykom	bykoma	bykami
Locative	byku	bykoma	bykach

Further reading

• Muka, Arnošt (1921, 1928) “byk”, in Słownik dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow (in German), St. Petersburg, Prague: ОРЯС РАН, ČAVU; Reprinted Bautzen: Domowina-Verlag, 2008
• Starosta, Manfred (1999) “byk”, in Dolnoserbsko-nimski słownik / Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch (in German), Bautzen: Domowina-Verlag

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *bỹkъ. First attested in 1391.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bik/
• IPA^(key): (15^th CE) /bik/

Noun

byk m animal (diminutive byczek, related adjective bykowy)

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland, Masovia) bull (adult male of cattle)
   • 1391, Adam Chmiel, editor, Księgi radzieckie kazimierskie‎^[1], Krakow, page 263:

     Item pro thauro civitati vlg. bic dedimus 1/2 mrc.

     [Item pro thauro civitati vlg. byk dedimus 1/2 mrc.]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 49, 14:

     Aza iescz bødø møso bicow albo krew kozlowø picz bødø?

     [Aza jeść będę mięso bykow albo krew kozłową pić będę?]

   • 1874-1891 [1436], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[3], [4], [5]}, volume XXIII, page 278:

     Gdy dwa bylasta szą byky duobus dimicantibus tauris

     [Gdy dwa bylaśta są byki duobus dimicantibus tauris]

   • 1868 [1444], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[6], volume XIV, page 155:

     Solum vitulam cum iuvenco al. byk recipiat

     [Solum vitulam cum iuvenco al. byk recipiat]

   • 1874-1891 [XV p. pr.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[7], [8], [9]}, volume XLV11, page 358:

     Biky tauros

     [Byki tauros]

   • 1921 [XV med.], Kazimierz Tymieniecki, editor, Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich‎^[10], page 332:

     Byk

     [Byk]

   • 1927 [c. 1455], Kazimierz Dobrowolski, editor, Przyczynki do dziejów średniowiecznej kultury polskiej z rękopisu szczyrzyckiego, Szczyrzyc, page 323:

     Szathanyszky bykv!

     [Szatański byku!]

   • 1876-1929 [c. 1455], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[11], volume XIV, Miechów, Kruchowo, page 490:

     De animalibus: lany, caper szarn,... byk

     [De animalibus: łany, caper sarn,... byk]

   • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[12], 29, 21:

     Ofyerowaly spolu bikow syedm

     [Ofierowali społu bykow siedm]

   • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[13], 29, 22:

     Zbyly biki

     [Zbyli byki]

   • 1930 [c. 1455], “II Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[14], 8, 15:

     Abi srzebro bilo sebrano na bicech y na skopoch

     [Aby srebro byłoo sebrano na byczech i na skopoch]

   • 1950 [1469], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1306, Warsaw:

     Yako ya nye wszal... byka Mykolayowa gwalthownye

     [Jako ja nie wziął... byka Mikolajowa gwałtownie]

   • 1950 [1470], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 3000, Warsaw:

     Jakom ya Ondrzeyewy nye sznyadl byka nyeczisczonyego chazebną rzeczą thako dobrego yako sszyemdzessanth groschi

     [Jakom ja Ondrzejewi nie zjadł byka nieczyszczonego chąziebną rzeczą tako dobrego jako siemdziesiąt groszy]

   • 1907 [c. 1470], Jakub Parkoszowic, edited by Jan Łoś, Traktat o ortografii polskiej‎^[15], Żurawica, Świętokrzyskie Voivodeship, Krakow, page 402:

     Exemplum... de b: bil id est fuit, byk id est taurus

     [Exemplum... de b: bil id est fuit, byk id est taurus]

   • 1907 [c. 1470], Jakub Parkoszowic, edited by Jan Łoś, Traktat o ortografii polskiej‎^[16], Żurawica, Świętokrzyskie Voivodeship, Krakow, page 404:

     Beneck byka bige

     [Beneck byka bige]

   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[17], number 1489:

     Byk bos

     [Byk bos]

   • 1950 [1472], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 3073, Warsaw:

     Jakom ya nye vcząl gwałtem sszamotrzecz bykowy nogy Ondrzeyowemv

     [Jakom ja nie uciął gwałtem samotrzeć bykowi nogi Ondrzejowemu]

   • 1892 [1493], Adolf Warschauer, editor, Sonder-Veröffentlichungen der historischen Gesellschaft für die Provinz Posen, volume I, Poznań, page 363:

     Item Makowcze pro uno bicku unam m. VI gr.

     [Item Makowcze pro uno byku unam m. VI gr.]

   • 1892 [1494], Adolf Warschauer, editor, Sonder-Veröffentlichungen der historischen Gesellschaft für die Provinz Posen, volume I, Poznań, page 389:

     Pro bove exempto al. bicka 19 gr.

