Татарстан

Татарстан
татар.: Татарстан
Герб Сцяг
Краіна	Расія
Гімн	National Anthem of the Republic of Tatarstan[d]
Уваходзіць у	Расія (1991—?)
Адміністрацыйны цэнтр	Казань
Дата ўтварэння	30 жніўня 1990
Кіраўнік	Аляксей Пясошын[d]
Насельніцтва	▲4 003 016 чал. (2024)
Плошча	67 847 км²
Часавы пояс	MSD, Еўропа/Масква[d] і UTC+03:00
Код ISO 3166-2	RU-TA
Код аўтам. нумароў	16 і 116
Афіцыйны сайт (руск.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рэспубліка Татарстан (руск.: Республика Татарстан; татар.: Татарстан Республикасы, Tatarstan Respublikası) — суб’ект Расійскай Федэрацыі.

Плошча 67836,2 км². Насельніцтва 3 786 400 чалавек па стане на (2010), гарадское — 74,5 % (2005). Шчыльнасць насельніцтва: 55,8 чал./км (2010). Большасць насельніцтва складаюць татары (52,92 %) і рускія (39,49 %). У складзе рэспублікі 43 раёна, 20 гарадоў (з іх 14 — рэспубліканскага падначалення), 21 пасёлак гарадскога тыпу, 897 сельскіх рад. Сталіца — горад Казань.

Геаграфія

Краявід Мянзелінскам

У рэльефе вылучаюць 3 вобласці: Перадволжа (на правым беразе Волгі), Перадкам’е (на поўнач ад Камы) і Закам’е (на поўдзень і паўднёвы ўсход ад Камы). Каля 90 % тэрыторыі займаюць нізінныя раўніны; найбольшыя вышыні ў межах Бугульмінска-Белябееўскага (да 343 м) і Прыволжскага узвышшаў на правым беразе Волгі. Перадволжа і Вяцка-Камскі водападзел моцна раздзеленыя ярамі. На тэрыторыі Татарстана размяшчаецца частка Волга-Уральскай нафтагазаноснай вобласці, у межах якой знаходзяцца радовішчы нафты. Ёсць радовішчы бентанітавых глін, гіпсу, жвіру і іншых будматэрыялаў, торфу.

Клімат умерана кантынентальны. Сярэднія тэмпературы студзеня ад −13 °C на паўднёвых захадзе да −14,8 ° на поўначы і паўночным усходзе, ліпеня ад 18,6 °C на поўначы да 19,6 °C на поўдні. У Перадкам’і і Перадволжы выпадае 450 мм ападкаў у год, у Заходнім Закам’і — 400 мм. Вегетацыйны перыяд каля 170 сутак.

Агульная плошча вадаёмаў складае каля 5,2 % усёй тэрыторыі. Па тэрыторыі Татарстана працякаюць Волга (у межах Татарстана — 177 км), Кама (380 км), Белая (каля 60 км) і Вятка (каля 50 км); каля 120 малых рэк. У межах Татарстана знаходзіцца амаль палова Куйбышаўскага вадасховішча.

Звыш 16 % тэрыторыі Татарстана пакрыта лясамі, пераважна лісцянымі (81 % усіх лясоў); асноўныя масівы лясоў — у басейне рэк Зай, Шэшма, Чэрэмшан і на ўсходзе Перадкам’я.

Булгар

Вядомыя асобы

• Закі Нуры
• Уладзімір Міхайлавіч Бехцераў
• Мінцімер Шарыпавіч Шайміеў
• Рустам Нургаліевіч Мініханаў
• Габдулхай Хурамавіч Ахатаў
• Ікрам Халімавіч Вайзулін
• Дзмітрый Іванавіч Гарбуноў (1924—1944) — Герой Савецкага Саюза.

Літаратура

• Якубоўскі А. Я., Канапацкі І. Б. Татарста́н, Рэспубліка Татарстан, Татарыя // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 451—455. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Татарстан
• Афіцыйны сайт Архівавана 18 студзеня 2018.