İçeriğe atla

En büyük imparatorluklar listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Dünya tarihindeki birkaç imparatorluk, tanım ve ölçüm şekline bağlı olarak tüm zamanların en büyüğü olmak için mücadele etmiştir. Büyüklüğü ölçebilmek için kullanılan olası yollar, söz konusu imparatorluğun yüzölçümü, nüfusu ve ekonomik gücüdür. Bu yöntemlerden en yaygın olarak kullanılan, imparatorluğun ya da ülkenin yüzölçümü yani karasal alanıdır. Çünkü alanın oldukça kesin bir tanımı vardır ve yüksek seviyede doğrulukla ölçülebilir.[1] 1978 ve 1997 yılları arasında tarihi imparatorlukların bölgesel boyutları hakkında bir dizi akademik makale yayınlayan Estonyalı siyaset bilimci Rein Taagepera,[2][3][4][5] bir imparatorluğu "bağlıları egemen olmayan nispeten herhangi bir büyük egemen siyasi varlık" olarak tanımladı ve imparatorluğun egemen olduğu bölgedeki askeri ve vergi koyma kabiliyetlerini alan büyüklüklerine dâhil etti.[6] Liste, birkaç imparatorluğun mevcut veri eksikliklerinden dolayı ayrıntılı değildir; bu nedenle ve tahminlerdeki doğal belirsizlikten dolayı herhangi bir sıralama verilmemiştir.

Yüzölçümlerine göre en büyük imparatorluklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu koşulda, öncelikle Antarktika kıtası hariç, Dünya'nın karasal alanının toplamda 134.740.000 km2 olduğunu belirtmekte fayda bulunmaktadır.[7]

En geniş hâlleriyle İmparatorluklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu listedeki imparatorlukların hükmettikleri alan, imparatorluğun belirtilen yılda kontrol ettiğini iddia ettiği alandan önemli ölçüde farklı olabilen karasal arazi alanı olarak tanımlanmıştır. Örneğin: 1800 yılında, Avrupa'da imparatorluklar toplu halde Dünya'nın etkin bir şekilde kontrol etmedikleri karasal yüzeyinin yaklaşık %20'sini kendi güçlerinde tutuyorlardı.[8] Bu nedenlerden dolayı tahminlerin değiştiği yerlerde, girişler en düşük tahmine göre sıralanmıştır. Aynı yüzölçümüne sahip birden fazla imparatorluk varsa, bunlar alfabetik olarak listelenmiştir.

İmparatorluk En büyük karasal alanı
Milyon km2 Milyon sq mi dünyanın % Yıl
Britanya İmparatorluğu[a] 35.5[9] 137,07 %&0000000000000002.6300002,63 1920[9]
Moğol İmparatorluğu[b] 24.0[9][10] 92,66 %&0000000000000001.7800001,78 1270[10] ya da 1309[9]
Rus İmparatorluğu[c] 22.8[9][10] 88,03 %&0000000000000001.6900001,69 1895[9][10]
Çing Hanedanı[d] 14.7[9][10] 56,76 %&0000000000000001.0900001,09 1790[9][10]
İspanyol İmparatorluğu 13.7[9] 52,90 %&0000000000000001.0200001,02 1810[9]
İkinci Fransız sömürge imparatorluğu (1830 sonrası) 11.5[9] 44,40 %&0000000000000000.8500000,85 1920[9]
Abbâsî Halifeliği 11.1[9] 42,86 %&0000000000000000.8200000,82 750[9]
Emevî Halifeliği 11.1[9] 42,86 %&0000000000000000.8200000,82 720[9]
Kubilay Hanlığı 11.0[9] 42,47 %&0000000000000000.8200000,82 1310[9]
Büyük Hun İmparatorluğu 9.0[10][11] 34,75 %&0000000000000000.6700000,67 MÖ 176[10][11]
Brezilya İmparatorluğu[e] 8.337.000[12] 3.219.017,87 %&0000000000061876.34000061.876,34 1889[12]
Japon İmparatorluğu 7.4[13]–8.508,11 28,57–3.285[14] %&0000000000000000.5500000,55–%&0000000000000063.14000063,14 1942[13][14]
İber Birliği 7.1[9] 27,41 %&0000000000000000.5300000,53 1640[9]
Doğu Han Hanedanı 6.5[11] 25,10 %&0000000000000000.4800000,48 100[11]
Ming Hanedanı 6.5[9][10] 25,10 %&0000000000000000.4800000,48 1450[9][10]
Râşidîn Halifeliği 6.4[9] 24,71 %&0000000000000000.4700000,47 655[9]
Göktürk Kağanlığı ya da İlk Türk Kağanlığı 6.0[10][11] 23,17 %&0000000000000000.4500000,45 557[10][11]
Altın Orda Devleti 6.0[9][10] 23,17 %&0000000000000000.4500000,45 1310[9][10]
Batı Han Hanedanı 6.0[10][11] 23,17 %&0000000000000000.4500000,45 MÖ 50[10][11]
Ahameniş İmparatorluğu 5.5[10][11] 21,24 %&0000000000000000.4100000,41 MÖ 500[10][11]
