Willem Petrus de Villiers
| Ds. Willem Petrus de Villiers | |
| |
Ds. W.P. de Villiers, van 1868 tot 1875 leraar van Beaufort-Wes en toe die eerste leraar van die dogtergemeente Carnarvon.
| |
| Naam | Willem Petrus de Villiers |
|---|---|
| Geboorte | 10 Januarie 1843 Paarl, Kaapkolonie |
| Sterfte | 10 April 1908 Stellenbosch, Kaapkolonie |
| Kerkverband | Nederduits Gereformeerd |
| Gemeente(s) | Beaufort-Wes, Carnarvon |
| Jare aktief | 1868-1905 |
| Kweekskool | Kweekskool, Stellenbosch |
Ds. Willem Petrus de Villiers (Paarl, 10 Januarie 1843 - Stellenbosch, 10 April 1908) was 'n predikant in die Nederduitse Gereformeerde Kerk, die grondlegger van die NG gemeente Carnarvon, lid van die Kaapse Wetgewende Vergadering, kampvegter vir Christelike Nasionale Onderwys en taalstryder.
Opleiding
[wysig | wysig bron]De Villiers was een van die eerste leerlinge aan die Paarlse Gimnasium en een van die eerste studente aan die Kweekskool op Stellenbosch, waarna hy aan die New College in Edinburg, Skotland, gaan studeer het. Op 27 Desember 1867 is hy tot die evangeliebediening toegelaat, maar reeds op 9 Desember daardie jaar het die kerkraad van die NG gemeente Beaufort-Wes hom beroep, wat hy moes bedank omdat dit onwettig was. Op 13 Januarie 1868 is hy vir die tweede maal beroep teen 'n salaris van £350 per jaar, £50 meer as ds. Albert Zinn, sy voorganger, se vergoeding. Hy neem die beroep aan en so word die vakature anderhalf jaar ná sy voorganger se dood gevul.
Na Beaufort-Wes
[wysig | wysig bron]Die naweek met die ontvangs en bevestiging van ds. De Villiers was 'n heuglike feestyd op Beaufort-Wes, want die orrel is die Vrydagaand, 17 April 1868, ingewy. Die ou serafyn het intussen begin boedel oorgee en 'n nuwe orrel was dringend nodig. Dit was toe dat die ouderling Nicolaas Burgert van der Westhuizen na vore gekom en aangebied het om die nuwe orrel te betaal. Die orrel het reeds in Julie 1867 aangekom, waarna die kerkraad besluit het om dit oorkant die preekstoel op te sit. Die skenker se enigste voorwaarde was dat dit die wettige eiendom van die gemeente moes bly, "zoals zij nu bestaat met dezelfde kerkelijke constitutie en leer". Dié voorwaarde was in die lig van die sware stryd van destyds in die NG Kerk teen die sogenaamde vrysinnigheid van die "liberale" predikante wat gedreig het om die "kerkelijke constitutie en leer" in gedrang te bring.
Die Vrydagaand met die orrelinwyding het die konsulent, ds. Willem Adolph Krige, in 'n stampvol kerk die wydingsrede uitgespreek na aanleiding van Psalm 100:2 (Statebybel): "Dient den HEERE met blijdschap, komt voor Zijn aanschijn met vrolijk gezang." J.S. de Villiers, 'n broer van ds. De Villiers en jare lank (1857-1875) orrelis in die Paarlse moedergemeente, het spesiaal Beaufort toe gekom om die nuwe instrument te bespeel en om die geleentheidskoor te lei.
Ds. De Villiers se bevestiging het die Saterdagoggend om halftien plaasgevind. Hier het prof. N.J. Hofmeyr van die Stellenbosse Kweekskool die bevestigingsrede uitgespreek na aanleiding van 2 Korintiërs 5:19 en 20 (Statebybel): "Want God was in Christus de wereld met Zichzelven verzoenende, hun zonden hun niet toerekenende; en heeft het woord der verzoening in ons gelegd. Zo zijn wij dan gezanten van Christus wege, alsof God door ons bade; wij bidden van Christus wege: laat u met God verzoenen."
Aan die handeoplegging het deelgeneem: ds. W.A. Krige, prof. Hofmeyr, di. Colin Fraser (emeritus) en E. du Toit (Jacobsdal). Die middag om drieuur het die kort vantevore bevestigde leraar sy intreepreek voor die groot skare gelewer oor die gespierde woorde van die aspostel: "Want ik schaam mij des Evangelies van Christus niet; want het is een kracht Gods tot zaligheid een iegelijk, die gelooft, eerst den Jood, en ook den Griek (Romeine 1:16, Statebybel)." Die aand het prof. Hofmeyr die voorbereidingsdiens gelei en die volgende dag het die gemeente in groot getalle aan die Nagmaalstafel sitplek ingeneem en geluister na die boodskap van ds. Du Toit, 'n boesemvriend van ds. De Villiers. Die Maandagoggend het prof. Hofmeyr nog 'n laaste woord van vermaning tot die vertrekkende gemeentelede gerig. De Kerkbode het volledig oor die verrigtinge berig en sluit sy berig af met die wens dat die feesnaweek die gemeente tot seën en vrug sal strek en dat die Here die "goeie saad sal seën wat in dié dae uitgestrooi is".
