İçeriğe atla

Abdülfettah es-Sisi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ekselansları Mareşal
Abdülfettah es-Sisi
عبد الفتاح السيسي
Sisi, 2023
6. Mısır devlet başkanı
Görevde
Makama geliş
8 Haziran 2014
Başbakan İbrahim Mehlab
Şerif İsmail
Mustafa Madbuli
Yerine geldiği Muhammed Mursi (Seçilmiş; devrik)
Adli Mansur (Atanmış; geçici)
Mısır Silahlı Kuvvetleri Genel Komutanı
Görev süresi
12 Ağustos 2012 - 26 Mart 2014
Başkan Muhammed Mursi (Seçilmiş; devrik)
Adli Mansur (Atanmış; geçici)
Başbakan Hişam Kandil
Yerine geldiği Muhammed Hüseyin Tantavi
Yerine gelen Sıdkı Subhi
Afrika Birliği Başkanı[1]
Görev süresi
10 Şubat 2019 - 10 Şubat 2020
Yerine geldiği Paul Kagame
Yerine gelen Cyril Ramaphosa
Kişisel bilgiler
Doğum Abdülfettah Said Hüseyin Halil es-Sisi
عبد الفتاح سعيد حسين خليل السيسي
19 Kasım 1954 (70 yaşında)
Kahire
Partisi Bağımsız
Evlilik(ler)
İntisar Amer (e. 1977)
Çocuk(lar) Mustafa
Mahmud
Hasan
Aya
Bitirdiği okul Mısır Harp Okulu
Dini İslam
İmzası
Askerî hizmeti
Takma adı Mareşal Sisi
Bağlılığı Mısır Mısır
Hizmet yılları 1977-2014
Rütbesi Mareşal
Birimi Mısır Ordusu
Komutası Mısır Silahlı Kuvvetleri
Askeri İstihbarat ve Keşif
Kuzey Askeri Bölgesi
23. Mekanize Tümeni (Süveyş)
Çatışma/savaşları Körfez Savaşı
Sina Ayaklanması

Abdülfettah Said Hüseyin Halil es-Sisi, daha yaygın bilinen adıyla Mareşal Sisi (Arapça: عبد الفتاح سعيد حسين خليل السيسي; d. 19 Kasım 1954, Kahire[2]), 2014'ten beri Mısır devlet başkanı olarak görev yapan Mısırlı siyasetçi ve emekli subay. Sisi, 2014 yılında Mısır Ordusu'ndan general olarak emekli olmadan önce 2013 ile 2014 yılları arasında Mısır Başbakan Yardımcısı, 2012 ile 2013 yılları arasında Savunma Bakanı ve 2010 ile 2012 yılları arasında Askeri İstihbarat Direktörü olarak görev yaptı. Ocak 2014'te Mareşal rütbesine terfi etti.

Sisi, 1954 yılında Kahire'de doğdu. Gençliğinde Mısır Ordusu'na katıldı ve Mısır Ordusu Komuta ve Kurmay Akademisi'ne kaydolmadan önce Suudi Arabistan'da görev yaptı. Sisi, 1992'de Birleşik Krallık'taki Müşterek Hizmetler Komuta ve Kurmay Koleji'nde ve 2006'da Carlisle, Pensilvanya'daki Birleşik Devletler Ordu Savaş Koleji'nde ek eğitim aldı. 2010'da Askeri İstihbarat Direktörü olmadan önce mekanize piyade komutanı olarak görev yaptı. Askerlik hizmeti boyunca hiç aktif muharebe görmedi.[3][4]