İkinci Portekiz İmparatorluğu[e] 5.5[9] 21,24 %&0000000000000000.4100000,41 1820[9]
Tang Hanedanı 5.4[9][10] 20,85 %&0000000000000000.4000000,40 715[9][10]
Makedonya Krallığı 5.2[10][11] 20,08 %&0000000000000000.3900000,39 MÖ 323[10][11]
Osmanlı İmparatorluğu 5.2[9][10] 20,08 %&0000000000000000.3900000,39 1683[9][10]
Kuzey Yuan Hanedanı 5.0[9] 19,31 %&0000000000000000.3700000,37 1368[9]
Roma İmparatorluğu 5.0[10][11] 19,31 %&0000000000000000.3700000,37 117[10][11]
Xin Hanedanı 4.7[11] 18,15 %&0000000000000000.3500000,35 10[11]
Tibet İmparatorluğu 4.6[9][10] 17,76 %&0000000000000000.3400000,34 800[9][10]
Xianbei eyaleti 4.5[15] 17,37 %&0000000000000000.3300000,33 200[15]
Birinci Meksika İmparatorluğu 4.429[16] 1.710,05 %&0000000000000032.87000032,87 1821[16]
Timur İmparatorluğu 4.4[9][10] 16,99 %&0000000000000000.3300000,33 1405[9][10]
Fâtımî Halifeliği 4.1[9][10] 15,83 %&0000000000000000.3000000,30 969[9][10]
Doğu Göktürk Kağanlığı 4.0[11] 15,44 %&0000000000000000.3000000,30 624[11]
Hun İmparatorluğu 4.0[10][11] 15,44 %&0000000000000000.3000000,30 441[10][11]
Babür İmparatorluğu 4.0[9][10] 15,44 %&0000000000000000.3000000,30 1690[9][10]
Büyük Selçuklu İmparatorluğu 3.9[9][10] 15,06 %&0000000000000000.2900000,29 1080[9][10]
Seleukos İmparatorluğu 3.9[10][11] 15,06 %&0000000000000000.2900000,29 MÖ 301[10][11]
İtalyan İmparatorluğu 3,825[17] 1.476.794,04 %&-1000000000000000.0300000,03 1941[17]
İlhanlılar 3.75[9][10] 144,79 %&0000000000000002.7800002,78 1310[9][10]
Çungar Hanlığı 3.6[15] 13,90 %&0000000000000000.2700000,27 1650[15]
Çağatay Hanlığı 3.5[9][10] 13,51 %&0000000000000000.2600000,26 1310[9] ya da 1350[9][10]
Sasani İmparatorluğu 3.5[10][11] 13,51 %&0000000000000000.2600000,26 550[10][11]
Batı Göktürk Kağanlığı 3.5[11] 13,51 %&0000000000000000.2600000,26 630[11]
Batı Hiung-nu 3.5[11] 13,51 %&0000000000000000.2600000,26 20[11]
İlk Fransız sömürge imparatorluğu 3.4[9] 13,13 %&0000000000000000.2500000,25 1670[9]
Gazneliler 3.4[9][10] 13,13 %&0000000000000000.2500000,25 1029[9][10]
Maurya İmparatorluğu 3.4[11]–5.0[10] 13,13–19,31 %&0000000000000000.2500000,25–%&0000000000000000.3700000,37 MÖ 261[11] ya da MÖ 250[10]
Delhi Sultanlığı 3.2[9][10] 12,36 %&0000000000000000.2400000,24 1312[9][10]
Alman sömürge imparatorluğu 3.147.332,832 1,215[18] %&0000000000023358.56000023.358,56 1911[18]
Kuzey Song Hanedanı 3.1[9][10] 11,97 %&0000000000000000.2300000,23 980[9][10]
Uygur Kağanlığı 3.1[9][10] 11,97 %&0000000000000000.2300000,23 800[9][10]
Batı Jin Hanedanı 3.1[11] 11,97 %&0000000000000000.2300000,23 280[11]
Danimarka İmparatorluğu 3.0[19] 11,58 %&0000000000000000.2200000,22 1700[19]
Sui Hanedanı 3.0[11] 11,58 %&0000000000000000.2200000,22 589[11]
Safevî İmparatorluğu 2.9[15] 11,20 %&0000000000000000.2200000,22 1630[15]
Sâmânîler 2.85[9][10] 110,04 %&0000000000000002.1200002,12 928[9][10]
Doğu Jin Hanedanı 2.8[11] 10,81 %&0000000000000000.2100000,21 347[11]
Med İmparatorluğu[f] 2.8[10][11] 10,81 %&0000000000000000.2100000,21 MÖ 585[10][11]
Part İmparatorluğu 2.8[10][11] 10,81 %&0000000000000000.2100000,21 0[10][11]
Cücenler Kağanlığı 2.8[10][11] 10,81 %&0000000000000000.2100000,21 405[10][11]
Bizans İmparatorluğu 2.7[10]–2.8[11] 10,42–10,81 %&0000000000000000.2000000,20–%&0000000000000000.2100000,21 555[10] ya da 450[11]
Hint-İskit Krallığı 2.6[11] 10,04 %&0000000000000000.1900000,19 20[11]
Liao Hanedanı 2.6[9][10] 10,04 %&0000000000000000.1900000,19 947[9][10]
Grek-Baktriya Krallığı 2.5[11] 9,65 %&0000000000000000.1900000,19 MÖ 184[11]
Sonraki Chao (16 Krallık) 2.5[11] 9,65 %&0000000000000000.1900000,19 329[11]
Maratha İmparatorluğu 2.5[10] 9,65 %&0000000000000000.1900000,19 1760[10]
Belçika sömürge imparatorluğu 2,366[17]–24.651,51 91.365,28–0,00095[21] %&-1000000000000000.0200000,02–%&0000000000000182.960000182,96 1941[17] ya da 1939[21]
