Σαρμάτες
Οι Σαρμάτες, λεγόμενοι και Σαυρομάτες (*)[1],[2],[3] ήταν αρχαίος νομαδικός πολεμικός λαός πιθανώς ιρανικής καταγωγής[1] που κατά τον 6ο - 4ο αιώνα π.Χ. είχαν εγκατασταθεί στα Ουράλια και αργότερα πέρασαν στο μεγαλύτερο μέρος της νότιας Ευρωπαϊκής Ρωσίας, της Πολωνίας και σημερινής Ρουμανίας[3].
Σύγχρονοι απόγονοι των Σαρματών είναι οι κάτοικοι της Οσσετίας[4].
Γενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι Σαρμάτες, όπως και οι Σκύθες, με τους οποίους συγγένευαν[3], ήταν άριστοι ιππείς και πολεμιστές[1][3]. Κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. υπέταξαν τους Σκύθες καταλαμβάνοντας όλη την περιοχή τους[1][3]. Επί βασιλείας του Νέρωνα οι Σαρμάτες εισέβαλαν στην περιοχή της Μοισίας και συμμαχώντας με διάφορα γερμανικά φύλλα αποτέλεσαν μέχρι τον 1ο αιώνα μ.Χ. σημαντική απειλή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας[3]. Κατά τον 2ο αιώνα είχαν ήδη εγκατασταθεί στη Δακία και στην περιοχή του Κάτω Δούναβη αποτελώντας τη Σαρματία, μέχρι που τον επόμενο αιώνα συνετρίβησαν από τους Γότθους[1][3].
Τελικά η Σαρματία, που εκτεινόταν από τα ΒΑ. Βαλκάνια, δυτικά, μέχρι και τη Γεωργία ανατολικά, έπαψε να υφίσταται μετά την εισβολή των Ούννων το 370 μ.Χ.[3] Όσοι Σαρμάτες επέζησαν του αφανισμού άλλοι κατέφυγαν στη Δύση, άλλοι αναγκαστικά ενώθηκαν με τους Ούννους για να πολεμήσουν τους τελευταίους Γότθους[3] και κάποιοι άλλοι κατέφυγαν στα παράλια της Βαλτικής[1]. Κατά τον 6ο αιώνα οι Σαρμάτες και οι απόγονοι αυτών είχαν πλέον εκλείψει[1][2][3].
Κοινωνία - πολιτισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα].jpg)
Από τις διάφορες ιστορικές αναφορές, τα αρχαιολογικά ευρήματα, (οικισμοί, τάφοι, κ.λπ.), κατέστη δυνατή σε αρκετό βαθμό η γνώση περί της κοινωνικής δομής των Σαρματών που αν και έμοιαζε αρχικά με εκείνη των Σκυθών στη συνέχεια διαφοροποιήθηκε[3]. Οι Σαρμάτες μιλούσαν μια ιδιαίτερη Σκυθο-Σαρματική διάλεκτο, σε αντίθεση όμως με τους Σκύθες που πίστευαν σε θεούς της φύσης, αυτοί λάτρευαν κυρίως έναν θεό, της φωτιάς, προς τον οποίον και θυσίαζαν άλογα[3]. Επίσης η κοινωνία τους, στην αρχή της ιστορίας τους, φέρεται με μία πρώιμη μητριαρχική μορφή που με την εξέλιξη της ιππικής τέχνης κατέληξε σε πατριαρχική κοινωνία[3]. Παρά ταύτα σε αντίθεση με τις γυναίκες των Σκυθών που περιορίζονταν στο οικιακό πλαίσιο δραστηριοτήτων, οι ανύπανδρες γυναίκες των Σαρματών έφεραν όπλα και συμμετείχαν σε πολεμικές συγκρούσεις και μάλιστα συγκροτώντας εμπροσθοφυλακές, θυμίζοντας τις θρυλικές Αμαζόνες της Ελληνικής Μυθολογίας[3], μάλιστα κατά τις μυθικές παραδόσεις οι Σαρμάτες φέρονταν να προέρχονταν από επιμιξία Σκυθών και Αμαζόνων[2]. Έτσι οι καινοτομίες αυτές στην πολεμική τακτική συνέβαλαν κατά πολύ στις διάφορες στρατιωτικές τους επιτυχίες με επακόλουθο την εξάπλωσή τους επηρεάζοντας ακόμα και τη στρατιωτική τακτική των Ρωμαίων[3].