Sisi, 2011 Mısır Devrimi'nden ve Muhammed Mursi'nin Mısır cumhurbaşkanlığına seçilmesinden sonra, 12 Ağustos 2012 tarihinde Mursi tarafından Hüsnü Mübarek dönemindeki Hüseyin Tantavi'nin yerine Savunma Bakanı olarak atandı. Savunma Bakanı ve nihayetinde Mısır Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanı olan Sisi, Mursi yönetimine karşı düzenlenen geniş çaplı protestolara cevaben 3 Temmuz 2013'te dönemin cumhurbaşkanı Mursi'nin devrilmesinde rol oynadı. Mursi'nin yerine geçici cumhurbaşkanı olarak Adli Mansur getirildi ve yeni kabine belirlendi. Bunu gösteriler, oturma eylemleri ve Mursi taraftarları ile güvenlik güçleri arasındaki şiddetli çatışmalar takip etti ve Ağustos 2013'te Mursi yanlısı oturma eylemlerinin dağıtılmasıyla sonuçlanan şiddetli çatışmalar yüzlerce kişinin ölümüne yol açtı.

26 Mart 2014 tarihinde, destekçilerinden gelen devlet başkanlığına aday olma çağrılarına yanıt olarak Mareşal el-Sisi, askeri kariyerinden emekli oldu ve 2014 devlet başkanlığı seçimlerinde aday olacağını açıkladı.[5] 26-28 Mayıs tarihleri arasında yapılan seçimde Hamdeen Sabahi tek rakip olarak yer aldı,[6] seçilme yeterliliğine sahip seçmenlerin %47'si seçime katıldı ve Sisi, oyların %97'sini alarak ezici bir zafer kazandı.[7][8] Sisi, 8 Haziran 2014 tarihinde Mısır devlet başkanı olarak yemin etti.[9]

Sisi, Mısır'da gözlemciler tarafından otoriter olarak nitelendirilen[10][11][12] ve yönetiminin bazı unsurları önceki otoriter lider Mübarek'ten bile daha katı olarak tanımlanan bir hükûmete liderlik etmektedir.[13]

Sisi; ABD Başkanı Donald Trump ile Oval Ofis'te, Nisan 2019
Sisi; Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Moskova'da, Ağustos 2014

Geçmişi ve askeri eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sisi, 19 Kasım 1954'te Kahire'de dünyaya geldi.[2] 1977'de Mısır Harp Okulundan mezun oldu.[14] Daha sonra da aşağıdaki eğitimlere katılmıştır:

  • Genel komuta ve Kurmay Subay Kursu, Mısır Komuta ve Kurmay Subay Akademisi, 1987
  • Genel komuta ve Kurmay Subay Kursu, Komuta ve Kurmay Subay Akademisi, İngiltere, 1992
  • Muharebe Kursu, Lisansüstü Harp Akademisi Bursu, Nasır'ın Askeri Bilimler Akademisi, Mısır, 2003
  • Muharebe Kursu, ABD Kara Harp Akademisi, Amerika, 2006

Kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sisi, 1977'de uzmanlık alanı tanksavar sistemleri ve havan topu sistemleri olmak üzere mekanize piyade taburunda subay olarak göreve başladı. 2008'de Kuzey Askeri Bölgesi-İskenderiye'nin kumandanı daha sonra da Askeri İstihbarat ve Keşif Şefi oldu. Sisi, Mısır Silahlı Kuvvetleri Yüksek Konseyi'nin en genç üyesiydi. 12 Ağustos 2012'de Mısır Devlet Başkanı Muhammed Mursi, Mısır Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Muhammed Hüseyin Tantavi yerine Sisi'yi getirme kararını aldı. Sisi, ayrıca Mısır Bakanlar Kurulunda "Savunma Bakanı" görevini de üstlendi. 27 Ocak 2014 tarihinde Mısır ordusunda mareşalliğe yükseltildi ve seçimlerde başkanlığa aday olabilmek için istifasını sundu.[15]

Komutası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki listede hem komuta ettiği birimler hem de makamı belirtilmiştir.

