Añu bisiestu

Un añu ye bisiestu si dura 366 díes, en cuenta de los 365 d'un añu común. Esi día de más suel amestase no cabero del mes más curtiu, datándose como 29 de febreru.

Esti día améstase pa iguar el desfase que'esiste cola duración real de los años. L'añu dura 365 díes y 6 hores aproximadamente (estes 6 hores son d'escesu). Esto fai que s'igüen ca cuatro años (6 hores/añu * 4 años = 24 hores) les 24 hores acumulaes, nún día estra.

La regla pa los años bisiestos según el calendariu gregorianu ye:

Un añu ye bisiestu si ye dixebrable ente 4, esceutu l'últimu de cada sieglu (múltiplos de 100), que pa ser bisiestos, tamién tienen de ser dixebrables ente 400.

Ye dicir, los años que seyan divisibles ente 4 sedrán bisiestos; magar que nun sedrán bisiestos si son divisibles ente 100 (como los años 1700, 1800, 1900 y 2100) nun siendo que seyan divisibles ente 400 (como los años 1600, 2000 ó 2400). En 400 años tien d'haber 97 años bisiestos, d'esta miente l'añu del calendariu gregorianu caltién abondu aldéu al añu solar. Asina l'añu gregorianu dura 365 díes +1/4 -1/100 +1/400 = 365,2425 díes (más que l'añu trópicu que dura 365,2422 díes).

Como l'error ye de 0,0003 díes por año, pue albidrase que dientro de tres mil años, tendráse acumuláu un día d'error. Pero en realidá nun sabemos esautamente cuándo aportará l'error a un día. La cifra de 365,2422 díes por añu trópicu nun ye ensembre esauta, porque tantu la duración del añu trópicu, como la velocidá de rotación de la Tierra, van camudando colos sieglos, y d'una miente que nun ye dafechu predicible.

Esisten versiones qu'indiquen qu'esi día descontaráse l'añu 3.600, que nun será un añu bisiestu.

Historia del añu bisiestu

Etimoloxía: Dies bis sextus ante Kalendas Martias; annus bissextus (llatín).

Primitivamente'l calendariu romanu cuntaba con 10 meses; atribúise a la influyencia de los Sabinos la introdución del calendariu de 12 meses con tres dates mensuales fixes: Calendas, Nonas ya Idus.

Xuliu César afitó el calendariu de 365 díes con años bisiestos y Gregoriu XIII reformólu talu y como ye güei.

La esplicación ye cenciella, Les Calendes yeren el "día 1" de ca mes. Los díes anteriores al día 1 facíen referencia a les Calendes d'esi mes, entós:

Nun añu normal de 365 díes:

el 1 de marzu, yera'l día de les Calendes de Marzu;
el 28 de febreru yera'l día enterior a les Calendes de Marzu;
el 27 de febreru yera'l 3ᵉʳ día enantes de Calendes de Marzu (cuntaben el día de partida y el d'aportada na cuenta.);
el 26 de febreru yera'l 4ᵘ día enantes de les Calendes de Marzu;
el 25 de febreru yera'l 5ᵘ día enantes de les Calendas de Marzu;
y el 24 de febreru yera'l 6ᵘ día enantes de les Calendes de Marzu.

Nos años bisiestos amestábase un día dempués del 24, que yera'l bis-sexto, bis-6ᵘ enantes de les Calendes de Marzu. Como nosotros ya nun cuntamos les Calendes, fáisenos más cenciello considerar que'l día amestáu ye l'últimu del mes.

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos

Gueta d'años bisiestos Archiváu 2006-11-19 en Wayback Machine (castellán)