Arnold Şvartsenegger

Arnold Şvartsenegger
ing. Arnold Alois Schwarzenegger
2012-ci il, beynəlxalq San Diyeqo Komikslər festivalı
Doğum adı	Arnold Alois Şvartsenegger
Doğum tarixi	30 iyul 1947(1947-07-30)[…] (77 yaş)
Doğum yeri	Tal[d], Müttəfiqlər tərəfindən işğal olunmuş Avstriya
Vətəndaşlığı	Avstriya, ABŞ
Həyat yoldaşı	Mariya Ouinqs Şrayver
Uşaqları	5
Atası	Qustav Karl oğlu Şvartsenegger (d. 1907- ö. 1972)
Anası	Aureliya Yardni (d. 1922- ö. 1998)
Fəaliyyəti	bodibilder, aktyor, rejissor, prodüser, iş adamı, sərmayəçi, siyasətçi
Fəaliyyət illəri	1969-cu ildən
Təhsili	Santa Monika Kolleci[d], Viskonsin Ali Universiteti[d] (–1979), Los-Anceles Kaliforniya Universiteti, Münhen Lüdviq-Maksimilian Universiteti
Boyu	1,88 m
Çəkisi	113 kq
Mükafatları
IMDb	ID0000216
schwarzenegger.com
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Arnold Alois Şvartsenegger (alm. Arnold Schwarzenegger‎; 30 iyul 1947^[…], Tal^[d], Müttəfiqlər tərəfindən işğal olunmuş Avstriya) — Avstriya mənşəli ABŞ aktyoru, bodibilder və ABŞ-nin Kaliforniya ştatının keçmiş (38-ci) qubernatoru.

Həyatı

Arnold Alois Şvartsenegger (almanca Arnold Alois Schwarzenegger) 30 iyul 1947-ci ildə Avstriyanın Qrats şəhəri yaxınlığında yerləşən Tal kəndində anadan olub. Polis zabiti olan atası Qustav, 1938-ci ildən Nasional-Sosialist partiyasının üzvü idi.

Atası Qustav oğlunu futbolçu kimi görmək istəyirdi. Arnold isə uşaqlıqdan bəri ağırlıq qaldırma ilə məşğul olurdu. 1965-ci ildə Arnoldu hərbi xidmətə çağırırlar. Elə həmin ildə o bodibildinq üzrə "Mister Avropa" yarışmasında iştirak etmək üçün özbaşına hərbi hissəni tərk edir və həmin yarışmada iştirak edərək qalib gəlir. İki il sonra isə, o dünyanın ən gənc "Mister Olimpiya" titulunu qazanmış idmançı olur. Sonradan o bu titulu daha 4 dəfə əldə edir.

21 yaşı tamam olanda Arnold ABŞ-yə köçür. Bodibildinq məşqlərini burada da davam etdirir. O burada həmçinin Viskonsin Universitetində təhsil alır və 1979-cu ildə biznes və beynəlxalq iqtisadiyyat üzrə dərəcə alır. İdmandan gələn gəlirlərlə o daşınmaz əmlak alır və bodibilderlər üçün məşq alətləri satan şirkət açır. 22 yaşında isə artıq milyonçu olur.

1987-ci ildə Maria Şrayver ilə ailə həyatı qurub. 4 uşağı var. Arnold ürəyində 2 əməliyyat keçirmişdir və sağlamlığı ilə bağlı olaraq daima narahatdır. Rəqabətli karyerasının ardınca Arnold bir sıra kitablar yazdı. Onlardan ən populyarları bodibildinq üzrə kitablardır: “Bodibildinqin Yeni Ensiklopediyası”, “Bodibildinqin inkişafı” və fərdi təlim proqramları toplusu. 2023-cü ildə “Köməkçi ol” kitabı nəşr olundu. Həyatın yeddi qaydası"

