Siyasi ideolojiler listesi
Makale serilerinden |
Parti siyaseti |
---|
Makale serilerinden |
Ekonomik sistemler |
---|
Üst terimler
|
Sosyal bilimlerde, siyasi ideoloji, belirli bir toplumsal hareketin, kurumun, sınıfın veya büyük bir grubun etik ideallerini, prensiplerini, doktrinlerini, mitlerini veya sembollerini açıklayan ve toplumun nasıl çalışması gerektiğini ve belirli bir toplumsal düzen için bazı siyasi ve kültürel bir plan sunan bir dizi fikirler bütünüdür. Siyasi ideoloji, gücün nasıl dağıtılması gerektiği ve hangi amaçlar için kullanılması gerektiği konularıyla ilgilenir. Bazı siyasi partiler belirli bir ideolojiyi sıkı bir şekilde takip ederken diğerleri genel olarak ilgili ideolojiler grubundan ilham alabilir, ancak belirli bir ideolojiyi açıkça benimsemezler. Bir ideolojinin popülaritesi, bazen çıkarları doğrultusunda hareket eden ahlaki girişimcilerin etkisiyle de ilgilidir. Siyasi ideolojilerin iki boyutu vardır: (1) hedefler: toplumun nasıl organize edilmesi gerektiği; ve (2) yöntemler: bu hedefe ulaşmanın en uygun yolu.
Bir ideoloji, fikirlerin bir koleksiyonudur. Tipik olarak, her ideoloji, en iyi hükûmet biçimini (örneğin otokrasi veya demokrasi) ve en iyi ekonomik sistemi (örneğin kapitalizm veya sosyalizm) içeren belirli fikirleri içerir. Aynı kelime bazen bir ideolojiyi ve ana fikirlerinden birini tanımlamak için kullanılır. Örneğin, sosyalizm bir ekonomik sistem olarak kullanılabilir veya bu ekonomik sistemi destekleyen bir ideolojiyi ifade edebilir. Aynı terim aynı zamanda birden fazla ideolojiyi de ifade edebilir, bu yüzden siyaset bilimciler bu terimler için genel kabul gören tanımlar bulmaya çalışırlar. Örneğin, terimler zaman zaman karıştırılmış olsa da, komünizm genellikle Sovyet tipi rejimler ve Marksist-Leninist ideolojilere atıfta bulunmak için yaygın olarak kullanılırken, sosyalizm genellikle Marxizm-Leninizm'den ayrı olan farklı ideolojilere daha geniş bir şekilde atıfta bulunmak için kullanılmıştır.[1]
"Sosyal bilimin tamamında en kaçınılmaz kavram" olarak tanımlanan ideoloji, tartışmalı bir terimdir. İdeolojiler genellikle siyasi yelpazedeki konumlarıyla kendilerini tanımlarlar (sol, merkez veya sağ gibi), ancak siyasi stratejilerden (genellikle tanımlandığı şekliyle popülizm) ve bir parti etrafında inşa edilen tek konulardan (örneğin, sivil liberteryenizm ve Avrupa entegrasyonuna destek veya karşıtlık) ayırt edilebilir, ancak bunlar herhangi bir ideoloji için merkezi olabilir veya olmayabilir. Birçok çalışma, politik ideolojinin aile içinde kalıtsal olduğunu göstermektedir.[2][3][4][5][6]
Siyasi ideolojiler listesi, alfabetik sıraya göre düzenlenmiştir ve siyasi pratikte kullanılan ideolojileri birkaç gruba ayırmayı amaçlamaktadır. Her grup, farklı ideolojilere sahiptir. Her gruptaki en popüler ideolojilerin isimleri başlıklara atıfta bulunmaktadır. Başlıkların isimleri, bir hiyerarşik düzenin veya bir ideolojinin diğerinden türediğini ima etmemektedir. Bunun yerine, bu ideolojilerin tarihsel, pratikte ve ideolojik olarak birbirleriyle bağlantılı olduğunu belirtmektedir. Bu nedenle, bir ideoloji birden fazla gruba ait olabilir ve bazen çok yakın ideolojiler arasında büyük ölçüde örtüşme olabilir. Siyasi etiketin ne anlama geldiği ülkeden ülkeye değişebilir ve siyasi partiler genellikle birden fazla ideolojiye sahiptir.
Sosyoloji, ideolojilerin temeli ve siyaset bilimciler
[değiştir | kaynağı değiştir]Sosyoloji, toplumların bütüncül normları, yapıları ve işleyişini inceleyen bir bilimdir. Bu alanda çeşitli disiplinlerarası araştırma teknikleri kullanılarak gözlem yapılır, elde edilen veriler analiz edilir, yorumlanır ve farklı perspektiflerden sonuçlara ulaşılır. Sosyal reaksiyonların incelenmesine özel bir vurgu yapılır; yani toplumda bir etki veya davranış kalıbına yol açan nedenler araştırılır. Aynı şekilde, çağdaş sosyal eğilimleri anlamak ve insan davranışının nasıl ortaya çıktığını geniş bir etkileşim alanı içinde anlamak amaçlanır.
Tarihte, birçok sosyolog düşünceleriyle çağdaş toplumlara iz bırakmış, politik, sosyal veya insanın doğal davranış ve eğilimleri üzerine yapılandırılmış düşünceleriyle öne çıkmıştır. Sosyologlar, toplumu her yönüyle inceleyen ve insan davranışının nedenini ve düşünce biçimini anlamaya çalışan kişilerdir.
