Fransız sömürge imparatorluğu
| Fransa tarihi dizisinin bir parçası |
|---|
   |
| Zaman çizgisi |
Fransız sömürge imparatorluğu (Fransızca: Empire colonial Français), 19. ve 20. yüzyılda Britanya İmparatorluğu'nun ardından Dünya'nın en büyük ikinci sömürge imparatorluğuydu. İmparatorluğunun yüzölçümü, anavatan ile birlikte 1900 ile 1939 yılları arasında 13.500.000 km²ye ulaştı. Bu büyüklük toplam karasal alanının %10'u idi.[1] İlk Fransız sömürge imparatorluğu, zirvesinde (1680), 10.000.000 km²'nin üzerine yayıldı, o zamanlar dünyanın sadece İspanyol İmparatorluğu'nun arkasındaki en büyük ikinci imparatorluğu. Fransız Sömürge İmparatorluğu'nun toplam alanı, birinci (çoğunlukla Kuzey Amerika'da) ve ikinci (esas olarak Afrika'da) Fransız sömürge imparatorluklarının bir araya gelmesiyle, dünyanın en büyük ikinci (birincisi Britanya İmparatorluğu'dur) olan 24.000.000 km²'ye ulaştı.
Amerika
[değiştir | kaynağı değiştir]
Amerika'daki Fransız sömürgelerinin en önemlisi şüphesiz Kanada'dır. Kanada'ya ilk ayak basan Fransızlar'dan sonra Kanada'ya İngilizler çıkmış ve işgal etmişlerdir.[2] Kanada 1756-1763 yılları arasında cereyan eden Yedi Yıl Savaşı sonunda Fransa'dan İngiltere'ye geçmiştir. Ancak bölgeye getirilen Fransızların dillerini unutmamaları sonucu bugünkü Kanada iki dilli kalmıştır. Bunun dışında Karayip Denizi kıyılarında sömürgeleri vardı ve Haiti ile Fransız Guyanası da Fransız sömürgesidir. Ayrıca günümüzde halen Fransa'ya bağlı olan Guadeloupe ve Martinik vardır.[2]
Afrika
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransa'nın Afrika'da hakimiyet kurduğu bölgelerden biri Batı Afrika'ydı. Ana amaç, bölgedeki zencileri birbirinden ayırmaktı. Bu yolla birçok zenci kabilesi birbiriyle konuşamayacak duruma getirildi. Ayrıca misyonerler aracılığıyla Hristiyanlık kabul ettirilmeye çalışıldı. Bugün Batı Afrika'daki birçok devletin resmi dili Fransızcadır.
Doğu Afrika'daki tek sömürge ise Cibuti'dir. Bu devletin resmi dillerinden biri Fransızca, öbürü Arapçadır.
Mağrip bölgesindeki Cezayir, Fas ve Tunus'ta halen Fransızcanın önemi devam etmektedir. Cezayir'de Fransızca gazeteler çıkmaktadır.[1]
Hint Okyanusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Hint Okyanusu'nda Madagaskar adası da sömürge olmuştur. Bunun dışında Komorlar denen adalar da sömürge olmuştur. Bugün hâlâ bir Komor adası Fransa'ya aittir.
Orta Doğu
[değiştir | kaynağı değiştir]Orta Doğu'da Osmanlı İmparatorluğu'ndan koparılan Suriye ve Lübnan sömürge hâline getirilmiştir. Fransa daha sonra Gaziantep, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Hatay, Adana (hatta Sevr Antlaşması'yla Tokat, Malatya, Sivas) gibi Türk şehirlerine kadar geldi ise de geriye püskürtülmüştür. Bir süre Hatay'ı elinde tutan Fransa, onun bağımsız olmasına göz yumdu. Daha sonra Hatay Türkiye'ye katılarak Fransız sömürgesinden kurtuldu.
Suriye ve Lübnan ise bir süre daha sömürge oldu ama daha sonra bağımsız oldular.[2]
Uzak Doğu
[değiştir | kaynağı değiştir]Uzak Doğu Fransız sömürgeleri içindeyse Fransız Çinhindi ve Vietnam vardır.[2]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]| Eski |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Günümüz |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Western colonialism - The French". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 20 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ a b c d "The French Colonial Empire, 1500-1800 – Digital Collections for the Classroom" (İngilizce). 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.