Эрдэм ухаан
Эрдэм ухаан (шэнжэлхэ ухаан, scientia гэһэн латин үгэһөө гаралтай) гээшэ эрдэм ухаанай шудалалай арга дээрэ тулгуурилһан мэдэлгын согсо, ондоогоор хэлэбэл шудалгын үрэ дүнгээрээ гаргажа абаһан, зохёон байгуулалтада оруулһан мэдэлгэ юм.[1][2] Шэнжэлхы эрдэм ухаан гэдэгтэ, зарим тохёолдолдо хэрэглээнэй шэнжэлхы ухааные (applied science) оруулдаггүй байна.
Шэнжэлхы эрдэм ухааниие 2 үндэһэн томо бүлэгтэ хубаажа болоно.
- Байгаалиин эрдэм ухаан — гээшэ байгаалиин алибаа юумэн үзэгдэлые шудалдаг (биологи багтана) бүхы түрэлэй шэнжэлхы эрдэм ухаанууд,
- Ниигэмэй эрдэм ухаан — гээшэ хүн болон ниигэмэй юумэн үзэгдэлнүүдые шудалдаг шэнжэлхы эрдэм ухаанууд юм.
Зарим тохёолдолдо тоогой ухааниие гурбадахи бүлэг гү, али хиисбэри (абстрактна) шэнжэлхы эрдэм ухаан (formal science) болгожо илгаха байдаг. Ушарынь, тоогой ухаан дээрэ дурсаһан байгаалиин болон ниигэмэй шэнжэлхэ ухаануудай али али адли болон илгаатай талануудые агуулһан байдаг байна.[2] Хиисбэри шэнжэлхэ эрдэм ухаанда статистика, логикын эрдэм ухаанууд эблүүлнэ. Хиисбэри шэнжэлхэ ухаанда гараһан томо ололтонууд физикэ болон биологиин, химиин эрдэм ухаанда мүн томо дэбжэлтэ гарахада нүлөөлнэ. Хиисбэри шэнжэлхэ ухаан таамаглал, онол, физикын хуулинуудай үндэһэн[3] болохо ба уламаар тэдэ байгаалиин болон ниигэмэй алишье үзэгдэлэй мүн шанарые нээхэ, элирүүлхэ һуури болоно.
XVIII-XIX-р зуунһаа үмэнэхи үедэ эрдэм ухаанай ухаан бодолгые гансахүү оюун ухаанай һэдэлгэ, дедуктив логикын захирамжаар тодорхойлдог байба.
Зүүлтэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Гадаад холбооһо
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- Math and e-Science Архивировалһан 8 найма һара 2007 оной.
- NewScientist.com
- Science and Technology Information
- «GSCE Science textbook». Wikibooks.org
- Bookshelf National Center for Biotechnology Information
|
«Эрдэм ухаан» үгүүлэл хадаа Википедидэ заатагүй байха 1000 эгээн шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалалсажа хайрлыт! |
| Шэнжэлхэ Ухаан | ||||
| ||||