1933

◄ | 19. Jahrhundert | 20. Jahrhundert | 21. Jahrhundert
◄◄ | ◄ | 1929 | 1930 | 1931 | 1932 | 1933 | 1934 | 1935 | 1936 | 1937 | ► | ►►

1933
Mit dr sognännte „Machtergryfig“, dr Ernännig vum Adolf Hitler zum Rychschanzler, fangt d Herrschaft vu dr Nationalsozialischten aa.

1933 in andere Kaländer
Ab urbe condita	2686
Armenische Kaländer	1381–1382
Ethiopische Kaländer	1925–1926
Buddhistische Kaländer	2477
Chinesische Kaländer
– Ära	4629–4630 oder 4569–4570
– 60-Joor-Ziklus	Wasser-Aff (壬申, 9)– Wasser-Gückel (癸酉, 10)
Hebräische Kaländer	5693–5694
Islamische Kaländer	1351–1352
Thai-Solar-Kaländer	2476

Was isch bassiert?

1. Jänner: Dr Edmund Schulthess wird Bundespresidänt vu dr Schwyz.
30. Jänner: Mit dr sognännte „Machtergryfig“, dr Ernännig vum Adolf Hitler zum Rychschanzler vum Dytsche Rych dur dr Rychsbresidänt Paul von Hindenburg, hert d Weimarer Republik uf un fangt d Herrschaft vu dr Nationalsozialischten aa.
31. Jänner: Z Messenge findet dr ainzig greßer Streik gege d „Machtergryfig“ vum Adolf Hitler statt.
27. Februar: Noch ere Brandstiftig brännt dr Rychsdag z Berlin ab. As Reaktion druf isch Reichstagsbrandverordnung erloo wore, en entschaidende Schritt in dr Errichtig vu dr nationalsozialistische Diktatur.
5. Merz: Rychsdagswahl – Ergebnis: NSDAP 43,9 %, SPD 18,3 %, KPD 12,3 %, Zentrumspartei 11,2 %, DNVP 8 %.
24. Merz: Mit syre Verchindig dritt s Gesetz zur Behebung der Not von Volk und Reich, s sognännt Ermächtigungsgesetz, in Chraft. Dodermit cha d Rychsregierig Gsetz erloo, wu vu dr Weimarer Verfassig chenne abwyche.
10. bis 19. Merz: 10. Gämfer Auto-Salon
2. Mai: Z Dytschland wäre d Gwärkschafte verbote. D SA bsetzt Gwärkschaftshyyser un verhaftet Mitglider.
10. Mai: D Nationalsozialischte verbränne z Berlin 20.000 Biecher vu missliebigen Autore.
17. bis 18. Juni: 4. Eidgnössisch Jodlerfäscht z Inderlache
28. Augschte bis 2. Septämber: 1. Tour de Suisse
17. Oktober: Dr Albert Einstein drifft in dr USA as Flichtling vu Dytschland yy.

uf d Wält chuu

6. Jänner: Emil Steinberger, Schwyzer Kabarettischt un Schauspiler
3. Merz: Gerhard Mayer-Vorfelder, dytsche Bolitiker un Sportfunktionär
11. Merz: Peter Marxer, liechtestainische Rächtsaawalt un Bolitiker
14. Merz: René Felber, Schwyzer Bolitiker un Bundesrot
20. Merz: Michael Pfleghar, dytsche Regisseur
1. April: Margaret Austin, neiseeländischi Bolitikeri
12. April: Montserrat Caballé, spanischi Operesängeri
3. Mai: James Brown, en amerikanische Musiker
8. Juni: Jan Kruis, niderländische Comiczaichner
8. Juni: Joan Rivers, amerikanischi Enterteinere
26. Juni: Claudio Abbado, italiänische Dirigänt und Senator uf Lääbeszit
11. Juli: Anton Egloff, Schwyzer Bildhauer
24. Juli: Ulrich Lang, dytsche Bolitiker
30. Juli: Rudolf Paul, evangelische Pfarrer un schwebische Bibelibersetzer
2. Augschte: Erich Schneider, dytsche Bolitiker
3. Augschte: Eberhard Beck, dytsche Schriftsteller
4. Augschte: Eugen A. Meier, e Baasler Autor und Politiker
14. Augschte: Richard R. Ernst, Schwyzer Chemiker
25. Augschte: Wayne Shorter, US-amerikanische Jazzmusiker
29. Augschte: Arnold Koller, Schwyzer Bolitiker un Bundesrot
13. Oktober: Piergiuseppe Scardigli, italiänische germanistische Filolog
24. Oktober: Rainer Stadelmann, dytsche Egyptolog
31. Oktober: Dieter Pröttel, dytsche Färnsehshow- un Filmregisseur
20. Novämber: Beda Humbel, Schwyzer Bolitiker
21. Novämber: Harold Haefner, Schwyzer Geograf
23. Novämber: Krzysztof Penderecki, polnische Kumpenischt
12. Dezämber: Luise Katharina Meier, dytschi Dialäktdichteri

gstorbe

13. Merz: Carl Albert Handschin, Schwyzer Unternämmer un Bolitiker
29. April: Clay Stone Briggs, US-amerikanische Bolitiker
20. Juni: Clara Zetkin dytschi Bolitikeri
25. Juni: Giovanni Giacometti, Schwyzer Moler
5. Juli: Alexander Würtenberger, dytsche Haimetdichter un Rosezichter
27. Augschte: Xaver Severin Gretener, Schwyzer Jurischt
11. Dezämber: Schorsch Friedel, französische Mineralog und Kristallograf

Weblink

Commons: 1933 – Sammlig vo Multimediadateie