Memoria de solo llectura

La memoria de solo llectura, conocida tamién como ROM (acrónimu n'inglés de read-only memory), ye un mediu d'almacenamientu utilizáu n'ordenadores y dispositivos electrónicos, que dexa solo la llectura de la información y non la so escritura,^[1] independientemente de la presencia o non d'una fonte d'enerxía.

Los datos almacenaos na ROM non pueden modificar, o siquier non de manera rápida o fácil. Utilízase principalmente pa contener el firmware^[2] (programa que ta estrechamente amestáu a hardware específicu, y ye pocu probable que rica actualizaciones frecuentes) o otru conteníu vital pal funcionamientu del dispositivu, como los programes que ponen en marcha l'ordenador y realicen los diagnósticos.

Nel so sentíu más estrictu, refierse solo a mázcara ROM -n'inglés, MROM- (el más antiguu tipu d'estáu sólidu ROM), que se fabrica colos datos almacenaos de forma permanente, y poro, el so conteníu nun puede ser modificáu de nenguna forma. Sicasí, les ROM más modernes, como EPROM y Flash EEPROM, efeutivamente pueden borrar y volver programar delles vegaes, entá siendo descritos como "memoria de solo llectura" (ROM). La razón de que-y les siga llamando asina ye que el procesu de reprogramación polo xeneral ye pocu frecuente, relativamente lentu y, de cutiu, nun se dexa la escritura en llugares aleatorios de la memoria. A pesar de la simplicidá de la ROM, los dispositivos reprogramables son más flexibles y económicos, polo cual les antigües mázcares ROM nun se suelen atópase en hardware producíu a partir de 2007.

Historia

El tipu más simple de ROM en estáu sólidu ye de la mesma antigüedá que la mesma teunoloxía semiconductora. Les puertes lóxiques combinacionales pueden usase en xunto pa indexar una direición de memoria de n bits en valores de m bits de tamañu (una tabla de consultes). Cola invención de los circuitos integraos desenvolvióse la mázcara ROM. La mázcara ROM consistía nuna cuadrícula de llinies formaes por una pallabra y llinies formaes por un bit escoyíes respeutivamente a partir de cambeos nel transistor. D'esta manera podíen representar una tabla de consultes arbitraria y un ralu d'espardimientu deductible.

Nes mázcares ROM los datos tán físicamente codificados nel mesmu circuitu, asina que solo pueden programase mientres la fabricación. Esto acarreta series desventaxes:

Solo ye económicu mercales en grandes cantidaes, una y bones l'usuariu contrata fundiciones pa produciles según les sos necesidaes.
El tiempu trescurríu ente completar el diseñu de la mázcara y recibir la resultancia final ye bien llargu.
Nun son práutiques pa I+D pol fechu de que los desarrolladores precisen camudar el conteníu de la memoria mientres refinen un diseñu.
Si un productu tien un error na mázcara, la única manera d'iguar ye reemplazando físicamente la ROM por otra.

Los desarrollos posteriores tomaron en cuenta estos defectos, asina pos se creó la memoria de solo llectura programable (PROM). Inventada en 1956, dexaba a los usuarios modificar solo una vegada, alteriando físicamente la so estructura cola aplicación de pulsos d'altu voltaxe. Esto esanició los problemes 1 y 2 antes mentaos, una y bones una compañía podía pidir un gran llote de PROMs vacíes y programales col conteníu necesario escoyíu polos diseñadores. En 1971 desenvolvióse la memoria de solo llectura programable y borrable (EPROM) que dexaba reiniciar el so conteníu esponiendo'l dispositivu a fuertes rayos ultravioleta. D'esta manera erradicaba el puntu 3 de l'anterior llista. Más tarde, en 1983, inventóse la EEPROM, resolviendo'l conflictu númberu 4 de la llista yá que se podía reprogramar el conteníu mientres aproviera un mecanismu pa recibir conteníu esterno (por casu, al traviés d'un cable serial). Metanes la década de 1980 Toshiba inventó la memoria flash, una forma de EEPROM que dexaba esaniciar y reprogramar conteníu nuna mesma operación por aciu pulsos llétricos miles de vegaes ensin sufrir nengún dañu.

Toes estes teunoloxíes ameyoraron la versatilidad y flexibilidá de la ROM, pero facer por cuenta d'una alta medría del costu por chip. Por eso les mázcares ROM caltuviéronse como la solución económica mientres bastante tiempu. Esto foi asina aproximao hasta l'añu 2000, cuando'l preciu de les memories reprogramables hubo baxáu lo suficiente como pa empezar a mover a les ROM non reprogramables del mercáu.