     [Pro bove exempto al. byka 19 gr.]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 135r:

     Thaurus (...) id est iuuenis bos et proprie adhuc non castratus byk

     [Thaurus (...) id est iuuenis bos et proprie adhuc non castratus byk]

2. (hapax legomenon) penis
   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[18], number 1296:

     Byk virga virilis

     [Byk virga virilis]

Derived terms

nouns

• byczak
• byczało
• byczel
• morski byk

Related terms

verbs

• bykać impf

Descendants

• Polish: byk
• Silesian: byk

References

• Boryś, Wiesław (2005) “byk”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “byk”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “byk”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1954), “byk”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 207
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “byk”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “byk”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish byk. Sense 5 is a semantic loan from English bull market and sense 6 is a semantic loan from English bull.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbɘk/

• (Middle Polish) IPA^(key): /bɨk/
• (Greater Poland):
  • (Kociewie) IPA^(key): /ˈbik/
• (Masovia):
  • (Near Masovian) IPA^(key): /ˈbɘk/
  • (Far Masovian) IPA^(key): /ˈbɘk/
  • (Suwałki) IPA^(key): [ˈbɘk]
• (Lesser Poland):
  • (Western Kraków) IPA^(key): /ˈbɘk/
  • (Western Lublin) IPA^(key): [ˈbɘk]
• (Borderlands):
  • (Northern Borderlands) IPA^(key): [ˈbɘk]

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɘk
• Syllabification: byk
• Homophone: Byk

Noun

byk m animal (diminutive byczek, augmentative byczysko, related adjective byczy)

1. bull (adult, uncastrated male cattle)
   1. (Middle Polish) bull (meat of this animal)
2. (hunting) stag (adult male of large, plant-eating game animals)
3. (colloquial, sometimes derogatory) stud (strong and rather large man)
4. (colloquial) howler (obvious mistake, especially a a spelling error)
6. (colloquial, finance) bull market (stock market where a majority of investors are buying, causing overall stock prices to rise)

   Synonym: hossa

8. (finance) bull (investor who buys (commodities or securities) in anticipation of a rise in prices)
9. (colloquial) headbutt to the stomach
   1. (Northern Borderlands, Lithuania, Suwałki) Synonym of pstryczek
10. (historical) gabare (single-masted river vessel formerly used for floating salt and grain)
11. (Kociewie) hook with two horns for digging potatoes

    Synonym: dziaka

12. (Western Kraków) type of children's game
13. (Near Masovian, Western Lublin, Rozkopaczew) egg painted in a single color and not decorated like a pisanka
14. (Far Masovian, Łomża) large plow for making clearings

    Hypernym: pług

15. (obsolete, historical) battering ram

    Synonym: taran

16. (obsolete, pharmacy) receiver, condenser (copper vessel that collects water as gas is released from a balloon into a tank)
17. (obsolete) bundle (dozen or so sheets of wood, tied together into a row of rafts)
18. (obsolete, woodworking) large plane

    Hypernym: hebel

19. (Middle Polish) type of incendiary artillery shell

    Hypernym: pocisk

20. (Middle Polish) emblem of a tavern

    Hypernym: godło

Declension

Declension of byk

	singular	plural
nominative	byk	byki
genitive	byka	byków
dative	bykowi	bykom
accusative	byka	byki
instrumental	bykiem	bykami
locative	byku	bykach
vocative	byku	byki

Derived terms

adjectives

• po byku

adverbs

• jak byk
• z byka

nouns

• byczak
• byczość
• bykowiec

proper nouns

• Byk

verbs

• chwycić byka za rogi pf, chwytać byka za rogi impf
• leżeć martwym bykiem impf
• podziałać jak płachta na byka pf, działać jak płachta na byka impf
• sadzić byki impf
• z byka spaść pf

Further reading

• byk in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• byk in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “byk”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Wiesław Morawski (17.04.2023) “BYK”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “byk”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “byk”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “byk”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 245
• Jan Karłowicz (1900) “byk”, in Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 1: A do E, Kraków: Akademia Umiejętności, page 152

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish byk.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbɪk/
• Rhymes: -ɪk
• Syllabification: byk

Noun

byk m animal

1. bull (adult, uncastrated male cattle)

Declension

Declension of byk

	singular	plural
nominative	byk	byki
genitive	byka	bykōw
dative	bykowi	bykōm
accusative	byka	bykōw
instrumental	bykym	bykami/bykōma
locative	byku	bykach
vocative	byku	byki

Further reading

• byk in dykcjonorz.eu
• byk in silling.org
• Bogdan Kallus (2020) “byk”, in Słownik Gōrnoślōnskij Gŏdki, IV edition, Chorzów: Pro Loquela Silesiana, →ISBN, page 254
• Henryk Jaroszewicz (2022) “byk”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 67
• Eugeniusz Kosmała (2023) “byk”, in Dykcjōnôrz Polsko-Ślonskiy (in Silesian), b, page 135

Swedish

Etymology

Deverbal from byka

Noun

byk c

1. (dated) dirty laundry (clothes to be washed)
2. (dated) washing (of dirty laundry)

Declension

Declension of byk

		nominative	genitive
singular	indefinite	byk	byks
	definite	byken	bykens
plural	indefinite	bykar	bykars
	definite	bykarna	bykarnas

Synonyms

• tvätt

Derived terms

• smutsig byk
• tvätta sin smutsiga byk

References

• byk in Svenska Akademiens ordlista (SAOL)
• byk in Svensk ordbok (SO)
• byk in Svenska Akademiens ordbok (SAOB)
• byka in Elof Hellquist, Svensk etymologisk ordbok (1st ed., 1922)