Kin Hanedanı (1115-1234) 2.3[9][10] 8,88 %&0000000000000000.1700000,17 1126[9][10]
Harezmşahlar Devleti 2.3[10]–3.6[9] 8,88–13,90 %&0000000000000000.1700000,17–%&0000000000000000.2700000,27 1210[10] ya da 1218[9]
Çin Hanedanı 2.3[11] 8,88 %&0000000000000000.1700000,17 MÖ 220[11]
Hollanda İmparatorluğu 2.1[15] 8,11 %&0000000000000000.1600000,16 1938[15]
Birinci Fransız İmparatorluğu 2.1[9] 8,11 %&0000000000000000.1600000,16 1813[9]
Kiev Knezliği 2.1[9][10] 8,11 %&0000000000000000.1600000,16 1000[9][10]
Memlûk Devleti 2.1[9][10] 8,11 %&0000000000000000.1600000,16 1300[9] ya da 1400[10]
Güney Song Hanedanı 2.1[9] 8,11 %&0000000000000000.1600000,16 1127[9]
Üçüncü Portekiz İmparatorluğu 2.1[9] 8,11 %&0000000000000000.1600000,16 1900[9]
Muvahhidler Halifeliği 2.0[10]–2.3[9] 7,72–8,88 %&0000000000000000.1500000,15–%&0000000000000000.1700000,17 1200[10] ya da 1150[9]
Wei Hanedanı 2.0[11] 7,72 %&0000000000000000.1500000,15 263[11]
Önceki Qin 2.0[11] 7,72 %&0000000000000000.1500000,15 376[11]
Önceki Chao (16 Krallık) 2.0[11] 7,72 %&0000000000000000.1500000,15 316[11]
Gur Hanedanı 2.0[15] 7,72 %&0000000000000000.1500000,15 1200[15]
İnka İmparatorluğu 2.0[9][10] 7,72 %&0000000000000000.1500000,15 1527[9][10]
Kuşan İmparatorluğu 2.0[10]–2.5[11] 7,72–9,65 %&0000000000000000.1500000,15–%&0000000000000000.1900000,19 200[10][11]
Liu Song Hanedanı 2.0[11] 7,72 %&0000000000000000.1500000,15 450[11]
Kuzey Vey 2.0[11] 7,72 %&0000000000000000.1500000,15 450[11]
Batı Roma İmparatorluğu 2.0[11] 7,72 %&0000000000000000.1500000,15 395[11]
Eyyûbî Hanedanı 1.7[9]–2.0[10] 6,56–7,72 %&0000000000000000.1300000,13–%&0000000000000000.1500000,15 1200[9] ya da 1190[10]
Gupta İmparatorluğu 1.7[11]–3.5[10] 6,56–13,51 %&0000000000000000.1300000,13–%&0000000000000000.2600000,26 440[11] ya da 400[10]
Ak Hun İmparatorluğu 1.7[22]–4.0[11] 6,56–15,44 %&0000000000000000.1300000,13–%&0000000000000000.3000000,30 500[22] ya da 470[11]
Büveyh Hanedanı 1.6[9][10] 6,18 %&0000000000000000.1200000,12 980[9][10]
Doğu Wu Hanedanı 1.5[11] 5,79 %&0000000000000000.1100000,11 221[11]
Kuzey Qi Hanedanı 1.5[11] 5,79 %&0000000000000000.1100000,11 557[11]
Kuzey Hiung-nu 1.5[11] 5,79 %&0000000000000000.1100000,11 60[11]
Kuzey Zhou 1.5[11] 5,79 %&0000000000000000.1100000,11 577[11]
Yeni Asur İmparatorluğu 1.4[10][23] 5,41 %&0000000000000000.1000000,10 MÖ 670[10][23]
Doğu Maurya İmparatorluğu 1.3[11] 5,02 %&0000000000000000.1000000,10 MÖ 210[11]
Liang Hanedanı 1.3[10][11] 5,02 %&0000000000000000.1000000,10 502,[11] 549,[11] ya da 579[10]
Kaçar İmparatorluğu 12,95 0.50[24] %&0000000000000000.1000000,10 1873[24]
Aksum Krallığı 1.25[10] 48,26 %&0000000000000000.9300000,93 350[10]
Shang Hanedanı 1.25[10][23] 48,26 %&0000000000000000.9300000,93 MÖ 1122[10][23]
Frank Krallığı 1.2[9][10] 4,63 %&0000000000000000.0900000,09 814[9][10]
Srivijaya 1.2[10] 4,63 %&0000000000000000.0900000,09 1200[10]
Hint-Grek Krallığı 1.1[11] 4,25 %&-1000000000000000.0800000,08 MÖ 150[11]
Mali İmparatorluğu 1.1[9][10] 4,25 %&-1000000000000000.0800000,08 1380[9][10]
Polonya-Litvanya Birliği 1.1[9][10] 4,25 %&-1000000000000000.0800000,08 1480[10] ya da 1650[9]
Murâbıt Hanedanı 1.0[10] 3,86 %&-1000000000000000.0700000,07 1120[10]
Harşa İmparatorluğu 1.0[9][10] 3,86 %&-1000000000000000.0700000,07 625[9] ya da 648[9][10]
Gurjara-Pratihara Hanedanı 1.0[9] 3,86 %&-1000000000000000.0700000,07 860[9]
Kutsal Roma İmparatorluğu 1.0[9] 3,86 %&-1000000000000000.0700000,07 1050[9]
Hazar Hanlığı 1.0[9]–3.0[10] 3,86–11,58 %&-1000000000000000.0700000,07–%&0000000000000000.2200000,22 900[9] ya da 850[10]
Khmer İmparatorluğu 1.0[9][10] 3,86 %&-1000000000000000.0700000,07 1290[9][10]
Mısır'ın Yeni Krallığı 1.0[10][23] 3,86 %&-1000000000000000.0700000,07 MÖ 1450[23] ya da MÖ 1300[10]
Ptolemaios Krallığı 1.0[11] 3,86 %&-1000000000000000.0700000,07 MÖ 301[11]