Atasının təsiri altında Arnold Şvartsenegger futbolla məşğul olsa da, sonralar bodibildinqə üstünlük verib. Kaliforniyanın 38-ci qubernatoru, respublikaçı Arnold Schwarzenegger düz yeddi dəfə “Mister Olimpiya” titulunu qazanıb. Onun IQ-sü 135-dir. Arni bir zamanlar hərbi xidmətdə olarkən sürücü-mexaniki olduğu М47 tankını Avstriya hökumətindən 1,4 milyon dollara alaraq, Amerikaya gətirib. Əvvəlcə tankı muzeyə versə də, sonradan geri götürərək evinə yaxnın ərazidə quraşdırıb. Т800 filmindəki Terminator obrazına görə Arnold Schwarzenegger qonorar olaraq Gulfstream III təyyarəsini alıb. 1991-ci ildə ekranlaşdırılan “Terminator-2 : Qiyamət günü” filmindəki baş roluna görə onun aldığı qonorar 12 milyon dollar olub. Film boyunca o, təxminən 700 söz işlədib. Beləliklə də Kaliforniyanın keçmiş qubernatorunun ağzından çıxan hər söz 17,143 dollarla qiymətləndirilib. Bu filmdən sonra o, bir daha mənfi obraz yaratmayacağına söz versə də, 1997-ci ildə “Betmen və Robin” filmində Mister Friz obrazını canlandırıb. Boyu 1 metr 88 santimetr olan Arnold Şvartsenegger bir filmə görə 30 milyon dollar qonorar alan ilk aktyordur. İlk dəfə ekranda o, azbüdcəli “Herakl Nyu-Yorkda” filmində görünüb. Onun ingiliscəsi o qədər bərbad olub ki, Arninin yaratdığı qəhrəmanı ayrı aktyor səsləndirib. Onun soyadı alman dilindən tərcümədə qara əkinçi deməkdir. Çətin tələffüz edilən soyadından müvəqqəti imtina edərək, öz kinokaryerasına Arnold Stronq yəni güclü ləqəbi ilə başlayıb. 30 yaşında artıq milyonçuya çevrilən Arnold uğurlu yatırımlar etməklə daha da varlanıb. 21 yaşında Amerikaya gələrəkən ingiliscə güclə danışan Arnolda Hollivudu fəth etməyə heç nə mane ola bilməyib. 2002-ci ildə onun doğma şəhəri Qrasda Terminatora heykəl qoymaq istəyiblər. Lakin layihəyə Arnoldun öz şəxsi istəyi əsasında xitam verilib. Buna baxmayaraq, həmin şəhərdə onun adını daşıyan stadion var. 2004-cü ildə Havay adalarında istirahət edən Schwarzenegger dənizdə batan adamı xilas edib.

Karyerası

ABŞ prezidenti Ronald Reyqan ilə görüşərkən (1984)

22 yaşında o özünü aktyor kimi sınamaq qərarına gəlir və Hollivuda üz tutur. Prodüsserlərin Arnoldun xarici görünüşü və bədən quruluşundan xoşları gəlsə də, onun soyadının çətin səslənməsi onları "Herkules Nyu-Yorkda" (Hercules In New-York) filmində onun adı və soyadını Arnold Stronq kimi qeyd etmələrinə səbəb olmuşdu. 1976-cı ildə çəkildiyi "Ac Qal" (Stay Hungry) filmindəki roluna görə o perspektivli aktyor nominasiyasında "Qızıl Qlobus" mükafatına layiq görülmüşdü. İlk ciddi filmləri 1982-ci ildə çəkildiyi Barbar Konan (film, 1982) (Conan the Barbarian) və 1983-cü ildə çəkildiyi Dağıdıcı Konan (Conan the Destroyer) filmləri olmuşdu. İlk böyük uğuru isə 1984-cü ildə rejissor Ceyms Kemeronun çəkdiyi "Terminator" (The Terminator) filmi olmuşdur. Büdcəsinin az olmasına baxmayaraq film kasset kirayəsində uzun müddət birinci yeri tutmuşdur. Bundan sonra o 1985-ci il "Kommando" (Commando), 1987-ci ildə isə "Yırtıcı" (The Predator) və "Qaçan Adam" (The Running Man) kimi filmlərdə tənha super-qəhrəman kimi çəkilmişdir.

