Reksizam

Reksizam je bio fašistički pokret aktivan u Belgiji u prvoj polovini 20. vijeka. Iako svoje korijene vuče još od kraja Prvog svjetskog rata, pokret je politički okupljen 1930. u Parti Rexiste koju je osnovao Leon Degrelle.

U početku modelovan po uzoru na italijanski fašizam i španski falangizam, pokret se poslije po ideologiji približio njemačkom nacizmu. Pokret je podržavao "desničarsku revoluciju" i dominaciju Katoličke crkve u Belgiji,^[1] ali se njenoj ideologiji snažno suprotstavio lider belgijske crkve kardinal van Roey, koji je reksizam opisao kao "opasnost za crkvu i zemlju ".^[2]

Stranka je u početku zagovarala konzervativne katoličke vrijednosti, ali se s vremenom približila nacizmu; većina članova, uključujući i samog Degrellea, je za vrijeme okupacije sarađivala s Nijemcima.

Naziv pokreta proizlazi iz slogana Christus Rex (Krist Kralj) koji označava zagovaranje katoličkih vrijednosti i velikog uticaja Crkve u organizaciji države; u ondašnjoj Belgiji su postojale i konzervativne novine naziva Christus Rex za koje je Degrelle radio dok nije pokrenuo vlastite Éditions de Rex. Osim isticanja tradicionalnih katoličkih vrijednosti, stranka je zagovarala ukidanje demokratije, uvođenje korporativističke organizacije, elemente nacionalizma, socijalnu jednakost, ali i žestoki antikomunizam. Konačni cilj političke djelatnosti trebao je biti uspostavljanje klerofašističke diktature u zemlji.

Parti Rexiste je podršku među stanovništvom imala uglavnom u frankofonom, valonskom dijelu Belgije, dok je među Flamancima bila popularnija Flamanska nacionalna unija. Najviši politički doseg reksista je bio rezultat ostvaren na izborima 1936. godine kada su sa 11,4% osvojenih glasova na izborima imali 21 od 202 poslanika i 12 senatora.^[2] Tri godine kasnije imali samo po četiri poslanička i senatorska mjesta.

Nakon uspona NSDAP-a u Njemačkoj, stranka je počela svoje ideje prilagođavati nacističkima usvajajući antisemitizam i sekularne stavove. Od Nijemaca su dobijali i finansijsku pomoć, ali istodobno su slabile veze sa Crkvom, uglavnom zbog nezadovoljstva biskupa novom politikom. Nakon njemačke invazije na Belgiju 1940. godine jedan dio reksista se uključio u pokret otpora nezadovoljan nacističkom antiklerikalnom i antisemitskom politikom, no većina je sarađivala s okupatorom kojeg je vidjela kao saveznika u borbi protiv komunizma. U uskoj vezi s reksizmom bile su i belgijske SS-formacije Wallonien i Langemarck koje su početkom Operacije Barbarossa poslale 25.000 i 15.000 dobrovoljaca na Istočni front.

Books

Baland Lionel, Léon Degrelle et la presse rexiste, Paris, Éditions Déterna, 2009 (ISBN 978-2-913044-86-9)
Streel José, La révolution du XXème siècle (réédition du livre paru en 1942 à la NSE à Bruxelles), préface de Lionel Baland, Déterna, Paris, 2010.

Reference

^ Gerard, Emmanuel; Van Nieuwenhuyse, Karel, ured. (2010). Scripta Politica: Politieke Geschiedenis van België in Documenten (1918–2008) (2e herwerkte dr. izd.). Leuven: Acco. str. 112. ISBN 9789033480393.
^ ^a ^b Richard Bonney Confronting the Nazi War on Christianity: the Kulturkampf Newsletters, 1936–1939; International Academic Publishers; Bern; 2009 ISBN 978-3-03911-904-2; pp. 175–176

[SP112-1] Gerard, Emmanuel; Van Nieuwenhuyse, Karel, ured. (2010). Scripta Politica: Politieke Geschiedenis van België in Documenten (1918–2008) (2e herwerkte dr. izd.). Leuven: Acco. str. 112. ISBN 9789033480393.

[Richard_Bonney_pp._175-176-2] Richard Bonney Confronting the Nazi War on Christianity: the Kulturkampf Newsletters, 1936–1939; International Academic Publishers; Bern; 2009 ISBN 978-3-03911-904-2; pp. 175–176

[1]

[2]