Rousseau, 1712 yılında Cenevre'de doğmuş ve çağdaş tarih için büyük bir öneme sahiptir. Rousseau büyük bir yazar, besteci ve filozoftur. Siyasi düşünceleri Amerikan Devrimi sırasında büyük ölçüde etkili olmuş ve daha sonra Fransız Devrimi'ne de etki etmiştir. Düşünceleri tüm Avrupa ve Amerika'ya yayılmıştır. Hem çağdaşları (örneğin Kant) hem de günümüzdeki düşünürler (örneğin Derrida) üzerinde etkisi günümüzde bile devam etmektedir. Fikirleri ve düşünceleri modern politika, çağdaş sosyoloji ve eğitim düşüncesi için önemli temeller oluşturmuştur.
Rousseau'nun ünlü eseri "Toplum Sözleşmesi", özgürlük, sivil özgürlük ve toplum kavramları üzerine düşüncelerini açıklar. İnsan, özgürlükten yararlanmasına rağmen, onu esir eden farklı "görünmez" veya "hileli" zincirleri göz ardı eder. Toplumların doğal olarak ortaya çıkmadığını belirtir. Aile, insanın en eski ve doğal kurumu olup, hükümdarın halkıyla olan ilişkisine benzer bir ilişki taşır. Hak doğru güçten doğmaz ve görev zorunluluktan doğmaz. Otorite tarafından yaratılan meşru sözleşmeler, insanları gizlice esir almanın ve güç kullanmanın bir yoludur, bu nedenle bunlar insanlar üzerinde hakkı vardır. Hepimizin eşit olduğu ön kabulünden yola çıkarak, hükümdarların var olabilmesi için insanları esir almanın tek yolu "yasal" olarak olmaktır. Bir halk bir krala boyun eğmeden önce bir halktır ve aynı zamanda azınlık büyük kitlelerin kararlarına maruz kalır: Genel irade, özel irade ile karşı karşıya kalır. Genel irade, herkesin iradesi tarafından sınırlandırılır, yani çoğunluğun oluşturduğu partilerin oluşumu ile azınlığın sesi duyulmaz hale gelir. Sosyal sözleşme, ortak iyiliği ve kişilere eşit olarak verilecek hakları arayışını içerir.
Soberanı "üstün" bir varlık olarak belirler ve kuralların ona uygulanmayacağı bir kişi olarak tanımlar; aynı zamanda sosyal sözleşmenin ona uygulanmadığı bir kişidir, yani halka itaat etmeleri gerekmektedir, ancak kararları kendi takdirine dayalı olarak almalıdır. Sosyal sözleşmede insan, doğal özgürlüğünü kaybeder ve sivil özgürlüğünü kazanır. İnsan, mülkiyet üzerindeki gücü sınırlayarak, bir tür sivil özgürlük elde etmek için mülkiyeti üzerindeki gücü birine devreder; yani temel olarak, tekrar hükümdara esir olur. Bir şey elde etmek için bir şeyi feda etmek gerekir. Hükümdarın gücü bölünemez ve mutlaktır. Hükümdarın, halkı üzerinde ince olan sınırlamaları vardır. İnsan olan hükümdar, güce sahip olsa bile bir hayatı elinden almak hakkına sahip değildir.
Karl Marx, Almanya kökenli bir Yahudi filozoftur. Komünist düşüncenin temellerini atmıştır. Marx, felsefe, tarih, sosyoloji ve ekonomi alanlarında çalışmalar yapmıştır. Friedrich Engels ile birlikte, bilimsel sosyalizmin, modern komünizmin ve marksizmin öncüleri olarak bilinirler. En ünlü eserleri arasında "Komünist Parti Manifestosu" ve "Das Kapital" bulunur.
Ücretli Emek ve Sermaye
[değiştir | kaynağı değiştir]Marx'ın "Das Kapital" adlı eserinde, sınıf ayrımlarının toplum içinde nasıl belirginleştiğini açıklar. Bu fikrin sadece kapitalistlere fayda sağladığını ve işçilerin toplumda kötü muamele, yoksulluk ve eksikliklerle mücadele ettiğini söylüyor. Marx, mal ve emek için fiyat dalgalanmalarını eleştirir ve belirli bir standart veya ortalama yoktur. Ek olarak, her ürün için harcanan emeğin ürünün değerini artırmadığını iddia eder. Toplumdaki zorlukları ve acıları araştırır ve herkesin eşit olarak memnun olacağı bir komünist sistemin gerçekten mümkün olup olmadığını sorgular (teori olarak değil, pratikte).
Marx, kapitalistler ve işçi sınıfı arasındaki mücadeleyi sınıf mücadelesi olarak tanımlar. Ücretin, bir işçiye belirli bir süre boyunca verilen para miktarı olduğunu ifade eder. Ona göre, işçinin bir işverenle yaptığı iş değiş tokuşu, işçinin belirli bir süre çalışması ve karşılığında belirli bir miktar para alması anlamına gelir. Aynı şekilde, bir malın belirli bir miktar para karşılığında değiş tokuş edildiğinde, bu miktarın fiyat olarak kabul edildiğini belirtir. Sonuç olarak, ücret, işçinin emeğine atfedilen bir maliyet olarak görülür ve işçi bir mal gibi görülür.
Marx, genel olarak üretim sürecinde kullanılan makinelerin gelişimini eleştirir. Bu durumun talebi karşılamak ve ürünü daha düşük bir fiyata sunmak için kullanıldığını ve aynı zamanda işçi sınıfının iş gücüne olan ihtiyacını ortadan kaldırdığını söylemektedir. Ona göre, sermaye artışının işçi sınıfı üzerinde bir domino etkisi vardır. Bu etki, olumlu ya da olumsuz olabilir. Bir kişinin sahip olduğu para miktarı sermaye değildir; ürünleri üretmek ve satmak için gereken araç ve malzemeleri de içerir. Rekabet duygusu, arz ve talep arasındaki ilişkiyle yakından bağlantılı olarak her ürünün alım fiyatını belirler. İş saatleri ve ürünün üretim maliyeti, işçilere verilen hizmet için ödenen ücreti belirler. Marx, sosyalizm olarak bilinen anlayışın temelini atmıştır.
