Stimmhafter labiodentaler Frikativ
(Witergleitet vun IPA v)
| Stimmhafte labiodentale Frikativ | ||
|---|---|---|
| IPA-Nummere | 129 | |
| IPA-Zeiche | v | |
| IPA-Bildli | 
| |
| Teuthonista | ? | |
| X-SAMPA | v | |
| Kirshenbaum | v | |
De stimmhafti labiodentali Frikativ isch en Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im IPA defür isch [v]. De Luut, wo im Dütsche mit v gschriibe wird, isch es aber ebe grad nit; des isch nämli en stimmlose labiodentale Frikativ: [f]. Es isch de Luut, wo im Dütsche meischt als w gschriibe wird.
Im Alemannische git es de Luut eigetli nit. Die Wörter, wo im Hochdütsche de labiodentale Frikativ hen, werde im Alemannische un allgemein in Süddütschland, de Schwiiz un Öschtryych als labiodentale Approximant ussgsproche: [ʋ], deilwys au as bilabiale Frikativ [β]. Es git im Alemannische allerdings di stimmlos Lenis [v̥], wo in Wörter wie finde oder Ofe ùfftritt, ùn mangmool mit däm Zeiche transkribiert wird.
E alemannische Dialäkt, wo es e echts [v] git, isch z. B. de Südwalser Dialäkt vo Eischeme. Dörte isch de Lenis-Luut wohl ùnter em Yyflùss vo de benoochbarte romanische Dialäkt stimmhaft worde.
Artikulation
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Es isch en Frikativ; es wird e Engi im Muul bildet, wo de Lùftstrom duredrùggt wird.
- De Artikulationsort isch labiodental; d Ùnterlippe bildet mit de Zään e Engi.
- D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
- Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
- Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.
Verbreitig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]| Sprooch | Wort | IPA-Transkription | Bedütig | Bemerkig | |
|---|---|---|---|---|---|
| Alemannisch | Eischemtöitschu | Vuus | [vuːs] | ‚Fuess‘ | |
| Baseldytsch | fèèrchte | [ˈv̥ɛːʁ̥tə] | ‚fürchte‘ | in de alemannische Dialäkt isch de Luut nit stimmhaft. Lueg bi Fortis ùn Lenis für wyteri Informatione. | |
| Hotzewälderisch | fyyn | [v̥iːn] | ‚fyyn‘ | ||
| Jùutütsch | Vǜrhuus |  [ˈv̥ʏɾuːz̥](info) |
‚Chùchi‘ | ||
| Markgräflerisch | Faade | [ˈv̥ɑːd̥ə](info) |
‚Fade‘ | ||
| Oberelsässisch | d'r Fisch | [d̥ə ˈv̥ɪʃ](info) |
‚de Fisch‘ | ||
| Oberschwäbisch | Raveschburg | [ˈʁ̞ɑːv̊əʒ̊b̥ʊʁ̞g̊](info) |
‚Ravensburg‘ | ||
| Solothurnisch | ufe | [ˈuv̥ə](info) |
‚ùffe‘ | ||
| Ùnterelsässisch | d'r Bäckeoffe | [d̥əˈb̥ækov̥ə](info) |
‚dr Bäckofe ‘ | ||
| Züritüütsch | Ofe | [ˈov̥ə] | ‚Ofe‘ | ||
| Dütsch | Wächter | [ˈvɛçtɐ](info) |
‚Wächter‘ | wird viilmool au als [ʋ] ussgsproche. | |
| Rätoromanisch | Surselvisch | vitg | [vitɕ](info) |
‚Dorf‘ | |
| Putèr | aivla | [ˈaɪ̯vlɐ](info) |
‚Adler‘ | ||
| Vallader | chavagl | [tɕɐˈvaʎ](info) |
‚Ross‘ | ||
| Frankoprovenzalisch | Greyerzerisch | la vatse | [laˈvats](info) |
‚d Chue‘ | |
| Walliser Patois (Nendaz) | favèrdjyë | [ˈfavədʒə](info) |
‚Schmitti‘ | ||
| Albanisch | valixhe | [validʒɛ] | ‚Choffer‘ | ||
| Armenisch | Oschtarmenisch[1] | վեց | [vɛtsʰ](info) |
‚seggs‘ | |
| Abchasisch | европа | [evˈropʼa] | ‚Europa‘ | ||
| Afrikaans | wees | [vɪəs] | ‚sy‘ | ||
| Änglisch | very | [ˈvɛɹi](info) |
‚sehr‘ | ||
| Bai | Dali | ? | [ŋv˩˧] | ‚Fisch‘ | |
| Bulgarisch | вода | [vɔda] | ‚Wasser‘ | ||
| Chinesisch | Wu | 饭 | [vɛ] | ‚gchochte Ryys‘ | |
| Sichuanesisch | 晌午 / sàngvù | [˥˧san˥˧vu] | ‚Mittagässe‘ | ||
