Batmazlık

Şekildeki cismin ağırlığı batmazlık kuvvetine (B) eşit olduğu için cisim, yoğunluğu farklı iki akışkan arasında (örneğin hava ve su) asılı (yüzer) durumdadır.

Batmazlık, boyansi veya sephiye (B); hava, su gibi herhangi bir akışkan içerisindeki bir nesneye akışkan tarafından ağırlığın (W) karşı yönünde uygulanan kuvvet. Bahsi geçen akışkan su ise batmazlık kuvveti genellikle suyun kaldırma kuvveti olarak bilinir. Ayrıca batmama kuvveti, yüzme kuvveti veya yüzdürme kuvveti gibi isimlerle de bilinir. Ancak batmazlık cismin sadece akışkan yüzeyinde değil, -sıcak hava balonu örneğinde olduğu gibi- akışkan içinde maruz kaldığı kuvvetlerle de ilgilidir.

Uçan balonlar, havadan hafif helyum ve hidrojen gibi gazlarla doldurulurlar ve kaldırma kuvveti sayesinde havada yükselirler.

Herhangi bir akışkan bloğunda basınç aşağılara inildikçe artar. Bu nedenle akışkanın alt katmanlarındaki bir cisim yukarıdakine nazaran daha fazla basınca maruz kalır. Aradaki basınç farkı akışkanın cisme yukarı doğru bir kuvvet uygulamasına neden olur. Uygulanan kuvvet, cismin kapsadığı hacimde bulunması gereken (yer değiştiren) akışkanın ağırlığına eşittir. Bu nedenle yoğunluğu içinde bulunduğu akışkandan daha fazla olan cisimler batarlar (alçalırlar). Eğer cismin yapıldığı madde veya şekli değiştirilerek yoğunluğu akışkandan daha az hâle getirilirse cisim yükselir veya akışkanın üst yüzeyinde ise batmaz (yüzer).

Ayrıca bakınız

• Arşimet prensibi