İçeriğe atla

Kırklareli (il)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu madde Kırklareli il sınırları içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Başlığın diğer anlamları için Kırklareli (anlam ayrımı) sayfasına gidiniz.
Kırklareli
İl
İlin Türkiye'deki konumu
İlin Türkiye'deki konumu
Harita
İl sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
Belde sayısı21
Köy sayısı179
İl merkeziKırklareli
İdare
 • ValiUğur Turan
Yüzölçümü
 • Toplam6.459 km²
Rakım203 m
Nüfus
 • Toplam343.723
 • Yoğunluk56/km²
 • Kır
107.221
 • Şehir
236502
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu288
İl plaka kodu39

Kırklareli, Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nin Trakya yakasında, doğuda Karadeniz, güneyde Tekirdağ, batıda Edirne ve kuzeyde Bulgaristan'ın Burgaz ili ile çevrili ildir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kırklareli'nin bilinen ilk sakinleri tüm Trakya bölgesinde olduğu gibi Traklardır. MÖ 6. yüzyılda Yunanistan'a kadar uzanan büyük bir imparatorluk kuran İran soylu kavim Perslerin eline geçen bölge, MÖ 4. yüzyılda Büyük İskender önderliğindeki Makedonlar, MÖ 2. yüzyılda ise Romalıların hakimiyetine girer. Roma İmparatorluğu'nun 4. yüzyılda ikiye bölünmesiyle Doğu Roma İmparatorluğu'nun payına düşen Kırklareli, bu dönemde birçok Bulgar ve Peçenek istilası görmüştür. Şehrin Bizans dönemindeki adı "kırk kilise" anlamında Saranta Ekklesies'tir.[3] 13. yüzyılda kısa bir Haçlı işgalinin ardından 1368 senesinde, Balkanlarda yayılan Türklerin egemenliğine girmiştir. Osmanlılar şehrin adını "Kırk Kilise" şeklinde Türkçeleştirmişlerdir, bu Bizans dönemindeki adının birebir tercümesidir.[3] Bir görüşe göre Kırk Kilise ile kastedilen kırk adet kilise değil, "kırk azizler kilisesi" olsa gerektir (III. yüzyılın sonunda Sivas'ta din uğruna şehit olan kırk azizler efsanesi Anadolu Hristiyanlığının en popüler konularından biridir).[4] Osmanlı döneminde Edirne Vilayeti'ne bağlı bir sancak merkezi olan Kırklareli, 93 Harbi'nde (1878) Rus, Balkan Harbi'nde (1912) Bulgar ve I. Dünya Savaşı'ndan sonra (1920-1922) Yunan işgali yaşamış, Türk Kurtuluş Savaşı'nın Türkler açısından zaferle sonuçlanmasıyla birlikte 10 Kasım 1922'de Türk topraklarına katılmıştır. 1924 yılında Kırkkilise milletvekili Dr. Fuad Bey (Umay) Meclisteki müzakerelerden birinde, şehrin adının halk dilinde ve resmî olmayan kullanımlarda Kırklareli veya Kırklarili şeklinde geçtiğini belirterek şehrin adının "Kırklareli" olarak değiştirilmesine yönelik bir teklifte bulunmuştur; isim değişikliği teklifi 20 Aralık 1924'te TBMM'de kabul edilmiş ve ilgili kanun 14 Ocak 1925'te Resmî Gazate'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.[5] "Kırkkilise" olan adında kilise sözcüğü geçtiği için değiştirilmiştir.

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzeye doğru çıkıldıkça giderek sarplaşan ve Türkiye Trakyası'nın en yüksek noktasını teşkil eden 1031 m rakımlı Mahya Dağı'nın da bulunduğu Yıldız Dağları'na varılan ilin genelinde kara iklimi hüküm sürer. İlin en önemli akarsuyu Ergene, Kırklareli'nin güneyinde tarıma elverişli, dolayısıyla birçok yerleşim biriminin bulunduğu bir plato yaratmıştır.

İdari yapı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Kırklareli'nin ilçeleri

2021 yılı TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 ilçe, 21 belediye, bu belediyelerde 108 mahalle ve ayrıca 179 köy vardır.

İlçeleri; Babaeski, Demirköy, Kırklareli, Kofçaz, Lüleburgaz, Pehlivanköy, Pınarhisar, Vize.