Από την αρχαιολογική έρευνα των τάφων των Σαρματών διαπιστώνεται ότι τα ταφικά τους έθιμα ακολουθούν την ανάπτυξη του πολιτισμού τους[3]. Οι μεν πρώιμοι τάφοι περιέχουν μόνο τα κατάλοιπα των νεκρών ενώ με τον χρόνο αρχίζουν να πλουτίζονται με κτερίσματα με κατάληξη πλούσιων και σπουδαίων χρυσών κοσμημάτων που αποδεικνύουν μια συνθετότερη κοινωνία και περισσότερο εύπορη[3]. Από τη σπουδή αυτών οι Σαρμάτες φέρεται να χρησιμοποιούσαν πολυτελή ενδύματα, δείγμα ανάπτυξης σπουδαίας υφαντουργίας, αλλά και πλούσιο οπλισμό σε μεγαλύτερη ποικιλία από εκείνη των Σκυθών, λιγότερο όμως περίτεχνο[3].
Η Σαρματική τέχνη ακολουθούσε περισσότερο γεωμετρικά μοτίβα με θέματα από τη φύση των φυτών με έντονα όμως χρώματα. Η μεταλλοτεχνία και η κοσμηματοτεχνία των Σαρματών ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένες, όπως αποδεικνύουν τα διάφορα ταφικά ευρήματα που περιλαμβάνουν δακτυλίδια, πόρπες, ψέλια, διαδήματα, ακόντια, ξίφη, εγχειρίδια κ.ά, καθώς και πλήθος από αγγεία[3].
Ανθρωπολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά την ανθρωπολογική έρευνα οι Σαρμάτες φέρονταν με λευκό ξανθό δέρμα, ξανθές τρίχες και μπλε μάτια[1]. Παρουσίαζαν δολιχοκεφαλία και λεπτοπροσωπία[1], αλλά με βραχυσωμία[2]. Εκ του γεγονότος αυτού άλλοι θεωρούν αυτούς να κατάγονται από μεγάλη βόρεια φυλή της Ευρώπης και άλλοι ότι έχουν ιρανική προέλευση[1][2]
Τέλος, κατά την αδρή διαίρεση των λαών της Ευρώπης, πολλοί αποκαλούν τη Σαρματική φυλή ως "Αλπίνη φυλή" της Ευρώπης[1].
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Με το όνομα Σαυρομάτες φέρονταν πρώιμα από τους αρχαίους Έλληνες, κατ΄ άλλους είτε από την άγρια μορφή των ματιών τους, που θύμιζαν τη σαύρα, είτε κατ΄ άλλους από την αλυσιδωτή κρικόδετη πανοπλία τους που θύμιζε επίσης το δέρμα της σαύρας.
- Αρχαίοι ιστορικοί και γεωγράφοι που αναφέρονται στους Σαρμάτες ή Σαυρομάτες μεταξύ άλλων είναι οι Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αμμιανός Μαρκελλίνος, Εύδοξος ο Κνίδιος, Ηρόδοτος, Ξενοφών, Παυσανίας, Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Στράβων, Τάκιτος κ.ά., καθώς και ο Ιπποκράτης[1].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 ΜΕΕ, τ.ΚΑ΄, σελ.574
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Λεξικό Ηλίου τ.16ος, σελ.878
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος τ.53ος, σελ.202
- ↑ https://www.britannica.com/topic/Alani%7Ctitle=Alani «Alani» — το άρθρο είναι από την εγκυκλοπαίδεια britannica.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ.ΚΑ΄, σελ.574.
- "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.16ος, σελ.878.
- "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.53ος, σελ.202.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Richard Μπρεζίνσκι, Mariusz Mielczarek, Gerry Embleton, Οι Σαρμάτες 600 π.Χ.-450 μ.Χ. (με σειρά Men-at-Arms 373), Oxford: Osprey Publishing, 2002. ISBN 9781841764856.
- Davis-Kimball, Jeannine. 2002. "Πολεμιστές Γυναίκες: Αναζήτηση ενός αρχαιολόγου για κρυφές Ηρωίδες της Ιστορίας. Warner Books, Νέα Υόρκη. πρώτη έκδοση, 2003. ISBN 0-446-67983-6 (PBK).
- Tadeusz Sulimirski, "Οι Σαρμάτες" (vol. 73 στη σειρά "Αρχαίοι λαοί και τόποι») London: Thames & Hudson / Νέα Υόρκη: Praeger, 1970.
- Αλέξανδρος Guagnini (1538-1614), "Sarmatiae Europeae", Spira 1581.
- Bruno Genito, 1988, Ο Αρχαιολογικός Πολιτισμός των Σαρματών, με ένα εισαγωγικό σημείωμα για τη δίκη-χαρακωμάτων στο Gyoma 133: ένας Σαρματικός Οικισμός στη Νότιο-Ανατολική Ουγγαρία (Campaign 1985), Annali dell'Istituto Universitario Orientale di Napoli, Vol. 42, σελ. 81-126. Napoli.