1920-e

1920-e ("dvadesete") bile su decenija koja je počela 1. januara 1920. i završila se 31. decembra 1929. U Americi se često naziva kao „burne dvadesete” ili „doba džeza”, dok se u Evropi taj period ponekad naziva „zlatnim dvadesetim” zbog ekonomskog buma nakon Prvog svjetskog rata (1914–1918). Francuski govornici taj period nazivaju "Années folles" ('lude godine'), naglašavajući društveni, umjetnički i kulturni dinamizam tog doba.

Razorni krah na Wall Streetu u oktobru 1929. općenito se smatra pretečom prosperiteta s kraja 1920-ih u Sjevernoj Americi i Evropi. U Sovjetskom Savezu, Novu ekonomsku politiku kreirali su boljševici 1921., da bi je zamijenio prvi petogodišnji plan 1928. 1920-ih godina došlo je do uspona radikalnih političkih pokreta, s trijumfom Crvene armije protiv snaga bijelog pokreta u ruskom građanskom ratu i pojavom krajnje desnih političkih pokreta u Evropi. Godine 1922, fašistički vođa Benito Musolini je preuzeo vlast u Italiji. Ostali diktatori koji su se pojavili bili su Józef Piłsudski u Poljskoj i Petar i Aleksandar Karađorđević u Jugoslaviji. Prvi talas feminizma je napredovao, sa ženama koje su dobile pravo glasa u Sjedinjenim Državama (1920.), Albaniji (1920.), Irskoj (1921.), a biračko pravo je prošireno u Britaniji na sve žene starije od 21 godine (1928.).

Karta svijeta iz 1920. godine, dvije godine nakon Prvog svjetskog rata

Događaji

• Benito Mussolini izveo "Marš na Rim".
• Osnovan SSSR, ujedinjenjem Rusije, Ukrajine, Bjelorusije i Transkavkaske federacije.
• Turski rat za nezavisnost, nestanak Osmanlijskog carstva.
• Početak Velike depresije nakon berzovnog kraha u New Yorku.

Kultura

• Izašao prvi broj časopisa Novi behar.

Vanjski linkovi

Izvori

• Block, Alex Ben; Wilson, Lucy Autrey (2010). George Lucas's Blockbusting: A Decade-by-Decade Survey of Timeless Movies Including Untold Secrets of Their Financial and Cultural Success (jezik: engleski). Harper Collins. ISBN 978-0-06-196345-2.
• Finler, Joel Waldo (2003). The Hollywood Story (jezik: engleski). Wallflower Press. ISBN 978-1-903364-66-6.
• Hall, Sheldon (15 April 2010). Epics, Spectacles, and Blockbusters: A Hollywood History (jezik: engleski). Wayne State University Press. ISBN 978-0-8143-3697-7.

Literatura

• Allen, Frederick Lewis. Only Yesterday: An Informal History of the 1920s (1931), classic popular history of United States; online free Arhivirano 6. 5. 2018. na Wayback Machine
• Currell, Susan. American Culture in the 1920s (Edinburgh University Press, 2009), a British perspective.
• Dumenil, Lynn. The modern temper: American culture and society in the 1920s (Macmillan, 1995).
• Grossman, Mark. Encyclopedia of the Interwar Years: From 1919 to 1939 (2000). 400pp.
• Jacobson, Jon. "Is there a New International History of the 1920s?." American Historical Review 88.3 (1983): 617–645. online
• Johnson, GAynor, and Michael Dockrill eds. Locarno Revisited: European Diplomacy 1920-1929 (2004)
• McAuliffe, Mary. When Paris Sizzled: The 1920s Paris of Hemingway, Chanel, Cocteau, Cole Porter, Josephine Baker, and Their Friends (2016) excerpt
• Maier, Charles S. Recasting bourgeois Europe: stabilization in France, Germany, and Italy in the decade after World War I (Princeton University Press, 2015), scholarly analysis
• Mowat, Charles Loch. Britain Between the Wars, 1918–1940 (1955), 690pp; thorough scholarly coverage; emphasis on politics also online free to read, scholarly survey of the era.
• Sobel, Robert The Great Bull Market: Wall Street in the 1920s. (1968)
• Uldricks, Teddy J. "Russia and Europe: Diplomacy, Revolution, and Economic Development in the 1920s." International History Review 1.1 (1979): 55–83.
• Walters, Ryan S. The Jazz Age President: Defending Warren G. Harding (2022) excerpt also online review