Yönetim

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Kırklareli'nin ilçeleri

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[6][7]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Kırklareli Valisi, 1968- doğumlu Uğur TURAN’dır. Eylül 2024/321 sayılı kararla Gemlik Kaymakamı iken atanmıştır.[8]

Kırklareli Belediye Başkanı, 1981-Kırklareli doğumlu Derya Bulut'tur (MHP), 31 Mart 2024 seçimlerinde %41,48 oy oranıyla seçilmiştir.[9]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Kırklareli İl Genel Meclisi üye sayısı, 8 AK PARTİ, 15 CHP ve 1 MHP olmak üzere 24’dür.[10] Kırklareli Belediye meclisi ise 15 CHP ve 10 MHP olmak üzere 25 üyeden oluşur.[11]

2023 Genel seçimleri sonucu, Kırklareli'yi temsilen TBMM'e AKP'den 1 milletvekili (Ahmet Gökhan Sarıçam), CHP'den 2 milletvekili (Vecdi Gündoğdu, Fahri Özkan) seçilmiştir.[12]

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri[13])

Kırklareli ili nüfusu: 377.156'dir. Bu nüfusun %83,12'si şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 6.459 km2'dir. İlde km2'ye 58 kişi düşmektedir. (Bu sayı Lüleburgaz'da 153'dür.) İlde yıllık nüfus artış oranı %2,07 olmuştur. Tüm ilçelerde nüfus artmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Kofçaz (%8,26)- Babaeski(%0,51)

06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 ilçe, 21 belediye, bu belediyelerde 108 mahalle ve ayrıca 179 köy vardır.

2023 yılı sonunda Kırklareli ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri
İlçe Nüfus

2022

Nüfus

2023

Fark Nüfus

Artışı %

Belediye

Sayısı

Mahalle

Sayısı

Köy

Sayısı

Köy

Nüfusu

Şehir

nüfusu

Şehirde

oturan %

Alanı

 km2[14]

 km2'ye

düşen kişi

Babaeski 46.357 46.595 238 0,51 4 21 31 10.653 35.942 77,14 670 70
Demirköy 8.961 9.656 695 7,47 2 5 15 2.999 6.657 68,94 893 11
Kofçaz 2.125 2.308 183 8,26 1 2 16 1.556 752 32,58 545 4
Lüleburgaz 153.903 155.670 1.767 1,14 4 33 31 16.342 139.328 89,50 1016 153
Merkez 108.550 112.323 3.773 3,42 4 25 40 15.725 96.598 86,00 1623 69
Pehlivanköy 3.380 3.400 20 0,59 1 3 8 1.716 1.684 49,53 104 33
Pınarhisar 17.402 17.738 336 1,91 2 7 14 4.867 12.871 72,56 518 34
Vize 28.669 29.466 797 2,74 3 12 24 9.799 19.667 66,74 1090 27
Kırklareli 369.347 377.156 7.809 2,07 21 108 179 63.657 313.499 83,12 6459 58

İlin yıllara göre nüfusları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kırklareli il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1927[15] 108.989 53
  %23     24.736
84.253     %77  
1935[16] 172.697 46 %58
  %27     46.571
126.126     %73  
1940[17] 256.353 35 %48
  %27     68.987
187.366     %73  
1945[18] 178.203 47 %30
  %22     38.988
139.215     %78  
1950[19] 191.376 48 %7
  %21     39.693
151.683     %79  
1955[20] 222.856 49 %16
  %27     60.565
162.291     %73  
1960[21] 241.146 46 %8
  %30     71.732
169.414     %70  
1965[22] 258.386 54 %7
  %33     85.856
172.530     %67  
1970[23] 257.131 56 %0
  %36     92.581
164.550     %64  
1975[24] 268.399 54 %4
  %41     109.309
159.090     %59  
1980[25] 283.408 53 %6
  %42     118.849
164.559     %58  
1985[26] 297.098 55 %5
  %45     134.780
162.318     %55  
1990[27] 309.512 55 %4
  %48     149.532
159.980     %52  
2000[28] 328.461 56 %6
  %58     189.202
139.259     %42  
2007[29] 333.256 52 %1
  %64     212.390
120.866     %36  
2008[30] 336.942 52 %1
  %65     218.071
118.871     %35  
2009[31] 333.179 54 %1
  %65     217.144
116.035     %35  
2010[32] 332.791 55 %0
  %66     219.333
113.458     %34  
2011[33] 340.199 52 %2
  %67     229.000
111.199     %33  
2012[34] 341.218 53 %0
  %68     232.154
109.064     %32  
2013[35] 340.559 54 %0
  %68     232.309
108.250     %32  
2014[36] 343.723 54 %1
  %69     236.502
107.221     %31  
2015[37] 346.973 53 %1
  %70     243.018
103.955     %30  
2016[37] 351.684 53 %1
  %71     248.017
103.667     %29  
2017[37] 356.050 53 %1
  %71     253.754
102.296     %29  
2018[37] 360.860 54 %1
  %71     256.750
104.110     %29  
2019[37] 361.836 54 %0
  %72     259.302
102.534     %28  
2020[37] 361.737 54 %0
  %73     262.853
98.884     %27  
2021[37] 366.363 53 %1
  %73     267.908
98.455     %27  
2022[37] 369.347 53 %1


Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlin güneyinde tekstil ve gıda alanında yaklaşık 20.000 işçiyi istihdam eden sanayi üretim ağır basarken, kuzeyinde başat olarak buğday ve ayçiçeği ekimiyle tarım başlıca geçim kaynağı olma özelliğini sürdürmektedir. Türkiye'nin en büyük cam fabrikalarından Trakya Cam Sanayi ve Kırklareli Cam ile, Türkiye'deki ilk şeker fabrikası olan hâlen faal durumdaki Alpullu şeker.

Konum

[değiştir | kaynağı değiştir]
Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[38] Önceden bağlı olduğu ilçe Alanı km² Rakım mt. Merkeze km[39] Ulaşan Yollar[39]
Kırklareli Merkez 1.623 231 D.020-02, /D.555-01, 39.76
Babaeski Cumh.önce 670 59 34 D.100-02, / -K5=>/D.755-02
Demirköy Cumh.önce 893 302 72 D.565-01
Kofçaz 1959 Merkez 545 434 27 D.020-02 (Kırklareli)=>39.76
Lüleburgaz Cumh.önce 1.016 60 58 D.100-02, / -K62, D.565-02
Pehlivanköy 1958 Babaeski 104 28 56 D.100-02=>39.50
Pınarhisar 1953 Merkez 518 190 30 D.020-02, D.565-02, 39.30
Vize Cumh.önce 1.090 174 55 D.020-03, 39.27, 39.31
KIRKLARELİ Cumh.önce 6.459

Spor

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Kırklareli'de spor

2018-2019 sezonu sonunda, Kırklareli'nin 2. Ligdeki takımı Kırklarelispor grubunu 8. tamamlamıştır. Bölgesel Amatör Lig (BAL)'daki iki takımı Kavaklıspor ve İstasyonspor küme düşmüşlerdir. Voleybol bölgesel liglerinde 4 takımı yer almıştır.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Kırklarelispor, 4. turda Yeni Malatyaspor'a elenmiştir.   

Önemli spor tesisleri: Atatürk Stadı (3.750) ve Merkez Atlatizm Pisti (3.000)'dir.

Folklor

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kırklareli'nde Halk oyunları ekipleri yörenin çeşitli folklor oyunlarını oynarlar.

Bu oyunlardan birkaçı şunlardır:

  1. Kapçuk
  2. Kambana
  3. Kız Karşılaması
  4. Ali Paşa
  5. Ahmet Bey
  6. Arabaya Taş Koydum
  7. Bilal Oğlan

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  3. ^ a b Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Kırklareli maddesi: http://www.islamansiklopedisi.info/ 28 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ Index Anatolicus, Türkiye Yerleşim Birimleri Envanteri, Kırklareli maddesi: http://www.nisanyanmap.com/?y=k%C4%B1rklareli&t=&lv=1&u=1&ua=0 28 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ Veysi AKIN (1997), Kırklareli Adının Tarihçesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 2, s. 10-11
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2024. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  15. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  16. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  17. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  18. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  19. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  20. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  21. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  22. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  30. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  31. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  32. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  33. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  34. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  35. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  36. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  37. ^ a b c d e f g h
  38. ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  39. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kırklareli_(il)&oldid=34161187" sayfasından alınmıştır