Ysgol Frankfurt

Ysgol Frankfurt

Enghraifft o'r canlynol	carfan meddwl
Gwladwriaeth	yr Almaen
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Adeilad yr Institut fuer Sozialforschung

Erthyglau'n ymwneud â
Marcsiaeth
Llyfryddiaeth Marx Y Maniffesto Comiwnyddol Das Kapital
Athroniaeth Athroniaeth natur Marx Dull Marx Materoliaeth hanesyddol Penderfyniaeth economaidd
Economeg Cyfalaf a'i gronnedd Gorgynnyrch Gorwerth Llafur Sosialaeth wyddonol Ymelwa ar lafur
Cymdeithaseg Brwydr y dosbarthiadau Bwrdeisiaeth Dosbarth cymdeithasol Dosbarth gweithiol Eiddo preifat Hegemoni Lumpenproletariat Proletariat Ymwybyddiaeth o ddosbarth
Hanes Chwyldro byd Chwyldro'r proletariat
Agweddau Beirniadaeth lenyddol Damcaniaeth cysylltiadau rhyngwladol Ffeministiaeth
Ysgolion meddwl Awstro-Farcsiaeth Castroaeth Comiwnyddiaeth y chwith Democratiaeth gymdeithasol Ewrocomiwnyddiaeth Ysgol Frankfurt Meddwl Gonzalo Guevaraeth Hoxhaeth Leniniaeth Luxemburgiaeth Maoaeth Marcsiaeth glasurol Marcsiaeth ddadansoddol Marcsiaeth–Leniniaeth Marcsiaeth–Leniniaeth–Maoaeth Neo-Gramsciaeth Neo-Marcsiaeth Sosialaeth ddemocrataidd Staliniaeth Titoaeth Trotscïaeth
Pobl Karl Marx Friedrich Engels August Bebel Eduard Bernstein Daniel De Leon Karl Kautsky Georgi Plekhanov Clara Zetkin James Connolly Maxim Gorky Vladimir Lenin Karl Liebknecht Alexandra Kollontai Antonie Pannekoek Joseph Stalin Rosa Luxemburg Leon Trotsky György Lukács Karl Korsch Nikolai Bukharin Ho Chi Minh Antonio Gramsci Josip Broz Tito Walter Benjamin Mao Zedong Max Horkheimer Dolores Ibárruri Wilhelm Reich Louis Aragon Bertolt Brecht Herbert Marcuse Erich Fromm Guy Debord Henri Lefebvre Theodor W. Adorno Jean-Paul Sartre Maximilien Rubel Simone de Beauvoir Salvador Allende Enver Hoxha Raya Dunayevskaya Kim Il-sung C. Wright Mills Eric Hobsbawm Nelson Mandela Louis Althusser Pier Paolo Pasolini Howard Zinn Zygmunt Bauman Fidel Castro Che Guevara David Harvey Richard D. Wolff Slavoj Žižek Thomas Sankara Yanis Varoufakis
Gweler hefyd Comiwnyddiaeth Sosialaeth

Ysgol Frankfurt yw'r enw ar yr ysgol ddeallusol a ddatblygodd syniadau ym maes Marcsiaeth Newydd, Cymdeithaseg a Theori Gymdeithasol yn yr 20g.

Yn ganolog i Ysgol Frankfurter yw'r cysyniad o theori beirniadol. Daw enw'r grŵp o Brifysgol Frankfurt-am-Main, pan benodwyd Max Horkheimer yn bennaeth yr Institut für Sozialforschung (Athroniaeth Ymchwil Gymdeithasol) yn 1931 a'i gorff o waith, Zeitschrift für Sozialforschun (Cofnodolyn Ymchwil Gymdeithasol) (1932-41).

Cyd-destun

Casglodd Ysgol Frankfurter ynghŷd Marcswyr anniddig oedd yn teimlo bod Marcsiaeth wleidyddol fel y'i ymarferwyd ar y pryd gan bobl fel y KPD (Plaid Gomiwnyddol yr Almaen) yn dehongli syniadau Marx mewn ffordd rhy gul. Ceisiau'r ysgol newydd ddatblygu syniadaeth Marx i feysydd a chymdeithas na fyddai Marx ei hun yn gyfarwydd â hi ac felly, heb ddatblygu theoli yn ei chylch. Bydd nifer o'i syniadaeth ym maes celf a chymdeithas yn sail ar gyfer mudiadau Avant-garde.

Max Horkheimer (bl-ch), Theodor W. Adorno (bl-dde), Jürgen Habermas a Siegfried Landshut yn y cefndir, yn Heidelberg, 1964

Yn ystod y cyfnod mwyaf cynhyrchiol yn yr 1930au a'r 1940au, ffurfiodd Ysgol Frankfurter gylch rhagorol o feirniaid cymdeithasol: yn ogystal â Max Horkheimer, ideolegydd blaenllaw a phwynt ffocws y cylch, gellir cynnwys Theodor Adorno (Athroniaeth, Cymdeithaseg), Stephen Herbert Marcuse (athroniaeth), Leo Löwenthal (llenyddiaeth, cymdeithaseg), Walter Benjamin (theori lenyddol), Erich Fromm (seicolegol), Friedrich Pollock (economeg), Henryk Grossmann (economeg), Karl August Wittfogel (Hanes Economaidd) Franz Borkenau (Hanes), Otto Kirchheimer (Cymdeithaseg Barnwrol) a Franz Neumann (Cymdeithaseg Barnwrol).

Bu'n rhaid i nifer o'r athronwyr yma ffoi o'r Almaen yn dilyn tŵf Adolf Hitler a rheolaeth Natsiaeth o'r Almaen yn 1933. Symudwyd y sefydliad i Genefa a Paris yna Efrog Newydd, lle daeth i ben ar ddiwedd y 40au. Yn ystod y cyfnod ymfudo, cwblhaodd cylch Ysgol Frankfurt nifer o astudiaethau cymdeithasol-damcaniaethol arloesol, gan gynnwys "Awdurdod a Theulu" (1936) a'r "Y Bersonoliaeth Awdurdodol" (1950). Mae'n amlwg gan y rhain, fel mewn astudiaethau eraill, eu bod yn torri'r ffiniau traddodiadol rhwng y pynciau academaidd: Mae'r tueddfryd rhyngddisgyblaethol yn caniatáu i gysyniadau o gymdeithas gael ei weld, astudio a deall o fewn fframwaith gyfannol.

Ail-don

Y rhan fwyaf pwysig ymhlith cynrychiolwyr diweddarach ac 'ail-don' yr ysgol o'r 1960au oedd Jürgen Habermas (athroniaeth, theori gwyddoniaeth, cymdeithaseg), Alfred Schmidt (athroniaeth, cymdeithaseg), Oskar Negt (athroniaeth a theori wleidyddol) ac Axel Honneth (moeseg, cymdeithaseg). Ystyrir bod yr olaf yn olynydd Habermas a sylfaenydd theori beirniadol fodern hwyr, yn ogystal â chymryd ei swydd yn y Institut für Sozialforschung yn Frankfurt.

Dolenni

• Adnoddau Athronyddol yn Llyfrgell arlein y Coleg Cymraeg Cenedlaethol