El productu más recién ye la memoria NAND, otra vegada desenvuelta por Toshiba.^[3] Los diseñadores rompieron explícitamente coles práutiques del pasáu, afirmando qu'enfocaba "ser un reemplazu de los discos duros", más que tener el tradicional usu de la ROM como una forma d'almacenamientu primariu non volátil. En 2007, NAND avanzó abondo na so meta, ufiertando un rendimientu comparable al de los discos duros, una meyor tolerancia a los shocks físicos, una miniaturización estrema (como por casu memories USB y tarxetes de memoria MicroSD), y un consumu de potencia muncho más baxu.

Usu p'almacenamientu de software

Los ordenadores domésticos a empiezos de los años 1980 veníen con tol so sistema operativu en ROM.^[4] Nun había otra alternativa razonable una y bones les unidaes de discu yeren xeneralmente opcionales. L'actualización a una nueva versión significa usar un soldador o un grupu de interruptores DIP y reemplazar el vieyu chip de ROM por unu nuevu. Anguaño los sistemes operativos polo xeneral yá nun van en ROM. Inda los ordenadores pueden dexar dalgunos de los sos programes en memoria ROM, pero inclusive nesti casu, ye más frecuente que vaya en memoria flash. Los teléfonos móviles y los asistentes personales dixitales (PDA) suelen tener programes en memoria ROM (o a lo menos en memoria flash).

Dalgunes de les videoconsoles qu'usen programes basaos na memoria ROM son la Super Nintendo, la Nintendo 64, la Sega Mega Drive o la Game Boy. Estes memories ROM, pegaes a caxes de plásticu aptes pa ser utilizaes ya introducíes repitíes vegaes, son conocíes como cartuchos. Por estensión la pallabra ROM puede referise tamién a un archivu de datos que contenga una imaxe del programa que se distribúi de normal en memoria ROM, como una copia d'un cartuchu de videoxuegu.

Usu p'almacenamientu de datos

Como la ROM nun puede ser modificada (siquier na antigua versión de mázcara), solo resulta apoderada p'almacenar datos que nun precisen ser modificaos mientres la vida d'esti dispositivu. Con esti fin, la ROM utilizóse en munchos ordenadores pa guardar tables de consulta, utilizaes pa la evaluación de funciones matemátiques y lóxiques. Esto yera especialmente eficiente cuando la unidá central de procesamientu yera lenta y la ROM yera barata en comparanza cola RAM. Ello ye que una razón de qu'inda s'utilice la memoria ROM p'almacenar datos ye la velocidá, una y bones los discos siguen siendo más lentos. Y lo que ye entá más importante, nun puede lleese un programa que ye necesariu pa executar un discu dende'l mesmu discu. Poro, la BIOS, o'l sistema d'arranque oportunu del PC de normal atópense nuna memoria ROM.^[5]

Sicasí, l'usu de la ROM p'almacenar grandes cantidaes de datos foi sumiendo casi dafechu n'el ordenadores de propósitu xeneral, ente que la memoria Flash foi ocupando esti puestu.

Velocidá

Velocidá de llectura

Anque la rellación relativa ente les velocidaes de les memories RAM y ROM foi variando col tiempu, dende l'añu 2007 la RAM ye más rápida pa la llectura que la mayoría de les ROM, razón pola cual el conteníu ROM suelse trespasar de normal a la memoria RAM, dende onde ye lleida cuando s'utiliza.

Velocidá d'escritura

Pa los tipos de ROM que puedan ser modificaos llétricamente, la velocidá d'escritura siempres ye muncho más lenta que la velocidá de llectura, pudiendo riquir voltaxe escepcionalmente alto, movimientu de jumpers p'habilitar la manera d'escritura, y comandos especiales de desbloquéu. Les memories Flash NAND llogren la más alta velocidá d'escritura ente tolos tipos de memoria ROM reprogramable, escribiendo grandes bloques de celdes de memoria simultáneamente, y llegando a 15 MB/s.

