Wikipedia:Houptsyte

Schwäbisch

Griaß Godd älle midanand ond härzlich willkomma uf dr alemannischa Wikipedia!
D freia Enzyklopedi, wo älle midmacha kenned.

Artikel fenda

Artikel no Kategorie:
Alle Kategorie • Brauchtum • Essa ond Trinka • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musik • Natur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik• Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Freiburg Liachtastoi Schweiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Technik Wisseschaft

Sonschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsonders guade Artikel • Läsige Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vo Artikel • Ufnahme vo Dialektwerter • A Fabel en verschidne Dialekt ibersetza • Alemannischi Ortsnama • Alemannischi Diernama • Alemannischi Pflanzanama

D Alemannischa Wikipedia

D alemannischa Wikipedia isch a Enzyklopedi en de Dialäkt vom alemannischa Sprochraum, also vo dr Deitscha Schweiz, vom Elsaß, vo Liechtaschtoi, vo Oberbade, vom Schwobaland ond aus Vorarlberg ond Weschttirol.

D Enzyklopedi wächst durch d freiwillig Hilf vo älle, wo ebbes en erm Dialäkt beitrage welled. Älle Eiträg kenned von älle Leid gschriiba ond gändret werre. Älle send härzlich eiglade mitzmache. Brenged Eier Wisse ei, ond hälfed so mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte ond z erhalte. D erschte Schritt send ganz oifach!

Wer mir vu dr Alemannischa Wikipedia send ond was mer welled, fendeschd in onserem Brofil.

D Inhalt vo dr Wikipedia derf frei kopiert ond verbroidet werra.

Bis heid sends bei dr alemannischa Wikipedia 31.010 Artikel.

Artikel vo dr Woch: Soledurner Dialäkt

Under em Begriff Solodurner Dialäkt oder Solodurnisch wärde die verschiidene schwizedütsche Mundarte, wo im Kantoon Soledurn gschwätzt wärde, zsämmegfasst.

D Soledurner Dialäkt si drei underschiidligi Mundarte, wo sproochlig zwar mit de Dialäkt verwandt sind, wo in de Kantöön nääbedraa gschwätzt wärde, aber doch gwüssi Äigenarte häi. Die drei Sproochrüüm umfasse d Regioone vo dr Hauptstadt Soledurn, vo Olte und vom Scharzbuebeland. Dr Dialäkt in dr Regioon Soledurn hed Gmäinsamkäite mit em Bärndütsch, däär im Ruum Olte (v. a. im undere Niideramt) hingeege mit em Südwestaargauer Dialäkt, und im Schwarzbuebeland äänet em Jura si d Gränze zum Baaselbieterdütsch fliessend. Im Buechibärg wird, dialäktologisch gsee, nit Soledurnisch, sondern Bärndütsch gschwätzt.

D Soledurner Mundarte ghööre zum Nordwestschwizerdütsche. Tüpischi Merkmol für das si d Deenig in offene Silbe (z. B. Naase ‚Nase‘, lääse ‚lesen‘, Greeber ‚Gräber‘ das aber nid in dr Regioon Olte), d Lenisierig vo /t/ zu /d/ im Aalut (z. B. Daag ‚Tag‘) und d exdreemi Verdumpfig vom middelhochdütsche lange /a:/ zum e gschlossene /o:/ (z. B. Oobe ‚Abend‘; ooni d Regioone Gränche, Wasseramt und Olte). (…dr ganz Artikel lesa)

Friäre Artikel vu dr Woch:

Hosch gwisst ...

... dàss s Elsàss, àls Nochber, a Üsstellung-Pavillon uf dr Landesgartenschau Nèiburg àm Rhii 2022 ghàà hàt?
... dass der Buure-Tabak syt em Drissgjährige Chrieg z Euroba about wird?
... ass d Irène Schweizer zue dr Grinder*ne vum europäische Free Jazz zellt?
... dass Elegtromotorè hüt großflächig in Maschinnè, Automatè, Roboter, Spillzüüg, Huushaltsgrät, Elegtronikgrät, Fahrzüüg, Rasèmaajer, Krän usw. ygsetzt wörrèd?
... dàss dr Joseph Fritsch mìt 7 Joohra ìm Verain AS Fauteuil z’ Mìlhüüsa ààfànga hàt Handbike fààhra?
... dass de Zwäck vo der Associazione Augusta am Aafang hauptsächli dèè gsy isch, das mer hät wele s Walsertüütsch vo Issime, d Éischemtöitschu, am Läbe bhalte?

Alemannischa Nochrichte:

17. Merz 2025:
Woher diese schwäbische Beleidigung kommt (Schwäbische Zeitung)
Zukunft von„Mundart in der Schule" gesichert (Stuttgarter Nachrichten)
13. Merz 2025:
100 Jahre «Schnitzelbängg» (SRF)
6. Merz 2025:
Sprache der Mode (SRF)
Staufermedaille für Wilhelm König – engagiert für die Förderung der Mundart (wochenblatt-news.de)
1. Merz 2025:
Swissmade Live mit der erfolgreichen Walliser Sängerin Sina (SRF)
Mundart-Sängerin Sina über ihre 30-jährige Erfolgsgeschichte – und wie sie sexuelle Belästigung erlebte (Tagblatt)
„Viele Wörter gibt es im Hochdeutschen gar nicht“ – Albert Oswald über die Besonderheit der Mundart (VOL.at)

Mea Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

21. März

0717: Im Machtkampf im Frankerych setzt sich in dr Schlacht vu Vincy dr Karl Martell gege dr Merowingerchenig Chilperich II. un däm syy Huusmaier Raganfrid dure.
1487: Dr Schwyzer Ainsidler, Asket un Mystiker Brueder Klaus stirbt.
1913: Dr Albert Schweitzer (Bild) un syy Frau Helene bräche zue ihre erschte Rais uf Afrika uf go z Franzesisch-Äquatorialafrika e Chrankehuus ufzböue. Si dräffe am 16. April z Lambaréné yy.
1919: Z Weimar entstoht s vum Walter Gropius initiiert Bauhaus as e Hochschuel fir Gstaltig.
1990: Namibia wird as unabhängig. Sidafrika git d Dreihandverwaltig, wun em scho anne 1966 vu dr UNO entzoge woren isch, ändgiltig ab.