Karahıtaylar 1.0[9]–1.5[10] 3,86–5,79 %&-1000000000000000.0700000,07–%&0000000000000000.1100000,11 1130[9] ya da 1210[10]
İskitler 1.0[22] 3,86 %&-1000000000000000.0700000,07 MÖ 400[22]
Shu Han 1.0[11] 3,86 %&-1000000000000000.0700000,07 221[11]
Tâhirî Hanedanı 1.0[9] 3,86 %&-1000000000000000.0700000,07 800[9]
Batı Şia Hanedanı 1.0[10] 3,86 %&-1000000000000000.0700000,07 1100[10]
İsveç İmparatorluğu 0.99[25] 38,22 %&0000000000000000.7300000,73 1700[25]
Nazi Almanyası 0,824[17] 317.957,06 %&-1000000000000000.0100000,01 1941[17]
Akad İmparatorluğu 0.8[23] 3,09 %&-1000000000000000.0600000,06 MÖ 2250[23]
Avar Kağanlığı 0.8[11] 3,09 %&-1000000000000000.0600000,06 600[11]
Chu Hanedanı 0.8[11] 3,09 %&-1000000000000000.0600000,06 MÖ 300[11]
Hunlar 0.8[11] 3,09 %&-1000000000000000.0600000,06 287[11]
Songhay İmparatorluğu 0.8[9] 3,09 %&-1000000000000000.0600000,06 1550[9]
Hiksoslar 0.65[23] 25,10 %&0000000000000000.4800000,48 MÖ 1650[23]
Mısır'ın yirmi altıncı Hanedanı 0.65[23] 25,10 %&0000000000000000.4800000,48 MÖ 550[23]
Rozvi İmparatorluğu 0.624[26] 240,93 %&0000000000000004.6300004,63 1700[26]
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu 621.537,58 240.000[27] %&0000000000004612.8700004.612,87 1905[27]
Kurtuba Halifeliği 0.6[9] 2,32 %&-1000000000000000.0400000,04 1000[9]
İlk Portekiz İmparatorluğu 0.6[9] 2,32 %&-1000000000000000.0400000,04 1580[9]
Vizigot Krallığı 0.6[11] 2,32 %&-1000000000000000.0400000,04 580[11]
Çu Hanedanı 0.55[28] 21,24 %&0000000000000000.4100000,41 MÖ 1100[28]
Sih İmparatorluğu 51,80 0.20[29] %&0000000000000000.3800000,38 1839[29]
Kurtuba Emirliği 0.5[9] 1,93 %&-1000000000000000.0400000,04 756[9]
Kosala Krallığı 0.5[11] 1,93 %&-1000000000000000.0400000,04 MÖ 543[11]
Lidya 0.5[23] 1,93 %&-1000000000000000.0400000,04 MÖ 585[23]
Magadha 0.5[11] 1,93 %&-1000000000000000.0400000,04 MÖ 510[11]
Mısır'ın Orta Krallığı 0.5[23] 1,93 %&-1000000000000000.0400000,04 MÖ 1850[23]
Yeni Babil İmparatorluğu 0.5[23] 1,93 %&-1000000000000000.0400000,04 MÖ 562[23]
Satavahana Hanedanı 0.5[11] 1,93 %&-1000000000000000.0400000,04 150[11]
Mısır'ın yirmi beşinci Hanedanı 0.5[23] 1,93 %&-1000000000000000.0400000,04 MÖ 715[23]
Batı Satrapları 0.5[11] 1,93 %&-1000000000000000.0400000,04 100[11]
Yeni Hitit Krallığı 0.45[23] 17,37 %&0000000000000000.3300000,33 MÖ 1250MÖ 1220[23]
Şia Hanedanı 0.45[23] 17,37 %&0000000000000000.3300000,33 MÖ 1800[23]
Fransa Krallığı (Orta Çağ) 0.4[9] 1,54 %&-1000000000000000.0300000,03 1250[9]
Orta Asur İmparatorluğu 0.4[23] 1,54 %&-1000000000000000.0300000,03 MÖ 1080[23]
Mısır'ın Eski Krallığı 0.4[23] 1,54 %&-1000000000000000.0300000,03 MÖ 2400[23]
Sokoto Halifeliği 0.4[30] 1,54 %&-1000000000000000.0300000,03 1804[30]
Latin İmparatorluğu 0.35[11] 13,51 %&0000000000000000.2600000,26 1204[11]
Antik Kartaca 0.3[11] 1,16 %&-1000000000000000.0200000,02 MÖ 220[11]
İndus Vadisi Uygarlığı 0.3[28] 1,16 %&-1000000000000000.0200000,02 MÖ 1800[28]
Mitanni 0.3[23] 1,16 %&-1000000000000000.0200000,02 MÖ 1450MÖ 1375[23]
Birinci Babil Hanedanı 0.25[23] 9,65 %&0000000000000000.1900000,19 MÖ 1690[23]
Aztek İmparatorluğu 0.22[9] 8,49 %&0000000000000000.1600000,16 1520[9]
Zulu İmparatorluğu 20,72 0.08[31] %&0000000000000000.1500000,15 1822[31]
Elam İmparatorluğu 0.2[23] 0,77 %&-1000000000000000.0100000,01 MÖ 1160[23]
Frigya 0.2[23] 0,77 %&-1000000000000000.0100000,01 MÖ 750[23]
Babil'in ikinci Hanedanı 0.2[23] 0,77 %&-1000000000000000.0100000,01 MÖ 1130[23]
Urartular 0.2[23] 0,77 %&-1000000000000000.0100000,01 MÖ 800[23]
Doğu Zhou Hanedanı 0.15[23] 5,79 %&0000000000000000.1100000,11 MÖ 770[23]
Orta Hitit Krallığı 0.15[23] 5,79 %&0000000000000000.1100000,11 MÖ 1450[23]
Eski Asur dönemi 0.15[23] 5,79 %&0000000000000000.1100000,11 MÖ 1730[23]