Ver tamién

Referencies

↑ Eggeling, T.; Frater, Harald (2003). memoria+de+solo+llectura,+conocida+tambi%C3%A9n+como+ROM&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwi-wuTarqjZAhVIShQKHWvqCRsQ6AEIJzAA#v=onepage&q=La%20memoria%20de%20solo%20llectura,%20conocida%20tambi%C3%A9n%20como%20ROM&f=false Ampliar, reparar y configurar el so PC (en castellanu). Marcombo. ISBN 8426713351. Consultáu'l 2018-02-15.
↑ Schinkel, Mike; Kaster, J. (1994). memoria+de+solo+llectura++utiliza++contener+el+firmware&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwigv6iIr6jZAhXJ0xQKHRr-D3EQ6AEIMzAC#v=onepage&q=La%20memoria%20de%20solo%20llectura%20%20utiliza%20%20contener%20el%20firmware&f=false Programación en Clipper 5: incluyida versión 5.2 (en castellanu). Ediciones Díaz de Santos. ISBN 9780201601213. Consultáu'l 2018-02-15.
↑ memoria+NAND+desenvuelta+por+Toshiba&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwiS2dLGsKjZAhUB1RQKHVJqDgEQ6AEIJzAA#v=onepage&q=la%20memoria%20NAND%20desenvuelta%20por%20Toshiba&f=false Centro Hospitalarios d'Alta Resolucion de Andalucia (chares). Temariu Especifico d'Auxiliares Alministrativos.e-book. (en castellanu). MAD-Eduforma. ISBN 9788466558228. Consultáu'l 2018-02-15.
↑ McHoes, Ann McIver; Flynn, Ida M. (2010-12-27). Sistemes Operativos (en castellanu). Cengage Learning Editores. ISBN 9786074814859. Consultáu'l 2018-02-15.
↑ normal atópense+en+una memoria+ROM.&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwir7cawsqjZAhWJShQKHYRdDxcQ6AEIJzAA#v=onepage&q=la%20BIOS%20d'el%20PC%20de normal%20se%20atopen%20en%20una%20memoria%20ROM.&f=false Tecnicos de Soporte Informáticu de la Comunidá de Castiella y Lleón. Temariu Volume Ii Ebook (en castellanu). MAD-Eduforma. ISBN 9788466551045. Consultáu'l 2018-02-15.

[1] Eggeling, T.; Frater, Harald (2003). memoria+de+solo+llectura,+conocida+tambi%C3%A9n+como+ROM&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwi-wuTarqjZAhVIShQKHWvqCRsQ6AEIJzAA#v=onepage&q=La%20memoria%20de%20solo%20llectura,%20conocida%20tambi%C3%A9n%20como%20ROM&f=false Ampliar, reparar y configurar el so PC (en castellanu). Marcombo. ISBN 8426713351. Consultáu'l 2018-02-15.

[2] Schinkel, Mike; Kaster, J. (1994). memoria+de+solo+llectura++utiliza++contener+el+firmware&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwigv6iIr6jZAhXJ0xQKHRr-D3EQ6AEIMzAC#v=onepage&q=La%20memoria%20de%20solo%20llectura%20%20utiliza%20%20contener%20el%20firmware&f=false Programación en Clipper 5: incluyida versión 5.2 (en castellanu). Ediciones Díaz de Santos. ISBN 9780201601213. Consultáu'l 2018-02-15.

[3] ria+NAND+desenvuelta+por+Toshiba&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwiS2dLGsKjZAhUB1RQKHVJqDgEQ6AEIJzAA#v=onepage&q=la%20memoria%20NAND%20desenvuelta%20por%20Toshiba&f=false Centro Hospitalarios d'Alta Resolucion de Andalucia (chares). Temariu Especifico d'Auxiliares Alministrativos.e-book. (en castellanu). MAD-Eduforma. ISBN 9788466558228. Consultáu'l 2018-02-15.

[4] McHoes, Ann McIver; Flynn, Ida M. (2010-12-27). Sistemes Operativos (en castellanu). Cengage Learning Editores. ISBN 9786074814859. Consultáu'l 2018-02-15.

[5] rmal atópense+en+una memoria+ROM.&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwir7cawsqjZAhWJShQKHYRdDxcQ6AEIJzAA#v=onepage&q=la%20BIOS%20d'el%20PC%20de normal%20se%20atopen%20en%20una%20memoria%20ROM.&f=false Tecnicos de Soporte Informáticu de la Comunidá de Castiella y Lleón. Temariu Volume Ii Ebook (en castellanu). MAD-Eduforma. ISBN 9788466551045. Consultáu'l 2018-02-15.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]