| Dänisch | Standard[2] | véd | [ve̝ːˀð̠˕ˠ] | ‚weiss‘ | Meischt en Approximant [ʋ]. |
| Esperanto | vundo | [ˈvundo] | ‚Wùnd‘ | ||
| Ewe[3] | evlo | [évló] | ‚er isch böös‘ | ||
| Färöisch[4] | veður | [ˈveːʋuɹ] | ‚Rede‘ | Allophon vo /v/ am Wortaafang, in freier Variation mit [ʋ]. | |
| Französisch | vous | [vu](info) |
‚ihr‘ | ||
| Georgisch[5] | ვიწრო | [ˈvitsʼɾo] | ‚schmaal‘ | ||
| Hebräisch | גב | [ɡav] | ‚Rùgge‘ | ||
| Hindi[6] | व्रत | [vrət̪] | ‚schnäll‘ | ||
| Irisch | bhaile | [vaːlə] | ‚Heim‘ | ||
| Italienisch[7] | avare | [aˈvare] | ‚gyyzig‘ | ||
| Kabardinisch | вагъуэ | [vaːʁʷa](info) |
‚Stern‘ | ||
| Katalanisch[8] | blava | [ˈblavə] | ‚blau (wyblig)‘ | ||
| Ladino | mueve | [ˈmwɛvɛ] | ‚nüün‘ | ||
| Maltesisch | iva | [iva] | ‚jo‘ | ||
| Mazedonisch | вода | [vɔda] | ‚Wasser‘ | ||
| Neugriechisch | βερνίκι / verníki | [ve̞rˈnici] | ‚Lack‘ | ||
| Norwegisch | vann | [vɑn] | ‚Wasser‘ | ||
| Okzitanisch | vol | [vɔl] | ‚Flug‘ | ||
| Persisch | Western | ورزش | [varzeʃ] | ‚Sport‘ | |
| Polnisch[9] | wór | [vur](info) |
‚Dasch‘ | ||
| Portugiesisch[10] | vinho | [ˈviɲu](info) |
‚Wyy‘ | ||
| Rumänisch | val | [väl] | ‚Welle‘ | ||
| Rùssisch[11] | волосы | [ˈvoləsɨ](info) |
‚Hoor‘ | ||
| Schwedisch | vägg | [ˈvɛɡ](info) |
‚Muur‘ | ||
| Serbokroatisch[12] | гроф би / grof bi | [ɡrô̞v bi] | ‚de Groof würdi‘ | Allophon vo /f/ vor stimmhafte Konsonante[12] | |
| Slowakisch[13] | vzrast | [vzräst] | ‚Hööchi‘ | Nùmme am Silbeaafang vor stimmhafte Obstruente; sùnscht wird /v/ als en Approximant [ʋ] ussgsproche.[13] | |
| Spanisch[14] | afgano | [ävˈɣ̞äno̞] | ‚Afgan‘ | Allophon vo /f/ vor stimmhafte Konsonante. | |
| Tschetschenisch | kyrillisch: ваша/latiinisch: vaṣa | [vaʃa] | ‚Brueder‘ | ||
| Tschechisch | voda | [voda](info) |
‚Wasser‘ | ||
| Türkisch | ev | [ev] | ‚Huus‘ | ||
| Ungarisch | veszélyes | [ˈvɛseːjɛʃ](info) |
‚gföörlich‘ | ||
| Vietnamesisch[15] | và | [vaː˨˩] | ‚ùn‘ | In de südliche Dialäkt ùn in freier Variation mit [j]. | |
| Westfriesisch | weevje | [ˈʋeɪ̯vjə] | ‚wääbe‘ | ||
| Walisisch | fi | [vi] | ‚Ych‘ | ||
| Yi | ꃶ /vu | [vu˧] | ‚Därm‘ | ||
Fuessnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Dum-Tragut (2009:18)
- ↑ Basbøll (2005:62)
- ↑ Ladefoged (2005:156)
- ↑ Árnason, Kristján (2011). The Phonology of Icelandic and Faroese. Oxford University Press. ISBN 0199229317
- ↑ Shosted & Chikovani (2006:255)
- ↑ , ISBN 978-1-901471-02-1, http://faculty.wcas.northwestern.edu/~jbp/publications/implications_hindi.pdf.Erreferentzia Implications of Hindi Prosodic Structure (Current Trends in Phonology: Models and Methods) (Memento vom 13. März 2012 im Internet Archive)
- ↑ Rogers & d'Arcangeli (2004:117)
- ↑ Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association 22 (1-2): 53–56
- ↑ Jassem (2003:103)
- ↑ Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90–94
- ↑ Padgett, Jaye (2003), "Contrast and Post-Velar Fronting in Russian", Natural Language & Linguistic Theory 21 (1): 39–87
- ↑ 12,0 12,1 Landau et al. (1999:67)
- ↑ 13,0 13,1 Hanulíková & Hamann (2010:374)
- ↑ Archivierte Kopie (Memento vom 7. März 2012 im Internet Archive); Archivierte Kopie (Memento vom 4. März 2016 im Internet Archive)
- ↑ Thompson (1959:458–461)
| Konsonante | Lueg au: IPA, Vokale | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||