Eski Hitit İmparatorluğu 0.15[23] 5,79 %&0000000000000000.1100000,11 MÖ 1530[23]
Oyo İmparatorluğu 0.15[32] 5,79 %&0000000000000000.1100000,11 1680[32]
Kanem-Bornu İmparatorluğu 12,95 0.05[33] %&0000000000000000.1000000,10 1892[33]
Larsa 0.1[23] 0,39 %&-1000000000000000.0100000,01 MÖ 1750MÖ 1700[23]
Yeni Sümer İmparatorluğu 0.1[23] 0,39 %&-1000000000000000.0100000,01 MÖ 2000[23]
Tarasca devleti 0.075[34] 28,96 %&0000000000000000.5600000,56 1450[34]
Lagaş 0.05[28] 1,93 %&-1000000000000000.0400000,04 MÖ 2400[28]
Sümerler 0.05[23] 1,93 %&-1000000000000000.0400000,04 MÖ 2400[23]
  1. ^ Bağımsızlığını takiben eski kolonilerinin en büyük karasal alanları 1945'te Kanada'nın 9,98 milyon km2'si, Amerika Birleşik Devletleri'nin 1899'da 9,67 milyon km2'si ve Avustralya'nın 1945'te 7,68 milyon km2'siydi.[9]
  2. ^ Moğol İmparatorluğu sonunda dört ayrı hanlığa bölündü: Yuan Hanedanı, Çağatay Hanlığı, İlhanlılar ve Altın Orda Devleti. Bunlar ayrı ayrı listelenmiştir.
  3. ^ Halefi devlet olan SSCB ve onun halefi olan Rusya Federasyonu, sırasıyla 1945'te 22,3 milyon km2 ve 1991'de 17,1 milyon km2'ye ulaştı.[9]
  4. ^ Halefi devlet olan Çin Cumhuriyeti (1912-1949) ve ardılı olan Çin Halk Cumhuriyeti (1949'dan itibaren), sırasıyla 1912'de maksimum 7,7 milyon km2 ve 1950'de 9,7 milyon km2'ye ulaştı.[9]
  5. ^ a b Brezilya İmparatorluğu'nun 1889'da Portekiz İmparatorluğu'nun 1820'de sahip olduğundan daha büyük bir alana sahip olarak listelenmesinin nedeni, Brezilya'nın bir Portekiz kolonisi olmasına rağmen, Portekizli yerleşimcilerin Brezilya'nın zamanında Brezilya'nın yaklaşık yarısı üzerinde etkili bir kontrole sahip olmalarıdır. 1822'de bağımsızlığını kazanmıştır.[9]
  6. ^ Hem arkeolojik hem de metinsel tarihsel kanıtların daha yakın zamanda yeniden değerlendirilmesi, modern bilim adamlarını Medler krallığının kapsamına ve hatta birleşik bir devlet olarak varlığına dair önceki kavramları sorgulamaya yöneltti.[20]

Günümüze kadar en büyük imparatorlukların zaman çizelgesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha önceki tüm imparatorluklardan daha büyük olduğu kesin olarak söylenebilecek en eski imparatorluk, MÖ 3000'den önce, en büyük uygarlığın on katını kaplayan Yukarı ve Aşağı Mısır'dı.[35]

imparatorluk Karasal alanı
(milyon km 2)
Yıl
Yukarı ve Aşağı Mısır 0.1 [23] MÖ 3000 [23]
Eski Mısır Krallığı 0.25 [23] MÖ 2850 [23]
0.4 [23] MÖ 2400 [23]
Akad İmparatorluğu 0.65 [23] MÖ 2300 [23]
0.8 [23] MÖ 2250 [23]
Mısır'ın Yeni Krallığı 1.0 [23] MÖ 1450 [23]
Shang Hanedanı 1.25 [23] MÖ 1122 [23]
Yeni Asur İmparatorluğu 1.4 [23] MÖ 670 [23]
Med İmparatorluğu [a] 2.8 [11] MÖ 585 [11]
Ahameniş İmparatorluğu 3.6 [11] MÖ 539 [11]
5.5 [11] MÖ 500 [11]
Büyük Hun İmparatorluğu 9.0 [11] MÖ 176 [11]
Emevi Halifeliği 11.1 [9] 720 [9]
Moğol İmparatorluğu 13.5 [9] 1227 [9]
24.0 [9] 1309 [9]
Britanya İmparatorluğu 24.5 [9] 1880 [9]
35.5 [9] 1920 [9]
  1. ^ Hem arkeolojik hem de metinsel tarihsel kanıtların daha yakın zamanda yeniden değerlendirilmesi, modern bilim adamlarını Medler krallığının kapsamına ve hatta birleşik bir devlet olarak varlığına ilişkin önceki kavramları sorgulamaya yöneltmiştir.[20] Med İmparatorluğu, Yeni Asur İmparatorluğu'nun büyüklüğünü asla aşamadıysa, ikinci İmparatorluk Ahameniş İmparatorluğu onu geçene kadar dünyanın gördüğü en büyük imparatorluk olarak kaldı.[11][23]

Zamanın en büyük imparatorluklarının zaman çizelgesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
İmparatorluk Tarihte en büyük karasal alan
sahipliği
(milyon km2)[28]
Yaklaşık süre[28]
Yukarı Mısır 0.1 MÖ 3000
Mısır'ın Eski Krallığı 0.25–0.4 MÖ 2800MÖ 2400
Akad İmparatorluğu 0.2–0.6 MÖ 2300MÖ 2200
İndus Vadisi Uygarlığı 0.15 MÖ 2100
Mısır'ın Orta Krallığı 0.2–0.5 MÖ 2000MÖ 1800
Şia Hanedanı 0.4 MÖ 1700
Hiksoslar 0.65 MÖ 1600
Mısır'ın Yeni Krallığı 0.65–1.0 MÖ 1500MÖ 1300
