ჩიტი

Georgian

ჩიტი

Alternative forms

• ჩიტ (čiṭ) — Ingilo dialect

Etymology

Attested since Middle Georgian.

According to Čubinov, an Armenian borrowing: compare Old Armenian ծիտ (cit), Middle Armenian չիտ (čʻit), ջիտ (ǰit, “sparrow”). This is rejected by Ačaṙean, because in Armenian the word is used post-classically and infrequently and now is present in Eastern dialects only; he considers the Armenian words to be borrowed from Kartvelian, the Middle Armenian forms specifically from Georgian.

Pronunciation

• IPA^(key): [t͡ʃʰitʼi]
• Hyphenation: ჩი‧ტი

• Audio:

  (file)

Noun

ჩიტი • (čiṭi) (plural ჩიტები)

1. (small) bird

   ვარდის ჩიტი ― vardis čiṭi ― nightingale

2. sparrow

   Synonym: ბეღურა (beɣura)

3. thickened grape-juice dripping from fresh churchkhela
4. (in the plural) (loom) reed/heald supports

Inflection

Declension of ჩიტი (see Georgian declension)
	singular	plural	archaic plural
nominative	ჩიტი (čiṭi)	ჩიტები (čiṭebi)	ჩიტნი (čiṭni)
ergative	ჩიტმა (čiṭma)	ჩიტებმა (čiṭebma)	ჩიტთ(ა) (čiṭt(a))
dative	ჩიტს(ა) (čiṭs(a))	ჩიტებს(ა) (čiṭebs(a))	ჩიტთ(ა) (čiṭt(a))
genitive	ჩიტის(ა) (čiṭis(a))	ჩიტების(ა) (čiṭebis(a))	ჩიტთ(ა) (čiṭt(a))
instrumental	ჩიტით(ა) (čiṭit(a))	ჩიტებით(ა) (čiṭebit(a))
adverbial	ჩიტად(ა) (čiṭad(a))	ჩიტებად(ა) (čiṭebad(a))
vocative	ჩიტო (čiṭo)	ჩიტებო (čiṭebo)	ჩიტნო (čiṭno)
Notes: archaic plurals might not exist.

Postpositional inflection of ჩიტი (see Georgian postpositions)
postpositions taking a dative case	singular	plural
-ზე (-ze, “on”)	ჩიტზე (čiṭze)	ჩიტებზე (čiṭebze)
-თან (-tan, “near”)	ჩიტთან (čiṭtan)	ჩიტებთან (čiṭebtan)
-ში (-ši, “in”)	ჩიტში (čiṭši)	ჩიტებში (čiṭebši)
-ვით (-vit, “like”)	ჩიტივით (čiṭivit)	ჩიტებივით (čiṭebivit)
postpositions taking a genitive case	singular	plural
-თვის (-tvis, “for”)	ჩიტისთვის (čiṭistvis)	ჩიტებისთვის (čiṭebistvis)
-ებრ (-ebr, “like”)	ჩიტისებრ (čiṭisebr)	ჩიტებისებრ (čiṭebisebr)
-კენ (-ḳen, “towards”)	ჩიტისკენ (čiṭisḳen)	ჩიტებისკენ (čiṭebisḳen)
-გან (-gan, “from/of”)	ჩიტისგან (čiṭisgan)	ჩიტებისგან (čiṭebisgan)
postpositions taking an instrumental case	singular	plural
-დან (-dan, “from/since”)	ჩიტიდან (čiṭidan)	ჩიტებიდან (čiṭebidan)
-ურთ (-urt, “together with”)	ჩიტითურთ (čiṭiturt)	ჩიტებითურთ (čiṭebiturt)
postpositions taking an adverbial case	singular	plural
-მდე (-mde, “up to”)	ჩიტამდე (čiṭamde)	ჩიტებამდე (čiṭebamde)

Derived terms

• დერეფნის ჩიტი (derepnis čiṭi)
• დედოფალა ჩიტი (dedopala čiṭi)
• ჩიტის ბირკა (čiṭis birḳa)
• ჩიტის თვალი (čiṭis tvali)
• ჩიტის გული აქვს (čiṭis guli akvs)
• თავზე ჩიტს არ გადაიფრენს (tavze čiṭs ar gadaiprens)
• ჩიტი ვერ გადაფრინდება (čiṭi ver gadaprindeba)

 

Descendants

• → Middle Armenian: չիտ (čʻit), ջիտ (ǰit) (possibly)
• → Mingrelian: ჩიტი (čiṭi)

See also

• ფრინველი (prinveli)

References

• Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “ծիտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 458–459
• Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “չիտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 629a
• Rayfield, Donald, editor (2006), “ჩიტი”, in A Comprehensive Georgian–English Dictionary, London: Garnett Press
• Čubinov, David (1887) “ჩიტი”, in Грузинско-русский словарь [Georgian–Russian Dictionary]‎^[1], Saint Petersburg: Academy Press, column 1579a

Mingrelian

Etymology

Related to Georgian ჩიტი (čiṭi); according to Kipšidze, borrowed from it. See there for more.

Noun

ჩიტი • (čiṭi)

1. small bird
2. sparrow

References

• Kipšidze, Iosif (1914) “ჩიტი”, in Грамматика мингрельского (иверского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Mingrelian (Iverian) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 7)‎^[2] (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, page 365b