Hobbes, 1588 yılında İngiltere'de doğan bir sosyologdur. Ana vurgusunu siyaset felsefesine yönlendirmiştir. Leviathan adlı kitabı ise daha sonra, 1651 yılında yayımlanmıştır. Batı siyaset felsefesi için temel bir yapı oluşturmuş ve politik teoriyi sosyal sözleşme perspektifinden ele almıştır. Bu konu daha sonra birçok sosyolog tarafından da incelenmiştir. İdealleri mutlakiyetçilik ve mutlak egemenlik üzerine kurulu olsa da, bu düşünce daha sonraki liberal ideoloji için temel oluşturmuştur. Aynı zamanda, bireyin hakları, insanın doğal eşitliği ve siyasi düzen gibi diğer konuları da ele almıştır.
Thomas Hobbes, Leviathan adlı eserinde Cumhuriyet ve Egemenlik konularına odaklanmaktadır. Egemenlik kavramını, mutlak ve tartışmasız bir güce sahip olan bir hükümdarın varlığı olarak tanımlar. İnsanların eşitlik durumunun sadece fiziksel değil, psikolojik olarak da bireyler arasında savaşlara yol açtığını belirtir.
Hobbes aynı zamanda Cumhuriyet kavramını kontrol ve hükmetme aracı olarak görmektedir: Hükûmetin halk üzerinde resmi bir kontrolü, korku ve endişeye neden olur. Halk, hükûmetinden korkarsa, ona meydan okumaz.
Cumhuriyet, bir grup insan arasında geri dönüşü olmayan bir bağlılık gerektiren bir anlaşma olarak kabul edilir ve bu da her bir üyenin sürekli bağlılık içinde olmasını gerektirir. Bu bağlamda, sosyal sözleşme kavramı ortaya çıkar; egemenlik için bir temsilci yaratılır.
Hobbes'e göre İnsan doğası, gurur, intikam, taraflılık ve para gibi kavramlara dayanmaktadır. Bu nedenle, eşitlik, adalet, alçakgönüllülük ve merhamet gibi kavramlar artık gerçek insan doğasını tanımlayamamaktadır. İnsan doğası, çok sayıda insanın gücünü azaltıp tek bir kişiye aktarmak ister. Bu, herkesin özgür iradesini kısıtlayarak güç ve kontrol elde etmeyi amaçlamaktadır. "Akıllı" seçimler yaparak halkını çeşitli tehlikelerden korumaya ve barışa ulaşmaya çalışırlar. Bir cumhuriyet, çok sayıda insan arasında yapılan anlaşmalar dizisidir ve her biri bireysel ve toplumsal çıkarları için tüm kaynaklarını kullanarak oluşturulmuştur. Cumhuriyet, mutlak güç ve egemenlik anlamına gelir.
Hobbes'e göre bir cumhuriyetin kuruluşu, üyelerinin uyması gereken tüm kuralları belirler. Cumhuriyetin kurulabilmesi için vatandaşlar ve liderleri arasında kalıcı bir bağlılık gerekir. Vatandaşlar, egemenleri ile yaptıkları anlaşmayı bozamazlar ve egemenler de vatandaşları ile yaptıkları anlaşmayı bozamazlar. Önceden yapılan herhangi bir anlaşma iptal olur.
1864 yılında doğan Max Weber, felsefe, ekonomi, hukuk, tarih, siyaset bilimi ve sosyoloji hakkında olan eserleriyle büyük bir üne sahip olmuştur. Sosyoloji ve kamu yönetimi çalışmalarının kurucularından biri olarak kabul edilir. Din sosyolojisi ve yönetim gibi konulara odaklanmıştır. Devletin tanımı, siyaset bilimi araştırmalarının temelini oluşturur ve aynı zamanda kapitalizm gibi ekonomik sistemlerin gelişimine ve bunların modern topluma nasıl etkisi olduğuna dair araştırmalara da katkıda bulunur.
Kapitalist Ruh
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu eserde, yazar bir kavramı sadece kendi bakış açısıyla değil, farklı pozisyonları ve perspektifleri araştırarak tanımlayabileceğimizi anlatıyor. Tarih boyunca topluma etki eden bir gerçeklik üzerine temellenmiş bir eserdir.
Kapitalizmi, yazarın gözünden şu şekilde açıklıyor:
"Zamanın para olduğunu düşün. Günlük işiyle on şilin kazanabilen bir kişi, yarısını boşa harcayarak veya evde boşta geçirerek, sadece altı peni harcasa bile, gerçekte harcadığı veya daha doğrusu israf ettiği beş şilin ekstra kaybetmiş olur" (sayfa 27).
"Krediye para gibi bak. Birinden borç aldığın parayı ona geri vermekle kalmaz, aynı zamanda o para sayesinde faiz ve zamanla kazanabileceğin her şeyin keyfini sürebilirsin. İyi bir krediniz ve onu iyi kullanma yeteneğiniz varsa, zaman ilerledikçe ciddi bir miktar biriktirebilirsin" (sayfa 27).
"Paranın üremesi ve faydalı olması gerektiğini düşün. Para para doğurabilir, birinden diğerine aktarılabilir ve böylece birbirlerini artırabilirler. Beş şilin doğru bir şekilde yatırılırsa altı şilin olur, bunlar da birbirlerine eklenerek yedi, hatta daha fazla olabilirler. Yatırılan paranın miktarı arttıkça, getirisi de artar. Bu nedenle, kazanç hızlı ve sürekli olarak çoğalır. Bir domuzu öldüren, binlerce yavrusunu yok eder. Beş şilini boşa harcayan, o parayla elde edebileceği her şeyi ortadan kaldırır: büyük bir para yığını" (sayfa 27).
