Kūkai

Kūkai
Ffugenw	教海, 如空, 空海, 空海上人, お大師さん, お大師様
Ganwyd	佐伯眞魚  27 Gorffennaf 774  Tado district, Zentsū-ji, Kaigan-ji
Bu farw	Kōyasan
Dinasyddiaeth	Japan
Galwedigaeth	geiriadurwr, ieithydd, bardd, caligraffydd, bhikkhu, athronydd
Adnabyddus am	Bunkyō Hifuron, Tenrei Banshō Meigi, Jūjū Shinron, Sangō Shiiki, Fūshinjō, Secret Key to the Heart Sutra, Shōryōshū, 3D Mandala, Toji
Tad	Saeki no Tagimi
Mam	Tamayorigozen
Perthnasau	Chisen, Shinzen, Enchin
Llinach	Nao Saeki

Arweinydd crefyddol a llenor o Siapan a adnabyddir hefyd dan ei enw crefyddol Kōbō Daishi oedd Kūkai (774-835).

Yn bolymath o ysgolhaig athrylithgar, roedd un o brif ffigyrau bywyd ymenyddol y cyfnod Heian a'r Siapanwr cyntaf i ysgrifennu Tsieineeg lenyddol o safon uchel; ffrwyth ei daith i Tsieina (804-806). Ar ôl dychwelyd i Siapan cododd fynachlog ar fynydd Kōyasan, tua 50 milltir i'r de o Heian Kyo (Kyoto heddiw) ac yno yn 816 sefydlodd yr enwad Shingon ("Y Gair Cywir") sy'n cyfuno Bwdhiaeth gyfriniol ag elfennau o Shintō, crefydd genedlaethol Siapan, ynghyd â phwyslais pantheistaidd.

Yn ôl traddodiad Kūkai yw sefydlwr y wyddor sillafaidd Siapanaeg Kana, sail y Katakana a'r Hiragana a ddefnyddir heddiw. Ysgrifennodd Kūkai sawl traethawd crefyddol ac athronyddol, e.e. Sokushin-Jobutsu-Gi ("Egwyddor Cyrraedd Bwdha-iaeth yn y Corff Presennol"). Ei waith llenyddol pwysicaf yw'r Shōrai Mokuroku, sy'n gyfuniad o hunangofiant ysbrydol yr awdur a deialog athronyddol esoterig rhyngddo a'i brif ddisgybl Hui-kuo (764-805). Erys Kūkai yn ffigwr allweddol ym mywyd ysbrydol a diwyllianol Siapan heddiw.

Llyfryddiaeth fer

• Yoshito S. Hakeda, Kukai and His Major Works (Columbia University Press, 1984).
• Donald Keene (gol.), Anthology of Japanese Literature (Llundain, 1956), tt. 63-7.

Dolenni allanol

• (Saesneg) Cyfieithiad Saesneg o'r Sokushin-Jobutsu-Gi Archifwyd 2006-06-13 yn y Peiriant Wayback