Shang Hanedanı 0.9–1.1 MÖ 1250MÖ 1150
Yeni Krallık 0.5–0.6 MÖ 1100MÖ 1050
Çu Hanedanı 0.35–0.45 MÖ 1000MÖ 900
Yeni Asur İmparatorluğu 0.4–1.4 MÖ 850MÖ 650
Med İmparatorluğu[a] 3.0 MÖ 600
Ahameniş İmparatorluğu 2.5–5.5 MÖ 550MÖ 350
Makedonya İmparatorluğu 5.2 MÖ 323
Seleukos İmparatorluğu 4.0 MÖ 300
Maurya İmparatorluğu 3.5 MÖ 250
Han Hanedanı 2.5 MÖ 200
Hiung-nu İmparatorluğu 5.7 MÖ 150
Han Hanedanı 4.2–6.5 MÖ 100200
Roma İmparatorluğu 4.4 250350
Sasani İmparatorluğu 3.5 400
Hun İmparatorluğu 4.0 450
Sasani İmparatorluğu 3.5 500
Göktürk Kağanlığı 3.0–5.2 550600
Râşidîn Halifeliği 5.2 650
Emevî Halifeliği 9.0–11.0 700750
Abbâsî Halifeliği 8.3–11.0 750800
Tibet İmparatorluğu 2.5–4.7 850950
Sung İmparatorluğu 3.0 1000
Büyük Selçuklu İmparatorluğu 3.0–4.0 10501100
Tibet İmparatorluğu 2.5 1150
Kin Hanedanı (1115–1234) 2.3 1200
Moğol İmparatorluğu 18.0–24.0 12501300
Kubilay Hanlığı 11.0 1350
Timur İmparatorluğu 4.0 1400
Míng Hanedanı 4.7–6.5 14501500
Osmanlı İmparatorluğu 4.3 1550
Rusya Çarlığı 6.0–12.0 16001700
Rus İmparatorluğu 14.0–17.0 17501800
Britanya İmparatorluğu 23.0–34.0 18501925
Sovyetler Birliği 22.5 19501975
  1. ^ Hem arkeolojik hem de metinsel tarihsel kanıtların daha yakın zamanda yeniden değerlendirilmesi, modern bilim adamlarını Medler krallığının kapsamına ve hatta birleşik bir devlet olarak varlığına ilişkin önceki kavramları sorgulamaya yöneltmiştir.[20] MÖ 600 yılındaki en büyük imparatorluk Medyan İmparatorluğu değilse, 0,55 milyon km2'lik alanıyla Geç Dönem Mısır'ı idi.

Dünya nüfusundaki payına göre en büyük imparatorluklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaman içinde artan dünya nüfusu eğilimi nedeniyle, kesin nüfus rakamları, farklı imparatorluklar arasındaki karşılaştırma için o zamanlardaki dünya nüfusundaki paylarına göre daha az alakâlıdır.[36] Yaklaşık olarak MÖ 400'den bu yana, çoğu zaman en kalabalık iki imparatorluğun dünya nüfusundaki toplam payı %30 ilâ 40 arasında olmuştur. Ayrıca genellikle en kalabalık nüfuslara sahip imparatorluklar Çin'de vârolmuştur.[37]

İmparatorluk İmparatorluk nüfusunun
dünya nüfusuna yüzdeliği [38]
Yıl [38]
Çing Hanedanı 37 1800
Kuzey Song Hanedanı 33 1100
Batı Han Hanedanı 32 1
Moğol İmparatorluğu 31 1290
Roma İmparatorluğu 30 150
Jin Hanedanı (265-420) 28 280
Ming Hanedanı 28 1600
Çin Hanedanı 24 MÖ 220
Babür İmparatorluğu 24 1700
Tang Hanedanı 23 900
Delhi Sultanlığı 23 1350
Britanya İmparatorluğu 23 1938
Japon İmparatorluğu 20 1943
Maurya İmparatorluğu 19 MÖ 250
Eski Çin 19 376
Kuzey Zhou 16 580
Makedonya İmparatorluğu 15 MÖ 323
Harşa İmparatorluğu 15 647
Gupta İmparatorluğu 13 450
Kuzey Wei 13 500
Emevi Halifeliği 13 750
Ahameniş İmparatorluğu 12 MÖ 450
Eski Yan 12 366
Kin Hanedanı (1115-1234) 12 1200
Nazi Almanyası 12 1943
Kuşan İmparatorluğu 11 200
Pala İmparatorluğu 11 800
Sonraki Chao (16 Krallık) 10 330

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Taagepera (1978). "Size and duration of empires: Systematics of size" (PDF). Social Science Research (İngilizce). 7 (2): 111. doi:10.1016/0049-089X(78)90007-8. ISSN 0049-089X. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  2. ^ Taagepera (1978). "Size and duration of empires: Systematics of size" (PDF). Social Science Research (İngilizce). 7 (2): 108-127. doi:10.1016/0049-089X(78)90007-8. ISSN 0049-089X. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  3. ^ Taagepera (1978). "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 3000 to 600 B.C." (PDF). Social Science Research. 7 (2): 180-196. doi:10.1016/0049-089x(78)90010-8. ISSN 0049-089X. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  4. ^ Taagepera (1979). "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D.". Social Science History. 3 (3/4): 115-138. doi:10.2307/1170959. 