"Deyimi doğrultusunda, iyi ödeyen cebini doldurur. Anlaşmış bir vade için zamanında düzenli ödeme yapan kişi, arkadaşlarına ihtiyacı olmadığı sürece her zaman krediye layık olur" (sayfa 27).
"Bazen bu çok faydalı olabilir. Genç birinin ilerlemesi için en önemli şey, her işinde zamanında ve dürüst davranmasıdır. Bu nedenle, size verilen parayı anlaşılan süreden daha fazla elinde tutmamalısınız, böylece arkadaşınızın hayatta size yardım etme şansı olmaz" (sayfa 27).
"Bir kişinin kredibilitesine etki edebilecek küçük eylemlere dikkat etmelisiniz. Örneğin, sabah beş ya da akşam sekizde çekiç sesi duyan alacaklı, altı ay boyunca memnun olur; ancak sizinle ilgili daha fazla bilgiye sahipse, bilardo oynarken ya da barda sesinizi tanırsa, çalışmanız gereken saatte çalışmadığınız için ertesi sabah hatırlatma yapar ve paranızı toplamadan önce talep eder" (sayfa 27).
"Aynı zamanda, sahip olduğunuzu düşündüğünüz her şeyi harcamamanız ve bu düşünceyle yaşamamanız önemlidir. Kredi alan birçok insan, sık sık bu yanılsamayı yaşar. Bunu önlemek için giderlerinizi ve gelirlerinizi ayrıntılı bir şekilde kaydetmelisiniz. Bu detaylara dikkat ederseniz, en önemsiz giderlerin bile büyük meblağlara dönüştüğünü fark edecek ve gelecekte ne kadar tasarruf edebileceğinize inanacaksınız" (sayfa 27-28).
"Dikkatli ve dürüst bir kişi olarak, altı poundla yüz pounda ulaşabilirsiniz. Günde bir kuruş boşa harcayan bir kişi, yıl boyunca altı poundu boşa harcamış olur, ki bu da yüz poundun kullanımına eşittir. Günde sadece iki dakika olsun harcamış bir kişi, yılda yüz şilini boşa harcamış olur. Beş şilini yatırım yapmaya karar veren kişi, onları çarçur etmiş olur. Bu nedenle, genç bir kişi yaşlandığında, böyle büyük bir miktarı kaybettiği için büyük bir pişmanlık duyacaktır" (sayfa 28).
Alıntılar, Weber'e göre kapitalizmin temellerini açıklar ve işadamlarının kendi ekonomik sermayelerini büyütmek için bu temellere göre hareket ettiğini anlatır. Aynı zamanda, Amerikan kültürünün kapitalizmde büyüdüğü ve kök saldığı da anlatılmaktadır:
Kapitalizmin amacı kazanmak, kazanmak ve kazanmaktır. Kapitalizmde ahlaki kavram, kredi ve kendi paranızı artırmak için kullanılan bir araç haline gelmiştir. Aslında, her bireyin olumlu bir özelliği değil, kendi ekonomik gelişimi için bir araç haline gelmiştir. Amerikalılar, bu ahlaki değeri, ikna etme ve mal edinme aracı olarak kullanırlar ve böylece ekonomik açıdan öne geçerler, ancak aynı zamanda büyük iş insanlarının gerçek niyetlerine dair yanıltıcı bir görüntü oluştururlar. Kapitalizmin, daha fazla ve daha fazla istemek, yeni ve geçici bir eğilim olmadığını, eski, şu anki ve gelecekteki toplumlara nüfuz ettiğini anlamaktadır. Her şeyin sonunda, bir tür kazanç elde etmek için yapılır. Ekonomik, mal, hizmet veya basitçe iç huzur olabilir. Aynı şekilde, kapitalizm ruhu düşünceler ve perspektifler içinde daha da derinleşiyor ve insanların zihinlerine daha fazla yerleşiyor.
Siyasi ideolojiler listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Anarşizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
- Uluslararası oluşumlar
- Anarşizm (platformizm ve özgüllük)
- Uluslararası Anarşist Federasyonlar (sentez anarşizm)
- Uluslararası Emekçiler Birliği (anarko-sendikalizm ve sendikalizm)
- Uluslararası Anarşistler Birliği (anarko-komünizm)
- Uluslararası Emekçiler Birliği (IWA) (anarko-sendikalizm)
Klasik anarşizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Post-klasik
[değiştir | kaynağı değiştir]- Anar-feminizm
- Sıfatsız anarşizm
- Anarko-pasifizm
- Anarko-punk
- Yeşil anarşizm
- İsyancı anarşizm
- Makhaevizm
- Platformizm
Çağdaş
[değiştir | kaynağı değiştir]- Anarko-transhümanizm
- Siyah anarşizm
- Serbest piyasa anarşizmi
- Post-anarşizm
- Postkolonyal anarşizm
- Post-sol anarşizm
- Kuir Anarşi
Karşıt görüş
[değiştir | kaynağı değiştir]Anarşizm ve din
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölgesel hareketler
[değiştir | kaynağı değiştir]Afrika
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika
[değiştir | kaynağı değiştir]Asya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ermenistan
- Azerbaycan
- Bangladeş
- Çin
- Doğu Timor
- Mısır
- Gürcistan
- Hindistan
- Endonezya
- İsrail
- Japonya
- Kore
- Malezya
- Moğolistan
- Filipinler
- Singapur
- Suriye
- Türkiye
- Vietnam
Avrupa
[değiştir | kaynağı değiştir]- Fransa
- Almanya
- Yunanistan
- İzlanda
- İrlanda
- İtalya
- Monako
- Polonya
- Romanya
- Rusya
- İspanya
- İsveç
- Ukrayna
- Birleşik Krallık
Okyanusya
[değiştir | kaynağı değiştir]Otoriteryanizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mutlak monarşicilik
- Otokrasi
- Despotizm
- Diktatörlük
- Emperyalizm
- Kraterokrasi
- Yönetim devleti
- Oklokrasi
- Oligarşi
- Tek parti rejimi
- Plütokrasi
