Wikipedia:Houptsyte

Vorarlbergisch

Grüaß Gott, habedere und willkomme uf dr alemannische Wikipedia!
D freie Enzyklopedi, wo alle mittua künnand.

Artikel fianda

Artikel nooch Kategorie:
Alle Kategorie • Bruuchtum • Ernährung • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musig • Natur • Persona • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Vrkehr • Würtschaft • Wüsseschaft

Themaportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Württebärg Basel Elsass Friburg Liachtastua Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Politik Religion Sport Sproch Technik Wüsseschaft

Suschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsunders glungne Artikel • Lässige Artikel • Artikel nooch Dialäkt • Audioufnahma vo Artikel • Ufnama vu Dialäktwörtr • A Fabel in verschidnä Dialäkt übersetza • Alemannische Ortsnäma • Alemannische Tiernäma • Alemannische Pflanzanäma

D Alemannische Wikipedia

D alemannische Wikipedia isch a Enzyklopedi i dr Dialekt vom alemannische Sprochroum, also vo der Dütschschwyz, vom Elsass, vo Liachtastua, vo Oberbade, vom Schwobaland und vo Voradlberg.

Dia Enzyklopedi wachst durch d freiwillige Hilf vo allna, wo eappas in irer Mundard beiträga wänd. Yträg künnand vo allna Bsuechar gschriba und gändrat wörra. Alle siand härzlich yglade mitzmacha. Bringand öüar Wiassa i und healfand so mit, s Alemannische z pfleaga, ufzumwearta und z erhalta. Di erschta Schritt siand ganz uafach!

Wer mir vo dr Alemanische Wikipedia siand und was mir wänd, fiandasch in üsrem Profil.

D Inhalt vo dr Wikipedia dürfand frei kopiert und verbreitet wörra.

Bis jetz git s bi dr alemannische Wikipedia 31.043 Artikel.

Artikel vo dr Wocha: Augusta Raurica

Augusta Raurica, au as Colonia Augusta Rauricorum bekannt, isch e Siidlig us dr römische Zit am Südufer vom Rhii e baar Kilometer östlig vo Basel, wo zur Brovinz Gallia Belgica ghört het.

An dere Stell lige hüte d Gmeinde Augst, wo zum Kanton Basel-Landschaft ghört, und Kaiseraugst, wo uf em Kantonsgebiet vom Aargau isch. Dr grössti Deil vo de erhaltene Aalage stoht z Augst. D Usgrabige und Rekonstruktione vo de alte Gebäud si no in vollem Gang.

Augusta Raurica ghöört zu de Kulturgüeter vo nazionaler Bedütig im Kanton Aargau.

En erschti Kolonii im Gebiet vo de Rauriker isch am 21. Juni wohrschiinlig vom Johr 44 v. Chr. vom Cäsar siim Fäldherr Lucius Munatius Plancus gründet worde. Allerdings het mä us dere früehje Zit keini Fund chönne nochwiise. Es isch dorum nid sicher, ass d Kolonii äntwäder as Folg vo de Bürgerchrieg noch em Cäsar siim Dod über dr formali Gründigsakt gar nit uusechoo isch oder ass im Plancus si Kolonii nit z Augst sondern z Basel gründet worden isch.

D Kolonii, wo Bestand gha het, isch noch dr Eroberig vo de Zentralalpe under em Kaiser Augustus öbbe im Johr 15 v. Chr. gründet worde. Dr bis jetzt eltischti bekannti Fund het mä dur Dendrochronologii uf s Johr 6 v. Chr. datiert. (…dr ganz Artikel leasa)

Früenere Artikel vo dr Wocha:

Häasch gwiasst ...

... dàss s Elsàss, àls Nochber, a Üsstellung-Pavillon uf dr Landesgartenschau Nèiburg àm Rhii 2022 ghàà hàt?
... dass der Buure-Tabak syt em Drissgjährige Chrieg z Euroba about wird?
... ass d Irène Schweizer zue dr Grinder*ne vum europäische Free Jazz zellt?
... dass Elegtromotorè hüt großflächig in Maschinnè, Automatè, Roboter, Spillzüüg, Huushaltsgrät, Elegtronikgrät, Fahrzüüg, Rasèmaajer, Krän usw. ygsetzt wörrèd?
... dàss dr Joseph Fritsch mìt 7 Joohra ìm Verain AS Fauteuil z’ Mìlhüüsa ààfànga hàt Handbike fààhra?
... dass de Zwäck vo der Associazione Augusta am Aafang hauptsächli dèè gsy isch, das mer hät wele s Walsertüütsch vo Issime, d Éischemtöitschu, am Läbe bhalte?

Alemannische Nochrichta:

31. Merz 2025:
Die Mundart Literatur Werkstatt in Schopfheim bringt die Vielfalt der Dialekte auf die Bühne (Badische Zeitung)
28. Merz 2025:
Hochdeutsch im Berner Stadtparlament scheidet die Geister (nau.ch)
Kaum mehr Dialekt im Stadtrat – «Hochdeutsch ist inklusiver» (20min)
27. Merz 2025:
Ich gang go, ich la la (SRF)
Berner Stadtrat stellt auf Hochdeutsch um (Der Bund)
25. Merz 2025:
Dieser Musiker sagt: «Ich kann Schweizerdeutsch noch cooler machen» (Tagesanzeiger)
24. Merz 2025:
Ein „Saichbueb“ ist kein Rotzlöffel - wie ein Gundelfinger Deutschlehrer den Dialekt retten will (Badische Zeitung)

Mea Nochrichta uf Dialäkt-Nöüigkeita

7. April

0451: Noodäm si dr Rhy iberschritte hän un in s Weschtremisch Rych yydrunge sin, schlysse d Hunne unter em Attila d Stadt Metz.
0924: Dr langobardisch Chenig Berengar I. stirbt.
1820: Dr badisch Freihaitskämpfer Amand Goegg (Bild) chunnt uf d Wält.
2001: Vu Cape Canaveral uus wird d NASA-Ruumsonde Mars Odyssey gstartet, wu dr Mars soll erforschen un wu noch em Film 2001: Odyssee im Weltraum]] vum Stanley Kubrick gnännt isch.
2005: Im brasilianische Bundesstaat Pernambuco bsetzt d Bewegig vu dr Landlose e baar Farme. D Bewegig forderet vu dr Regierig schnälli Landreforme.