  5. ^ Taagepera (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia" (PDF). International Studies Quarterly. 41 (3): 475-504. doi:10.1111/0020-8833.00053. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  6. ^ Taagepera (1979). "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D.". Social Science History. 3 (3/4): 117. doi:10.2307/1170959. 
  7. ^ "The World Factbook". Central Intelligence Agency. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. Antarctica [...] land: 14.2 million sq km (285,000 sq km ice-free, 13.915 million sq km ice-covered) (est.)
    [...]
    World [...] land: 148.94 million sq km
     
  8. ^ Imperialism: From the Colonial Age to the Present (İngilizce). NYU Press. 1979. s. 29. ISBN 978-0-85345-498-4. 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020. [I]n 1800 Europe and its possessions, including former colonies, claimed title to about 55 percent of the earth's land surface: Europe, North and South America, most of India, and small sections along the coast of Africa. But much of this was merely claimed; effective control existed over a little less than 35 percent, most of which consisted of Europe itself. By 1878—that is, before the next major wave of European acquisitions began—an additional 6,500,000 square miles (16,800,000 square kilometers) were claimed; during this period, control was consolidated over the new claims and over all the territory claimed in 1800. Hence, from 1800 until 1878, actual European rule (including former colonies in North and South America), increased from 35 to 67 percent of the earth's land surface. 
  9. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn do dp dq dr ds dt du dv dw dx dy dz ea eb Taagepera, Rein (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia" (PDF). International Studies Quarterly. 41 (3): 492-502. doi:10.1111/0020-8833.00053. JSTOR 2600793. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Taagepera1997" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn do dp Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D. (December 2006). "East-West Orientation of Historical Empires" (PDF). Journal of World-Systems Research. 12 (2): 222-223. ISSN 1076-156X. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  11. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn Taagepera, Rein (1979). "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D.". Social Science History. 3 (3/4): 121-122, 124-129, 132-133. doi:10.2307/1170959. JSTOR 1170959.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Taagepera1979" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  12. ^ a b "Área Territorial Brasileira". www.ibge.gov.br (Portekizce). Brazilian Institute of Geography and Statistics. 23 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016. A primeira estimativa oficial para a extensão superficial do território brasileiro data de 1889. O valor de 8.337.218 km2 foi obtido a partir de medições e cálculos efetuados sobre as folhas básicas da Carta do Império do Brasil, publicada em 1883. [The first official estimate of the surface area of the Brazilian territory dates from 1889. A value of 8,337,218 km2 was obtained from measurements and calculations made on drafts of the Map of the Empire of Brazil, published in 1883.] 
  13. ^ a b Conrad, Sebastian (2014). "The Dialectics of Remembrance: Memories of Empire in Cold War Japan" (PDF). Comparative Studies in Society and History. 56 (1): 8. doi:10.1017/S0010417513000601. ISSN 0010-4175. JSTOR 43908281. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. In 1942, at the moment of its greatest extension, the empire encompassed territories spanning over 7,400,000 square kilometers. 
  14. ^ a b James, David H. (1 Kasım 2010). The Rise and Fall of the Japanese Empire (İngilizce). Routledge. ISBN 9781136925467. 6 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2018. by 1942, this 'Empire' covered about 3,285,000 square miles 
  15. ^ a b c d e f g h i j Bang, Peter Fibiger; Bayly, C. A.; Scheidel, Walter (2 Aralık 2020). The Oxford World History of Empire: Volume One: The Imperial Experience (İngilizce). Oxford University Press. ss. 92-94. ISBN 978-0-19-977311-4. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021. 
  16. ^ a b Rodríguez, Jaime; Vincent, Kathryn (1997). "The Colonization and Loss of Texas: A Mexican Perspective". Myths, Misdeeds and Misunderstandings: The Roots of Conflict in US-Mexican Relations (First bas.). Wilmington, DE, USA: Scholarly Resources Inc. s. 47. ISBN 0-8420-2662-2. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. When it was founded in 1821, the Mexican Empire extended over 4,429,000 km2 (not including the 445,683 km2 temporarily added by the short-lived union of the Central American provinces). 
  17. ^ a b c d e f Soldaten-Atlas (Tornisterschrift des Oberkommandos der Wehrmacht, Heft 39). Leipzig: Bibliographisches Institut. 1941. ss. 8, 32. 
  18. ^ a b  Ashworth, Philip Arthur; and, others (1911). "Germany". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 11 (11. bas.). Cambridge University Press. ss. 804–828. Area English Sq. m. [...] German Empire: 208,780 Area (estimated) sq. m. [...] Total dependencies: 1,006,412 
  19. ^ a b Korchmina, Elena; Sharp, Paul (June 2020). "Denmark and Russia: What can we learn from the historical comparison of two great Arctic agricultural empires?" (PDF). European Historical Economics Society. s. 3. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Temmuz 2020. Around 1700, the Danish Empire covered around 3 million square kilometers 
  20. ^ a b c Waters, Matthew (2005). Lanfranchi, Giovanni B.; Roaf, Michael; Rollinger, Robert (Ed.). "Media and Its Discontents". Journal of the American Oriental Society. 125 (4): 517-533. ISSN 0003-0279. JSTOR 20064424. 