- Polis devleti
- Ilımlı otoriteryanizm
- Ilımlı despotizm
- Totalitarizm
- Ulusötesi otoriterlik
Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]- Anti-demokratlık
- Otoriteryen kapitalizm
- Otoriteryen sosyalizm
- Otoriter muhafazakârlık
- Otoriteryen demokrasi
- Sağ popülizm
- Bizansçılık
- Dijital otoriteryanizm
- Eko-otoriteryenizm
- Liberal otokrasi
- Azınlıkçılık
- Neo-feodalizm
- Aşırı milliyetçi / Aşırı sağ otoriterlik
Karşıt görüş
[değiştir | kaynağı değiştir]Otoriteryanizm ve din
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölgesel çeşitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Afrika
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika
[değiştir | kaynağı değiştir]- Arjantin
- Bolivya
- Brezilya
- Şili
- Küba
- Dominik Cumhuriyeti
- Guatemala
- Haiti
- Honduras
- Meksika
- Nikaragua
- Panama
- Paraguay
- Amerika Birleşik Devletleri
- Venezuela
Asya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Afganistan
- Kamboçya
- Çin
- Endonezya
- Irak
- İran
- Japonya
- Kazakistan
- Myanmar
- Kuzey Kore
- Pakistan
- Filipinler
- Suudi Arabistan
- Güney Kore
- Suriye
- Tacikistan
- Tayland
- Türkiye
- Türkmenistan
- Birleşik Arap Emirlikleri
- Özbekistan
Avrupa
[değiştir | kaynağı değiştir]Komüniteryenizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hristiyan demokrasi
- Komüniteryen korporatizm
- Radikal merkezcilik
- Üçüncü yol
- Distribütizm
- Mutualizm
- Demokratik konfederalizm
Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hıristiyan sosyalizmi
- Marksizm öncesi komünizm
- İlkel komünizm
- Dinî komünizm
- Utopian socialism
- Avrasyacılık
Bölgesel türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Komünizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
- Uluslararası oluşumlar
- Enternasyonal İşçi Komitesi (Troçkizm)
- Devrimci Uluslararası Yeniden Gruplandırma Komitesi (Troçkizm)
- Dördüncü Enternasyonal'in Yeniden Kuruluş Koordinasyonu (Troçkizm)
- Dördüncü Enternasyonal (Troçkizm)
- Uluslararası Bolşevik Eğilim (Troçkizm)
- Dördüncü Enternasyonal'in Uluslararası Komitesi (Troçkizm)
- Enternasyonal Komünist Akım (sol komünizm)
- Uluslararası Komünist Lig (Dördüncü Enternasyonal) (Troçkizm)
- Uluslararası Komünist Parti (sol komünizm)
- Uluslararası Marksist-Leninist Parti ve Örgütler Konferansı (Uluslararası Bülten) (maoizm)
- Uluslararası Marksist-Leninist Parti ve Örgütler Konferansı (Birlik ve Mücadele) (Hocaizm)
- Devrimci Parti ve Örgütlerin Enternasyonal Koordinasyonu (anti-revizyonizm)
- Halkların Uluslararası Mücadele Birliği (Marksizm-Leninizm)
- Uluslararası Marksist Eğilim (Troçkizm)
- Uluslararası Komünist ve İşçi Partileri Toplantısı (Marksizm-Leninizm)
- Uluslararası Sosyalist Alternatif (Troçkizm)
- Uluslararası Sosyalist Eğilim (Troçkizm)
- Uluslararası İşçi Birliği - Dördüncü Enternasyonal (Troçkizm)
- İşçilerin Uluslararası Birliği - Dördüncü Enternasyonal (Troçkizm)
- Enternasyonalist Komünist Eğilim (sol komünizm)
- Enternasyonalist Komünist Birlik (Troçkizm)
- Beşinci Enternasyonal Ligi (Troçkizm)
- Dördüncü Enternasyonal Ligi (Troçkizm)
- Dördüncü Enternasyonal'in Yeniden İnşası için İrtibat Komitesi (Troçkizm)
- Devrimci Komünist Enternasyonal (Troçkizm)
- Troçkist Fraksiyon – Dördüncü Enternasyonal (Troçkizm)
- Dördüncü Enternasyonal Birleşik Sekreterliği (Troçkizm)
- Dünya Sosyalist Hareketi
- Uluslararası İşçiler Dördüncü Enternasyonali Yeniden İnşa Edecek (Troçkizm)
Otoriteryen
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden: |
Marksizm–Leninizm |
---|
Leninizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Marksizm-Leninizm
[değiştir | kaynağı değiştir]- Brejnev Doktrini
- Castroizm
- Çavuşeskuculuk
- Dubčekizm
- Gorbaçovculuk
- Guevarizm
- Ho Chi Minh Düşüncesi
- Hocaizm
- Husakizm
- Juche
- Gulaş Komünizmi
- Kruşçevizm
- Maoizm
- Marksist-Leninist ateizm
- Bilimsel komünizm
- Stalinizm
- Titoizm
Liberteryen
[değiştir | kaynağı değiştir]Marksizm
[değiştir | kaynağı değiştir]- Klasik Marksizm
- Liberteryen Marksizm
- Batı Marksizmi
Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tarım sosyalizmi
- Merkezci Marksizm
- Eko-komünizm
- Avrupa komünizmi
- Otomasyonlu Lüks Komünizm
- Proleter enternasyonalizm
- Demokratik Marksizm
- Ulusal komünizm
- İlkel komünizm
- Marksizm öncesi komünizm
- Dünya komünizmi
Karşıt görüş
[değiştir | kaynağı değiştir]Din ve komünizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölgesel türler
[değiştir | kaynağı değiştir]Afrika
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika
[değiştir | kaynağı değiştir]Asya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Afganistan
- Ermenistan
- Azerbaycan
- Kamboçya
- Çin
- Hindistan
- Gürcistan
- Endonezya
- İran
- İsrail
- Japonya
- Kazakistan