Arnold özünü komediya filmlərində sınamaqdan da çəkinməmişdir. 1988-ci ildə çəkildiyi "Əkizlər" (The Twins) filmində onun tərəf müqabili Denni DeVito olmuşdur. Bundan sonra Arnold periodik olaraq 1990-cı ildə "Uşaq Bağçası Polisi" (Kindergarten Police), 1994-cu ildə "Junior" (Junior), "Doğru Yalanlar" (True Lies) kimi bu növ filmlərdə çəkilmişdir.

1991-ci ildə Ceyms Kemeron tərəfindən çəkilən "Terminator 2: Axirət günü" (Terminator 2 – Judgement Day) filmi olduqca böyük uğur və 4 Oskar mükafatı qazanmışdır.

Onun filmləri arasında uğur qazanmayan 1997-ci ildə çəkilən "Betmen və Robin" (Batman and Robin) və 1993-cü ildə çəkilən "Son Kino Qəhrəmanı" kimi filmlər də olmuşdur (Last Action Hero).

Filmoqrafiya

İl	Film	Rolu	Qeydlər
1969	Herakl Nyu-Yorkda (Hercules in New York)	Herakl
1973	Uzun Sürən Vidalaşma (The Long Goodbye)	Lal-kar qatil
1974	Xoşbəxt İldönümü və Vidalaşma (Happy Anniversary and Goodbye)	Riko
1976	Ac qal (Stay Hungry)	Co Santo
1977	Dəmir Şişirtmək (Pumping Iron)	Özü
1979	Yaramaz (The Villain)	Yaraşıqlı Qərib
1979	Zibil Ovu (Scavenger Hunt)	Lars, Məşqçi
1980	Ceyn Mensfild hekayəsi (The Jayne Mansfield Story)	Miki Hargitay
1982	Barbar Konan (Conan the Barbarian)	Konan
1984	Dağıdıcı Konan (Conan the Destroyer)	Konan
1984	Terminator	Terminator (T-101)
1985	Kürən Sonya (Red Sonja)	Kalidor
1985	Kommando (Commando)	Con Matriks
1986	Xam sövdələşmə (Raw Deal)	Mark Kaminski
1987	Yırtıcı (Predator)	Mayor Alan Şeffer
1987	Qaçan adam (The Running Man)	Ben Riçards
1988	Qırmızı İsti (Red Heat)	Kapitan İvan Danko
1988	Əkizlər (Twins)	Yulius Benedikt
1990	Hər Şeyi Yada Salmaq (Total Recall)	Duqlas Kvayd/Hauser
1990	Uşaq Bağçası Polisi (Kindergarten Cop)	Xəfiyyə Con Kimbl
1991	Terminator 2: Axirət günü (Terminator 2: Judgment Day)	Terminator (T-800)
1993	Son kino qəhrəmanı (Last Action Hero)	Cek Sleitr/Özü
1994	Gerçək yalanlar (True Lies)	Harri Tasker
1994	Cunior (Junior)	Dr. Aleks Hesse
1994	Berettanın adası (Beretta's Island)	Özü	(epizodik)
1996	Yolboyu zəng səsi (Jingle All the Way)	Houard Lənqston
1996	Təmizləyici (Eraser)	ABŞ marşallı Con 'Təmizləyici' Kruger
1997	Batman & Robin	Mr. Friz/Dr. Viktor Frays
1999	Dünyanın sonu (The End of Days)	Yerixo Keyn
2000	6-cı gün (The 6th Day)	Adam Gibson/Adam Gibsonun klonu
2001	Dr. Dulittl 2 (Dr. Dolittle 2)	Ağ Canavar	(səsləndirmə)
2002	Ziyanın əvəzlənməsi (Collateral Damage)	Qordi Bruyer
2003	Ötmə (Rundown)	Bar Sahibi	(epizodik)
2003	Terminator 3:Maşınların üsyanı (Terminator 3: Rise of the Machines)	Terminator (T-850 Model 101)
2004	Dünya ətrafında 80 günə (Around the World in 80 Days)	Şahzadə Hapi
2005	Uşaq və mən (The Kid & I)	Özü	(epizodik)
2008	Krudun oyandırılması (Crood Awakening)	Krud	(səsləndirmə)
2009	Terminator: Xilasetmə Gələcək Başlayır (Terminator Salvation: The Future Begins)	Terminator (T-850 Model 101)	(epizodik)
2010	Qabağıalınmazlar (The Expendables)	Trenç	(epizodik)
2010	Qabağıalınmazlar 2	Trenç
2013	Qəhrəmanın dönüşü (The Last Stand)	Rey Ouens
2013	Qaçış planı (Escape Plan)	Emil Rottmayer/Viktor Manheym
2014	Təxribat (Sabotage)	Con Uorton
2014	Qabağıalınmazlar 3	Trenç
2015	Terminator: Yaranma (Terminator Genisys)	Terminator
2017	Aqibət (Aftermath)	Roman Melnyk
2017	Killing Gunther	Robert "Gunther" Bendik
2018	Viy 2: Journey to China	James Hook
2019	Terminator 6	T-800 "Model 101"