Werk op Beaufort-Wes
[wysig | wysig bron]Toe ds. De Villiers die herderstaf op Beaufort opneem, was hy maar 25 jaar oud en onervare, maar vol moed, krag en geesdrif. Hy het die geestelike en administratiewe werk in die gemeente met ywer en deursettingsvermoë aangepak. Veral het hy groot baanbrekerswerk in verband met die onderwys gedoen. Uit die staanspoor het hy, bygestaan deur die kassier, hom daarvoor beywer om die kerk se geldsake op 'n gesonde voet te kry. Met sukses maak hulle 'n begin om die kerkskuld af te betaal. Vir dié doel is vir die eerste maal in die gemeente se bestaan kerkbasaars gehou en selfs gewyde konserte. Teen Julie 1870 is die kerkskuld verminder tot £300 (gegewe 'n leraarsalaris van £350, waarskynlik sowat R350 000 in hedendaagse geldwaarde) en daarna nog verder afgebring. Jaarliks in Januarie is gereeld verslag aan die gemeente gedoen in verband met die geldelike stand. Die kerkraad kon daartoe oorgaan om die kerkgebou op te knap, die pastorie van 'n broodnodige strooidak te voorsien en ook 'n lykswa aan te skaf (1870). Die kerkraad het in hierdie tyd, soos trouens nog lank daarna, baie las gehad van bankhuurders wat versuim het om hul bankgeld te betaal en waardeur die kerkkas etlike ponde skuld gely het. Ds. De Villiers was vasberade om dié mense die les goed te leer. Daar is eenvoudig besluit om korte mette met hulle te maak en voortaan sou almal die reg verbeur om 'n kerkbank te gebruik as hulle enkele jare agtereenvolgens nie huur betaal het nie. Om verstaanbare redes het dit heelwat verset uitgelok, wat die taak van die bankmeester, C.G. Smith, so bemoeilik het dat hy bedank het weens die vele onaangenaamhede wat dit vir hom veroorsaak het. Die koster, G. Davidtz, is toe gelas om die bankboek oor te neem.
Na Carnarvon
[wysig | wysig bron]In 1875 is op die ou plaas Schietfontein die dorp en gemeente Carnarvon gestig en kort daarna beroep die dogtergemeente vir ds. De Villiers, wat hom geroepe voel om die lidmate op Schietfontein te gaan help met die bou van 'n kerk, 'n pastorie, 'n nuwe gemeente en 'n nuwe dorp. Hy vra sy demissie by die kerkraad op 5 Julie 1875 aan en kry sy eervolle ontslag op Maandag 16 Augustus 1875. Die vorige dag het hy en die gemeente hartroerend van mekaar afskeid geneem. Die Gereformeerde Kerkbode het op 4 September as volg oor die afskeidsplegtigheid berig:
Op Zondag, 15 Augustus nam Ds. W.P. de Villiers afscheid van deze gemeente; onder welke hij ruim zeven jaren met zegen en vrucht gearbeid heeft. De opkomst was zeer talryk. Zijn Eerw. had tot tekst gekozen 2 Cor. XIII:11 "Voorts broeders, zijt blijde, wordt volmaakt, zijt getroost, zijt eensgezind, leeft in vrede en de God der liefde en des vredes zal met u zijn" - naar aanleiding van welke woorden hij een hartroerende rede hield. Toe de leraar van den kansel gekomen was, werd hem een hartelijke adres voorgelezen door oud-ouderling P.J. Weeber, die hem tevens een beurs overhandigde met £64, Zijn Eerw. betuigde daarvoor zijn warmen dank en zegde dat hij het beroep naar een andere plaats had aangenomen, omdat hij daar een groter arbeidsveld voor hem geopend zag en dat hij zich van God geroepen gevoelde daarheen te gaan.
Met die afskeid van die Sondagskoolkinders die agtermiddag is aan hom 'n pragtige skryfkis gegee. Die aand het hy weer sy afskeidsboodskap in die sendingkerk van eerw. Teske gegee, toe 'n "fraai servies" hom aangebied is. Maandagmôre het hy van die skool, destyds deur hom gestig en waarvoor hy soveel gedoen het, afskeid geneem. Teen twaalfuur vertrek ds. De Villiers vergesel van 'n menigte inwoners van albei rasse en waens, karre en te voet. Buite op die vlakte het hulle van hom afskeid geneem terwyl, aldus die Kerkbode-medewerker, "de leraar zijne tranen met die der gemeente mengde".
Bronne
[wysig | wysig bron]- Dreyer, eerw. A. 1924. Eeufeest-Album van de Nederduits Gereformeerde-Kerk in Zuid-Afrika 1824 - 1924. Kaapstad: Publikatie-kommissie van de Z.A. Bijbelvereniging.
- Dreyer, eerw. A. 1932. Jaarboek van die Nederduits-Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1933. Kaapstad: Jaarboek-Kommissie van die Raad van die Kerke.
- Olivier, ds. P.L. (samesteller). 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.
- Smit, ds. A.P. 1945. Gedenkboek van die Nederduitse Gereformeerde Gemeente Beaufort-Wes (1820-1945). Beaufort-Wes: N.G. Kerkraad.