- Kore
- Kırgızistan
- Laos
- Moğolistan
- Nepal
- Filistin
- Pakistan
- Filipinler
- Sovyetler Birliği
- Tacikistan
- Tayland
- Türkiye
- Türkmenistan
- Özbekistan
- Vietnam
- Yemen
Avrupa
[değiştir | kaynağı değiştir]- Arnavutluk
- Bosna-Hersek
- Bulgaristan
- Belarus
- Hırvatistan
- Kıbrıs
- Çekoslovakya
- Estonya
- Finlandiya
- Fransa
- Almanya
- Yunanistan
- Macaristan
- İtalya
- Litvanya
- Letonya
- Makedonya
- Moldova
- Karadağ
- Polonya
- Portekiz
- Romanya
- Rusya
- Sırbistan
- Slovenya
- İspanya
- Ukrayna
- Birleşik Krallık
- Yugoslavya
Okyanusya
[değiştir | kaynağı değiştir]Muhafazakârlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
- Uluslararası oluşumlar
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sendika karşıtlığı
- Otoriteryen muhafazakârlık
- Biyo-muhafazakârlık
- Siyah muhafazakârlık
- Sivil muhafazakârlık
- Klasik muhafazakârlık
- Muhafazakâr korporatizm
- Muhafazakâr liberalizm
- Kültürel muhafazakârlık
- Mali muhafazakârlık
- Yeşil muhafazakârlık
- LGBT muhafazakârlığı
- Liberal muhafazakârlık
- Liberteryen muhafazakârlık
- Monarşizm
- Millî muhafazakârlık
- Neomuhafazakârlık
- Paleomuhafazakârlık
- Ataerkil muhafazakârlık
- Sağ popülizm
- Sosyal muhafazakârlık
- Sosyal Darwinizm
- Teomuhafazakârlık
- Gelenekçi muhafazakârlık
Gericilik
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mutlakiyet
- Alternatif sağ
- Otoriteryen kapitalizm
- İlliberal demokrasi
- Emperyalizm
- İntegralizm
- İrredantizm
- Neofeodalizm
- Neomilliyetçilik
- Neogericilik
- Oligarşi
- Gerici modernizm
- Gerici popülizm
- Rövanşizm
- Teokrasi
- Beyaz üstünlükçülüğü
Karşıt görüş
[değiştir | kaynağı değiştir]- Anti anti-komünizm
- Müesses nizam karşıtlığı
- Anti-monarşizm
- Kültürel liberalizm
- Kültürel radikalizm
- Devrimcilik
- Postmodernizm
- İlericilik
Muhafazakârlık ve din
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölgesel Türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Afrika
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika
[değiştir | kaynağı değiştir]Asya
[değiştir | kaynağı değiştir]Avrupa
[değiştir | kaynağı değiştir]- Belçika
- Danimarka
- Finlandiya
- Fransa
- Almanya
- Yunanistan
- Macaristan
- İzlanda
- İtalya
- Lüksemburg
- Polonya
- Norveç
- Rusya
- Monarşizm
- Modern muhafazakârlık
- Sırbistan
- İspanya
- İsveç
- İsviçre
- Ukrayna
- Birleşik Krallık
Okyanusya
[değiştir | kaynağı değiştir]Demokrasi
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
Demokrasi |
---|
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- İlişkisel demokrasi
- Biyobölgeci demokrasi
- Burjuva demokrasisi
- Hücre demokrasisi
- Muhafazakâr demokrasi
- Anayasal demokrasi
- Kozmopolitan demokrasi
- Savunma demokrasisi
- Ekonomik demokrasi
- E-demokrasi
- Etnik demokrasi
- Güdümlü demokrasi
- Demokratik kapitalizm
- Medya demokrasisi
- Çok partili sistem
- Partisiz demokrasi
- Katılımcı demokrasi
- Çoğulcu demokrasi
- Prodürel demokrasi
- Proloter demokrasi
- Radikal demokrasi
- Temsilî demokrasi
- Demokratik cumhuriyet
- Demokratik devrim
- Mezhepsel demokrasi
- Yarı demokrasi
- Yarı doğrudan demokrasi
- Sosyal demokrasi
- Demokratik sosyalizm
- Egemen demokrasi
- Maddi demokrasi
- Tek milletçi muhafazakârlık
Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]- Demarşi
- Demokratik kapitalizm
- Demokratik merkeziyetçilik
- Demokratik konfederalizm
- Demokratik küreselleşme
- Demokratik cumhuriyetçilik
- Demokratik sosyalizm
- Demokratik transhümanizm
- Çoğunlukçuluk
- Üreticilik
- Demokratik piyango
Doğrudan demokrasi hareketleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Geleceğe yönelik demokrasi
- Yolsuzlukla mücadele hareketleri
- Müesses nizam karşıtlığı
- Anti-partikrasi hareketleri
- Hücre demokrasisi
- İşbirlikçi yönetişim
- Uzlaşmacı demokrasi
- Telif hakkı karşıtlığı
- Siber ütopyacılık
- Müzakereci demokrasi
- Delegatif demokrasi
- Dinamik yönetişim
- E-demokrasi
- Ekonomik demokrasi
- Güçlendirilmiş demokrasi
- Taban demokrasisi
- Kapsayıcı Demokrasi
- Açık kaynak yönetişimi
- Korsancılık
- Popüler demokrasi
- Yarı doğrudan demokrasi
Din ve demokrasi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hristiyan demokrasi
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
- Uluslararası oluşumlar
- Merkezci Demokratlar Enternasyonali (Hristiyan demokrasi)
- Amerika Hristiyan Demokrat Örgütü (Hristiyan demokrasi)
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hristiyan korporatizmi
- Hristiyan üstünlükçülüğü
- Komüniterizm
- Ordoliberalizm
- İlerici muhafazakârlık
- Sosyal muhafazakârlık
- Hristiyan demokrasi
- İslami demokrasi
- Teodemokrasi
Bölgesel türler
[değiştir | kaynağı değiştir]Afrika
[değiştir | kaynağı değiştir]Asya
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika
[değiştir | kaynağı değiştir]Avrupa
[değiştir | kaynağı değiştir]Okyanusya
[değiştir | kaynağı değiştir]Çevrecilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
- Uluslararası oluşumlar
- Dünyanın arkadaşları (çevrecilik)
- Küresel Yeşiller (yeşil siyaset)
- Dünya Ekolojik Partileri (Parlak yeşil çevrecilik)
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yeşil anarşizm
- Yeşil muhafazakârlık
- Yeşil liberalizm
- Yeşil liberteryenizm
- Yeşil sendikacılık
- Eko-sosyalizm
- Yeşil siyaset
- Ekolojik sosyalizm
- Ekolojik milliyetçilik
Faşizm ve Nazizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]Kimlik siyaseti
[değiştir | kaynağı değiştir]- Uluslararası oluşumlar
- Uluslararası Kadınlar Konseyi (feminizm)
- Uluslararası Azınlık Hakları Grubu (azınlık hakları)
- Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Örgütü (yerli hakları)
Yaşa bağlı hak hareketleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Gençlik hakları |
---|
- Kürtaj karşıtlığı hareketi
- Çocuk hakları hareketi
- Yaşlı hakları hareketi
- Nesiller arası eşitlik
- Gençlik hakları hareketi
Hayvan hakları hareketleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Abolisyonizm
- Hayvan eşitlikçiliği
- Hayvan korumacılığı
- Hayvan hakları hareketi
- Hayvan özgürlüğü hareketi
- Hayvan refahcılığı
Engellilikle ilgili hak hareketleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Feminizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
Feminizm |
---|
Feminizm listesi |
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Analitik feminizm
- Anarko-feminizm
- Bakım odaklı feminizm
- Muhafazakâr feminizm
- Kültürel feminizm
- Siberfeminizm
- Fark feminizmi
- Eko-feminizm
- Eşitlikçi femizim
- Bireyci feminizm
- Kesişimsel feminizm
- İşçi feminizmi
- Lezbiyen feminizmi
- Liberal feminizm
- Liberteryen femizim
- Ruj feminizmi
- Maddi feminizm
- Anne feminizmi
- Post-modern fenizim
- Pro-feminizm
- Radikal feminizm
- Ayrılıkçı feminizm
- Pozitif ayrımcılık
- Sosyal feminizm
- Sosyalist feminizm
- Devlet feminizmi
- Transfeminizm
Karşıt görüş
[değiştir | kaynağı değiştir]LGBT sosyal hareketleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
LGBT |
---|
- Gey kurtuluş
- Homomilliyetçilik
- LGBT muhafazakârlığı
- LGBT pride
- LGBT hakları karşıtlığı
- Pembe kapitalizm
- Queer anarşizmi
- Queer radikalizmi
- Queer ekolojisi
- Queer milliyetçiliği
- Sosyalizm ve LGBT hakları
Liberalizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
Liberalizm |
---|
Makale serilerinden |
- Uluslararası oluşumlar
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Agonist liberalizm
- Klasik liberalizm
- Muhafazakâr liberalizm
- Anayasal liberalizm
- Kültürel liberalizm
- Demokratik liberalizm
- Ekonomik liberalizm
- Yeşil liberalizm
- Adaletli liberalizm
- Ulusal liberalizm
- Neoklasik liberalizm
- Neoliberalizm
- Ordoliberalizm
- Seküler liberalizm
- Sosyal liberalizm
- Teknoliberalizm
Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]- Anti anti-komünizm
- Liberal mekrezcilik
- Liberal anayasacılık
- Liberal eşitlikçilik
- Liberal otokrasi
- Liberal muhafazakârlık
- Liberal korporatizm
- Liberal demokrasi
- Liberal feminizm
- Liberal enternasyonalizm
- Liberal ilerlemecilik
- Liberal sosyalizm
- Liberal transhümanizm
- Liberal refahçılık
- Liberal radikalizm
- Liberal cumhuriyetçilik
- Sosyal lbierteryenizm
- Whigcilik
Karşıt görüş
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölgesel türler
[değiştir | kaynağı değiştir]Afrika
[değiştir | kaynağı değiştir]Asya
[değiştir | kaynağı değiştir]Avrupa
[değiştir | kaynağı değiştir]- Arnavutluk
- Avusturya
- Belçika
- Bulgaristan
- Hırvatistan
- Kıbrıs
- Danimarka
- Estonya
- Finlandiya
- Fransa
- Almanya
- Yunanistan
- Macaristan
- İzlanda
- İtalya
- Letonya
- Litvanya
- Lüksemburg
- Makedonya
- Moldova
- Karadağ
- Hollanda
- Norveç
- Polonya
- Portekiz
- Romanya
- Rusya
- Sırbistan
- Slovakya
- Slovenya
- İspanya
- İsveç
- İsviçre
- Ukrayna
- Birleşik Krallık
Okyanusya
[değiştir | kaynağı değiştir]Liberteryenizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
- Uluslararası oluşumlar
- Devletsiz Toplum Merkezi (Sol liberteryenizm)
- Uluslararası Liberteryen Partiler İttifakı (Sağ liberteryenizm)
- Uluslararası Anarşist Federasyonlar (anarşizm)
- Arazi Değeri Vergilendirmesi için Uluslararası Birlik (geoliberteryenizm)
- Özgürlük Enternasyoneli (Sağ liberteryenizm)
Sol liberteryenizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Sağ liberteryenizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]Milliyetçilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
Milliyetçilik listesi |
- Uluslararası oluşumlar
- Uluslararası Asya Siyasi Partileri Konferansı (pan-Asyacılık)
