հրեշտակ

Armenian

Etymology

From Old Armenian հրեշտակ (hreštak), from Middle Iranian.

Pronunciation

(Eastern Armenian) IPA^(key): /həɾeʃˈtɑk/, [həɾeʃtɑ́k]
(Western Armenian) IPA^(key): /həɾeʃˈdɑɡ/, [həɾeʃtɑ́ɡ]
Audio (Eastern Armenian): (file)

Noun

հրեշտակ • (hreštak)

angel
պահապան հրեշտակ ― pahapan hreštak ― guardian angel

Declension

i-type, animate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	հրեշտակ (hreštak)	հրեշտակներ (hreštakner)
dative	հրեշտակի (hreštaki)	հրեշտակների (hreštakneri)
ablative	հրեշտակից (hreštakicʻ)	հրեշտակներից (hreštaknericʻ)
instrumental	հրեշտակով (hreštakov)	հրեշտակներով (hreštaknerov)
locative	—	—
	definite forms
nominative	հրեշտակը/հրեշտակն (hreštakə/hreštakn)	հրեշտակները/հրեշտակներն (hreštaknerə/hreštaknern)
dative	հրեշտակին (hreštakin)	հրեշտակներին (hreštaknerin)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	հրեշտակս (hreštaks)	հրեշտակներս (hreštakners)
dative	հրեշտակիս (hreštakis)	հրեշտակներիս (hreštakneris)
ablative	հրեշտակիցս (hreštakicʻs)	հրեշտակներիցս (hreštaknericʻs)
instrumental	հրեշտակովս (hreštakovs)	հրեշտակներովս (hreštaknerovs)
locative	—	—
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	հրեշտակդ (hreštakd)	հրեշտակներդ (hreštaknerd)
dative	հրեշտակիդ (hreštakid)	հրեշտակներիդ (hreštaknerid)
ablative	հրեշտակիցդ (hreštakicʻd)	հրեշտակներիցդ (hreštaknericʻd)
instrumental	հրեշտակովդ (hreštakovd)	հրեշտակներովդ (hreštaknerovd)
locative	—	—

Derived terms

Հրեշտակյան (Hreštakyan)

Old Armenian

Alternative forms

հրշտակ (hrštak), հրիշտակ (hrištak)

Etymology

A Middle Iranian borrowing. Compare Parthian 𐫜𐫡𐫏𐫢𐫤𐫃 (fryštg /⁠frēštag⁠/, “apostle; angel”), Persian (ferešte, “angel”) and see the latter for more.

Noun

հրեշտակ • (hreštak)

messenger, envoy, ambassador, legate; deputy; courier, express
հրեշտակս առնել, առաքել, արձակել, յղել ― hreštaks aṙnel, aṙakʻel, arjakel, yłel ― to send a messenger or ambassador

հրեշտակ Հայրապետին Հռովմայ ― hreštak Hayrapetin Hṙovmay ― nuncio, the Pope's nuncio

հրեշտակ մարտի կամ հաշտութեան ― hreštak marti kam haštutʻean ― herald
angel
հրեշտակք ― hreštakkʻ ― the angels, heavenly spirits

պահապան հրեշտակ ― pahapan hreštak ― tutelary or guardian-angel

հրեշտակ տեառն ― hreštak teaṙn ― angelus

բարի հրեշտակք ― bari hreštakkʻ ― the good angels

չար հրեշտակք ― čʻar hreštakkʻ ― the evil spirits

հրեշտա՛կդ իմ ― hreštákd im ― my angel!, my darling!
indication, sign, token

Declension

i-a-type

	singular	plural
nominative	հրեշտակ (hreštak)	հրեշտակք (hreštakkʻ)
genitive	հրեշտակի (hreštaki)	հրեշտակաց (hreštakacʻ)
dative	հրեշտակի (hreštaki)	հրեշտակաց (hreštakacʻ)
accusative	հրեշտակ (hreštak)	հրեշտակս (hreštaks)
ablative	հրեշտակէ (hreštakē)	հրեշտակաց (hreštakacʻ)
instrumental	հրեշտակաւ (hreštakaw)	հրեշտակաւք = հրեշտակօք (hreštakawkʻ = hreštakōkʻ)
locative	հրեշտակի (hreštaki)	հրեշտակս (hreštaks)

Derived terms

բարեհրեշտակ (barehreštak)
զուգահրեշտակ (zugahreštak)
համահրեշտակ (hamahreštak)
հանգիտահրեշտակ (hangitahreštak)
հրեշտակաբար (hreštakabar)
հրեշտակաբեր (hreštakaber)
հրեշտակաբնակ (hreštakabnak)
հրեշտակագնաց (hreštakagnacʻ)
հրեշտակագնացութիւն (hreštakagnacʻutʻiwn)
հրեշտակագոչ (hreštakagočʻ)
հրեշտակագումար (hreštakagumar)
հրեշտակագունդ (hreštakagund)
հրեշտակազօր (hreštakazōr)
հրեշտակախառն (hreštakaxaṙn)
հրեշտակածանօթ (hreštakacanōtʻ)
հրեշտակական (hreštakakan)
հրեշտակակարգ (hreštakakarg)
հրեշտակակերպ (hreštakakerp)
հրեշտակակիր (hreštakakir)
հրեշտակակրօն (hreštakakrōn)
հրեշտակահանգէտ (hreštakahangēt)
հրեշտակահանդէս (hreštakahandēs)
հրեշտակահաւասար (hreštakahawasar)
հրեշտակաձեւեալ (hreštakajeweal)
հրեշտակամբոխ (hreštakambox)
հրեշտակային (hreštakayin)
հրեշտականամ (hreštakanam)
հրեշտականման (hreštakanman)
հրեշտականմանապէս (hreštakanmanapēs)
հրեշտականուն (hreštakanun)
հրեշտակապետ (hreštakapet)
հրեշտակապետական (hreštakapetakan)
հրեշտակապէս (hreštakapēs)
հրեշտակասաղարթ (hreštakasałartʻ)
հրեշտակասէր (hreštakasēr)
հրեշտակավայելուչ (hreštakavayelučʻ)
հրեշտակավայելչաբար (hreštakavayelčʻabar)
հրեշտակատեսակ (hreštakatesak)
հրեշտակատեսիլ (hreštakatesil)
հրեշտակատեսութիւն (hreštakatesutʻiwn)
հրեշտակատիպ (hreštakatip)
հրեշտակացոյց (hreštakacʻoycʻ)
հրեշտակեմ (hreštakem)
հրեշտակերամ (hreštakeram)
հրեշտակութիւն (hreštakutʻiwn)
հրեշտակօրէն (hreštakōrēn)
հրեշտապետ (hreštapet)

Descendants

Armenian: հրեշտակ (hreštak)

References

Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “հրեշտակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “հրեշտակ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period]‎^[1] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 532
Petrosean, Matatʻeay (1879) “հրեշտակ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy