Χρωματίδα

Στο διάγραμμα, το (1) αναφέρεται σε μια χρωματίδα: 1-μισό από δύο ταυτόσημους νηματοειδείς κλώνους ενός αναδιπλασιασμένου χρωμοσώματος. Κατά τη διαίρεση των κυττάρων, τα ταυτόσημα αντίγραφα (που ονομάζονται "αδελφό ζεύγος χρωματίδων") ενώνονται στην περιοχή που ονομάζεται κεντρομερίδιο (2). Μόλις οι ζευγαρωμένες αδελφές χρωματίδες διαχωριστούν η μία από την άλλη (στην ανάφαση της μίτωσης), η καθεμία είναι γνωστή ως θυγατρικό χρωμόσωμα. Σημειώνονται επίσης ο κοντός βραχίονας της δεξιάς χρωματίδας (3) και ο μακρύς βραχίονας της δεξιάς χρωματίδας (4).

Σχηματικό καρυόγραμμα των ανθρώπινων χρωμοσωμάτων, που δείχνει τη συνήθη κατάστασή τους στις φάσεις G₀ και G₁ του κυτταρικού κύκλου. Στο επάνω κέντρο δείχνει επίσης το ζεύγος χρωμοσώματος 3 σε μεταφαση (σημειώνεται ως "Μετα"), το οποίο λαμβάνει χώρα αφού έχει υποβληθεί σε σύνθεση DNA που συμβαίνει στη φάση S (σχολιάζεται ως S) του κυτταρικού κύκλου. Κατά τη διάρκεια της μετάφασης, κάθε χρωμόσωμα διπλασιάζεται σε αδελφές χρωματίδες.

Μία χρωματίδα είναι το μισό ενός διπλασιασμένου χρωμοσώματος. Πριν από την αντιγραφή, ένα χρωμόσωμα αποτελείται από ένα μόριο DNA. Στην αντιγραφή, το μόριο DNA αντιγράφεται και τα δύο μόρια είναι γνωστά ως χρωματίδες Κατά τη διάρκεια των τελευταίων σταδίων της κυτταρικής διαίρεσης αυτές οι χρωματίδες διαχωρίζονται κατά μήκος για να γίνουν μεμονωμένα χρωμοσώματα.

Τα ζεύγη χρωματιδίων είναι συνήθως γενετικά ταυτόσημα και λέγεται ότι είναι ομόζυγα. Ωστόσο, εάν εμφανιστούν μεταλλάξεις, θα παρουσιάσουν μικρές διαφορές, οπότε είναι ετερόζυγα. Το ζευγάρωμα των χρωματίδων δεν πρέπει να συγχέεται με την πλοειδία ενός οργανισμού, που είναι ο αριθμός των ομόλογων εκδόσεων ενός χρωμοσώματος.

Αδελφές χρωματίδες

Συμπύκνωση και διαχωρισμός ανθρώπινων αδελφών χρωματίδων στην πρώιμη μίτωση

Οι χρωματίδες μπορεί να είναι αδελφές ή μη αδελφές χρωματίδες. Μια αδελφή χρωματίδα είναι οποιαδήποτε από τις δύο χρωματίδες του ίδιου χρωμοσώματος που ενώνονται μεταξύ τους με ένα κοινό κεντρομερίδιο. Ένα ζευγάρι αδελφών χρωματίδων ονομάζεται δυάδα. Μόλις διαχωριστούν οι αδελφές χρωματίδες (κατά τη διάρκεια της ανάφασης της μίτωσης ή της ανάφασης ΙΙ της μείωσης κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής αναπαραγωγής), ονομάζονται και πάλι χρωμοσώματα, καθένα από τα οποία έχει την ίδια γενετική μάζα με μία από τα μεμονωμένες χρωματίδες που αποτελούσαν τον γονέα του. Η αλληλουχία DNA δύο αδελφών χρωματιδών είναι εντελώς ταυτόσημη (εκτός από πολύ σπάνια σφάλματα αντιγραφής DNA).

Η ανταλλαγή αδελφών χρωματίδων (Sister chromatid exchange, SCE) είναι η ανταλλαγή γενετικών πληροφοριών μεταξύ δύο αδελφών χρωματιδών. Τα SCE μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια της μίτωσης ή μείωσης. Τα SCEs φαίνεται να αντικατοπτρίζουν πρωτίστως τις ανασυνδυαστικές διαδικασίες επιδιόρθωσης του DNA που ανταποκρίνονται σε βλάβη του DNA.

Οι μη αδελφές χρωματίδες, από την άλλη πλευρά, αναφέρονται σε οποιαδήποτε από τις δύο χρωματίδες των ζευγαρωμένων ομομόλογων χρωμοσωμάτων, δηλαδή στο ζευγάρωμα ενός πατρικού χρωμοσώματος και ενός μητρικού χρωμοσώματος. Σε χρωμοσωμικές διασταυρώσεις, οι μη αδελφές (ομόλογες) χρωματίδες σχηματίζουν χιάσματα για να ανταλλάξουν γενετικό υλικό κατά την πρόφαση I της μείωσης.