- Hareket (neo-milliyetçilik ve sağ popülizm)
- Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Organizasyonu (milliyetçilik)
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Liberal milliyetçilik
- Romantik milliyetçilik
- Kültürel milliyetçilik
- Ekonomik milliyetçilik
- Sivil milliyetçilik
- Aşırı milliyetçilik
- Burjuva milliyetçiliği
- Dini milliyetçilik
- Ekolojik milliyetçilik
- İslami milliyetçilik
- Kurumsal milliyetçilik
- Neomilliyetçilik
- Sol milliyetçilik
- Sosyal milliyetçilik
- Yayılmacı milliyetçilik
- Anayasal yurtseverlik
- Bütünleşik milliyetçilik
- Millî muhafazakârlık
Etnik
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
- İtalyan milliyetçiliği
- Alman milliyetçiliği
- Afrika milliyetçiliği
- Arap milliyetçiliği
- Türk milliyetçiliği
- Turancılık
- Kürt milliyetçiliği
- Ermeni milliyetçiliği
- İran milliyetçiliği
- Leh milliyetçiliği
- Yunan milliyetçiliği
- Rus milliyetçiliği
- Boşnak milliyetçiliği
- Alman milliyetçiliği
- Asur milliyetçiliği
- Hırvat milliyetçiliği
- Avusturya milliyetçiliği
- İspanyol milliyetçiliği
- İrlanda milliyetçiliği
- Filistin milliyetçiliği
- Japon milliyetçiliği
- İskoç milliyetçiliği
- İngiliz milliyetçiliği
- Zaza milliyetçiliği
- Fransız milliyetçiliği
- Belarus milliyetçiliği
- Kıbrıs Rum milliyetçiliği
- Ukrayna milliyetçiliği
- Suriye milliyetçiliği
- Arnavut milliyetçiliği
Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]- Panslavizm
- Pro-Avrupacılık
- Siyonizm
- Baasçılık
- Atatürkçülük
- Ülkücülük
- Ulusalcılık
- Atatürk milliyetçiliği
- Siyahi milliyetçiliği
- Sol milliyetçilik
- Devrimci milliyetçilik
- Diaspora milliyetçiliği
Makale serilerinden |
Popülizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Siyasi enternasyonal
[değiştir | kaynağı değiştir]Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sağ popülizm
- Sol popülizm
- Atatürk halkçılığı
- Türk popülizmi
- Muhafazakâr popülizm
- Ekonomik popülizm
- Liberal popülizm
- Gerici popülizm
- Sosyal popülizm
- Sosyalist popülizm
- Tekno-popülizm
İlgili kavramlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sağ popülizm
- Sol popülizm
- Argumentum ad populum
- Elitizm
- Hakikat sonrası siyaset
- Kişi kültü
- Otokrasi
- Oklokrasi
- Populares
- Refah devleti
İlerlemecilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
- Uluslararası oluşumlar
- İlerici İttifak (ilerlemecilik ve sosyal demokrasi)
- İlerici Enternasyonal (demokratik sosyalizm, sol popülizm, ilerlemecilik ve sosyal demokrasi)
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]Karşıt görüş
[değiştir | kaynağı değiştir]İlerlemecilik ve din
[değiştir | kaynağı değiştir]Siyasi İslam
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
- Hindu-Müslüman birliği
- İslami anarşizm
- İslami antisemitizm
- İslami demokrasi
- İslami feminizm
- İslami liberalizm
- İslami modernizm
- İslami pasifizm
- İslam cumhuriyeti destekçiliği
- İslami sosyalizm
- İslamcılık
Sosyal demokrasi
[değiştir | kaynağı değiştir]Makale serilerinden |
Sosyalizm listesi Sosyal demokrasi listesi |
- Uluslararası oluşumlar
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]- Güvenceli esneklik (Flexicurity)
- İskandinav modeli (Nordic model)
- Keynesyen ekonomi
- Adil ticaret
- İşçi hakları
- Hukukun üstünlüğü
- Refah devleti
- Sosyal piyasa ekonomisi
Sosyalizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Siyasi enternasyonaller
[değiştir | kaynağı değiştir]Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]Otoriter
[değiştir | kaynağı değiştir]Özgürlükçü
[değiştir | kaynağı değiştir]Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sosyal demokrasi
- Ujamaa
- Afrika sosyalizmi
- Platformizm
- Birlikçi sosyalizm
- Karşılıkçılık (ekonomik teori)
- Sosyal anarşizm
- Sosyal ekoloji
- Liberal sosyalizm
Merkeziyetçilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Roberts, Andrew (2004). The State of Socialism: A Note on Terminology 6 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Cambridge University Press. 63 (2). 349–366.
- ^ Bouchard, T. J.; McGue, M. (2003). "Genetic and environmental influences on human psychological differences". Journal of Neurobiology. 54 (1). 44–45.
- ^ Eaves, L. J.; Eysenck, H. J. (1974). "Genetics and the development of social attitudes". Nature. 249, 288–289.
- ^ Hatemi, P. K.; Medland, S. E.; Morley, K. I.; Heath, A. C.; Martin, N. G. (2007). "The genetics of voting: An Australian twin study". Behavior Genetics. 37 (3). 435–448.
- ^ Hatemi, P. K.; Hibbing, J.; Alford, J.; Martin, N.; Eaves, L. (2009). "Is there a 'party' in your genes?". Political Research Quarterly. 62 (3). 584–600.
- ^ Settle, J. E.; Dawes, C. T.; Fowler, J. H. (2009). "The heritability of partisan attachment". Political Research Quarterly. 62 (3). 601–613.