Siyasətçi həyatı

Arnold Şvartsenegger həyat yoldaşı Mariya Şrayverlə birgə respublikaçıların qurultayında (iyul, 2006)

Arnold Şvartseneggerin həyat yoldaşı olan Mariya Şrayver ABŞ-nin keçmiş prezidenti olan Con Keneddinin qohumudur. ABŞ Demokratik partiyasının üzvü olan Mariya ilə evlilik onu partiyanın elitası ilə yaxınlaşdırmışdır. Amma Şvartsenegger özü Respublikaçılar Partiyasını dəstəkləyir və 1980-ci ildən ABŞ-nin siyasi həyatında aktiv iştirak edir. ABŞ-nin keçmiş prezidenti olan ata Corc Buş onu bədən tərbiyəsi və idman üzrə prezident şurasının sədri təyin etmişdi. 2002-ci ildə Şvartsenegger məktəblilərin sinifdənxaric məşğələlərinin keçirilməsi üzrə qanun layihəsinin inisiatoru olmuşdu. 2003-cü ildə Şvartsenegger Kaliforniya ştatının qubernatoru vəzifəsi uğrunda mübarizə aparacağını bildirmişdi. O intensiv seçkiqabağı kompaniya keçirmiş və 8 oktyabr tarixində keçirilmiş növbədənkənar seçkilərdə qalib gəlmişdi. Seçkiqabağı kompaniya ərəfəsində Şvartseneggerin rəqibləri ona qarşı informasiya mübarizəsi apararaq, onu qadınlarla kobud rəftarda, narkotik və steroid maddələrin istifadəsində və nasizm ideologiyasına olan simpatiyada günahlandırmışdılar. Qadınlarlarla olan kobud münasibətinə görə üzr istəyən aktyor, nasizmlə bağlı yayılan şayiələri inkar etmişdi. Buna dəlil kimi isə o mütəmadi olaraq yəhudi təşkilatlarına etdiyi bağışları göstərmişdi. 2006-cı ildə Kaliforniya qubernatoru vəzifəsi uğrunda təkrar seçkilər keçirildi. 7 noyabr 2006-cı ildə Arnold Şvartsenegger öz əsas rəqibi olan ştatın maliyyə naziri Fil Encilaydes üzərində qələbə çalaraq əsaslı olaraq Kaliforniya ştatının qubernatoru vəzifəsinə keçdi.

Arnold Şvartsenegger Respublikaçıları dəstəkləyən çox az saylı aktyorlardan biridir. Amma o, bir çox məsələlərdə öz partiyadaşlarına nisbətən daha liberal mövqeyə malikdir. Bunlara abort etmə hüququ, odlu silahlar üzərində nəzarət, eynicinsli insanların nigahı və s. aiddir. Amma qubernator olduqdan sonra o, eynicinsli insanların nigahının qeydə alınmasına qadağa qoymuşdu. ABŞ konstitusiyasına əsasən Şvartsenegger Avstriyada anadan olduğuna görə prezident seçilə bilməz. Şvartsenegger özü bu qanun ilə narazıdır və bu qanuna lazımi düzəlişlər edilməsini lazım bilir.

Mənbə

• Arnold Schwarzenegger  (ing.)
• Office of Governor Arnold Schwarzenegger Arxivləşdirilib 2011-03-03 at the Wayback Machine  (ing.)
• Arnold Schwarzenegger Museum  (alm.)