Carinthia

Carinthia

Math	talaith yn Awstria
Prifddinas	Klagenfurt am Wörthersee
Poblogaeth	561,293
Anthem	Kärntner Heimatlied
Pennaeth llywodraeth	Peter Kaiser
Cylchfa amser	UTC+01:00, UTC+2
Daearyddiaeth
Sir	Awstria
Gwlad	Awstria
Arwynebedd	9,535.97 ±0.01 km²
Uwch y môr	1,449 metr
Gerllaw	Afon Drava
Yn ffinio gyda	Salzburg, Tirol, Styria, Friuli-Venezia Giulia, Veneto
Cyfesurynnau	46.7525°N 13.8617°E
AT-2
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaethol	Landtag of Carinthia
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	governor of Carinthia
Pennaeth y Llywodraeth	Peter Kaiser
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Talaith yn ne Awstria yw Carinthia (Almaeneg: Kärnten, Slofeneg: Koroška). Roedd y boblogaeth yn 2011 yn 558,271. Prifddinas a dinas fwyaf y dalaith yw Klagenfurt, gyda phoblogaeth o 94,303.

Lleoliad Carinthia yn Awstria

Credir bod yr enw o darddiad Celtaidd, gyda dau awgrym posibl:

1. carant, "cyfaill", "perthynas" (cymharer "câr", "ceraint" yn Gymraeg).
2. karanto, "carreg"

Mae Carinthia yn ffinio â'r Eidal a Slofenia, gyda thaleithiau Tirol, Salzburg a Styria. Ardal fynyddig yw, yn cynnwys rhan o'r Alpau dwyreiniol, ac mae copa uchaf Awstria, y Großglockner, ar y ffin rhwng Carinthia a'r Tirol. Rhennir y dalaith yn ddwy ddinas annibynnol (Statutarstädte) ac wyth ardal (Bezirke).

Dinasoedd annibynnol

• Klagenfurt
• Villach

Ardaloedd

• Spittal an der Drau
• Hermagor
• Villach-Land
• Feldkirchen
• St. Veit an der Glan
• Klagenfurt-Land
• Völkermarkt
• Wolfsberg

Dwyieithrwydd

Arwydd dwyieithog yn Carinthia

Ceir lleiafrif Slofeneg ei iaith mewn rhannau o'r dalaith, ac mae mudiad yn galw am arwyddion ffyrdd dwyieithog. Yn 1972, penderfynodd llywodraeth Bruno Kreisky a llywodraethwr Carinthia, Hans Sima, osod arwyddion dwyieithog mewn ardal yn Ne Carinthia, ond dinistriwyd hwy gan fudiadau adain-dde oedd yn gwrthwynebu dwyieithrwydd.

Yn 1977, penderfynodd y llywodraeth ffederal osod arwyddion dwyieithog ymhob cymuned lle'r oedd 25% neu fwy o'r boblogaeth yn siarad Slofeneg. Ni lwyddwyd i'w gosod ymhob un o'r rhain oherwydd gwrthwynebiad. Yn 2001, gorchymynwyd gosod arwyddion dwyieithog ym mhob cymuned lle'r oedd 10% o'r boblogaeth yn siarad Slofeneg, ond gwrthododd y llywodraethwr ar y pryd, Jörg Haider, wneud hynny.

Gweler hefyd

• Gwrthddwyieithrwydd