  21. ^ a b Townsend, Mary Evelyn; Peake, Cyrus Henderson (1941). European Colonial Expansion Since 1871 (İngilizce). J.B. Lippincott. s. 19. 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020. 
  22. ^ a b c d Turchin, Peter (2009). "A theory for formation of large empires" (PDF). Journal of Global History (İngilizce). 4 (2): 202. doi:10.1017/S174002280900312X. ISSN 1740-0228. 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020. 
  23. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs Taagepera (1978). "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 3000 to 600 B.C." (PDF). Social Science Research. 7 (2): 182-189. doi:10.1016/0049-089x(78)90010-8. ISSN 0049-089X. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  24. ^ a b Hughes, William (1873). A Class-book of Modern Geography: With Examination Questions (İngilizce). G. Philip & Son. s. 175. 26 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2020. In size it is about 500,000 square miles 
  25. ^ a b Sundberg, Ulf (2018). Swedish defensive fortress warfare in the Great Northern War 1702-1710 (PDF). Åbo: Åbo Akademis förlag. s. 26. ISBN 978-951-765-897-3. OCLC 1113941754. 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. In 1700, the Swedish Empire covered a land area of 990,000 square kilometers and had 2,500,000 inhabitants. 
  26. ^ a b Cornell, James (1978). Lost Lands and Forgotten People (İngilizce). Sterling Publishing Company. s. 24. ISBN 978-0-8069-3926-1. Zimbabwe continued to grow, reaching the height of its power in 1700, under the rule of the Rozwi people. When the first Europeans arrived on the African coast, they heard tales of a great stone city, the capital of a vast empire. The tales were true, for the Rozwi controlled 240,000 square miles (624,000 sq km) 
  27. ^ a b  Briliant, Oscar; and, others (1911). "Austria-Hungary". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 03 (11. bas.). Cambridge University Press. ss. 2–39. It occupies about the sixteenth part of the total area of Europe, with an area (1905) of 239,977 sq. m. 
  28. ^ a b c d e f g h Taagepera, Rein (1978). "Size and duration of empires: Systematics of size" (PDF). Social Science Research (İngilizce). 7 (2): 116-117. doi:10.1016/0049-089X(78)90007-8. ISSN 0049-089X. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  29. ^ a b Singh, Amarpal (15 Ağustos 2010). The First Anglo-Sikh War (İngilizce). Amberley Publishing Limited. ISBN 978-1-4456-2038-1. 28 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022. By 1839, the year of his death, the Sikh kingdom extended from Tibet and Kashmir to Sind and from the Khyber Pass to the Himalayas in the east. It spanned 600 miles from east to west and 350 miles from north to south, comprising an area of just over 200,000 square miles. 
  30. ^ a b Wesseling, H. L. (23 Ekim 2015). The European Colonial Empires: 1815-1919 (İngilizce). Routledge. s. 93. ISBN 978-1-317-89507-7. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2020. Islam spread quickly in Hausaland, which, after the jihad of 1804, was incorporated into the Sokoto Caliphate, a vast empire of 400,000 square kilometres. 
  31. ^ a b Gluckman, Max (1960). "The Rise of a Zulu Empire". Scientific American. 202 (4): 162. Bibcode:1960SciAm.202d.157G. doi:10.1038/scientificamerican0460-157. ISSN 0036-8733. JSTOR 24940454. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. By 1822 he had made himself master over 80,000 square miles 
  32. ^ a b Thornton, John (28 Nisan 1998). Africa and Africans in the Making of the Atlantic World, 1400-1800 (İngilizce). Cambridge University Press. s. 104. ISBN 978-0-521-62724-5. 9 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022. By 1680, the Oyo Empire (in Nigeria) may have exceeded 150,000 square kilometers, though not by much. 
  33. ^ a b Hughes, William; Williams, J. Francon (1892). A Class-book of Modern Geography: With Examination Questions, Notes, & Index (İngilizce). G. Philip & son. s. 281. 30 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. It has an area of perhaps 50,000 square miles. 
  34. ^ a b Blanford, Adam Jared (2014). "Rethinking Tarascan Political and Spatial Organization" (PDF). Anthropology Graduate Theses & Dissertations. University of Colorado Boulder: 6. 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2020. By A.D. 1450, the Tarascan Uacúsecha were leaders of an empire that spanned 75,000 square kilometers of west Mexico 
  35. ^ Taagepera (1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia" (PDF). International Studies Quarterly (İngilizce). 41 (3): 480. doi:10.1111/0020-8833.00053. ISSN 0020-8833. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
  36. ^ Bang, Peter Fibiger, (Ed.) (2020). "The Scale of Empire: Territory, Population, Distribution". The Oxford World History of Empire: Volume One: The Imperial Experience (İngilizce). Oxford University Press. s. 102. ISBN 978-0-19-977311-4. 
  37. ^ Hornborg, Alf, (Ed.) (2013). "Empire: The comparative study of imperialism". Ecology and Power: Struggles over Land and Material Resources in the Past, Present and Future (İngilizce). Routledge. s. 43. ISBN 978-1-136-33529-7. 
  38. ^ a b Bang, Peter Fibiger, (Ed.) (2020). "The Scale of Empire: Territory, Population, Distribution". The Oxford World History of Empire: Volume One: The Imperial Experience (İngilizce). Oxford University Press. s. 103. ISBN 978-0-19-977311-4.