  • 42. Mekanize Taburu
  • 94. Bağımsız Mekanize Tugayı
  • Suudi Arabistan Krallığı Askeri Ataşesi
  • 23 Mekanize Tümen Komutanı (Üçüncü Saha Ordusu-Süveyş)
  • Kuzey Askeri Bölgesi Kurmay Başkanı
  • Kuzey Askeri Bölgesi Kumandanı
  • Mısır Savunma Bakanlığı Askeri İstihbarat Keşif Müdürlüğü
  • Mısır Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı
  • Mısır Savunma Bakanı
  • Mısır Silahlı Kuvvetleri Yüksek Konseyi Başkanı

Askerî darbe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sisi, 2017
Mareşal Abdülfettah el-Sisi
Ana madde: 2013 Mısır askerî darbesi

1 Temmuz 2013'te Mısır ordusu, Muhammed Mursi'ye ülkedeki siyasal krizi 48 saat içinde çözmesi için ültimatom verdi.[16] 3 Temmuz 2013'te, Mursi'ye tanınan süreden biraz daha geç, Mısır ordusu, halk oylamasıyla seçilen Devlet Başkanı Muhammed Mursi'yi ve hükûmetini devirerek anayasayı askıya aldı ve onun yerine Adli Mansur'u geçici devlet başkanı atadı. Şiddete teşvik etmek ve toplumun huzurunu bozmak suçlarından yargılanan birçok Müslüman Kardeşler üyesinin de tutuklanması emredildi.[17] Sisi, televizyonda devlet başkanının "Mısır halkının taleplerini karşılamayı beceremediğini" duyurdu ve anayasanın askıya alınacağını bildirdi.

29 Mayıs 2014 tarihindeki başkanlık seçimlerinde katılımın %40 olduğu seçimlerden, %97 oy alarak Mısır'ın 6. Devlet Başkanı olarak seçildi.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "The 32ND African Union (AU) Heads of State and Government Summit Kicks Off" (İngilizce). African Union. 10 Şubat 2019. 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2019. 
  2. ^ a b Biyografi: Mısır Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Abdülfettah el Sisi 28 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  3. ^ Carlstrom, Gregg (18 Şubat 2014). "Egypt's New Dictator Was Made in the USA". Politico Magazine. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023. 
  4. ^ "Profile: Abdel Fattah el-Sisi". Al Jazeera. 12 Nisan 2018. 28 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023. 
  5. ^ "Egypt's El-Sisi bids military farewell, says he will run for presidency". Ahram Online. 26 Mart 2014. 27 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2014. 
  6. ^ "Egypt election: Sisi secures landslide win". BBC. 29 Mayıs 2014. 22 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014. 
  7. ^ "Former army chief scores landslide victory in Egypt presidential polls". The Guardian. 29 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2014. 
  8. ^ "Egypt's Sisi set for landslide win in presidential vote". France24. 29 Mayıs 2014. 2 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2014. 
  9. ^ Kingsley, Patrick (8 Haziran 2014). "Egypt's Sisi sworn in as president". the Guardian. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023. 
  10. ^ Truex, Rory; Tavana, Daniel L. (Temmuz 2019). "Implicit Attitudes toward an Authoritarian Regime". The Journal of Politics. 81 (3): 1014-1027. doi:10.1086/703209. 
  11. ^ Cambanis, Thanassis (22 Mayıs 2015). "Egypt's Sisi Is Getting Pretty Good … at Being a Dictator". Foreign Policy. 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2017. 
  12. ^ Raghavan, Sudarsan (9 Temmuz 2020). "Egypt tries to silence its critics in the United States by jailing their relatives". The Washington Post. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  13. ^ Al-Arian, Abdullah (27 Şubat 2020). "Hosni Mubarak's legacy is Abdel Fattah el-Sisi". Al Jazeera (İngilizce). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2021. 
  14. ^ Mısır'ın yeni savunma bakanı Amerika'ya sıcak bakıyormuş gibi gözüküyor 9 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  15. ^ "Sisi'nin cumhurbaşkanlığına Mısır ordusundan destek". bbc. 27 Ocak 2014. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2014. 
  16. ^ Portre: General Abdülfettah el Sisi 10 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  17. ^ Mısır, Müslüman Kardeşler üyelerinin toplu olarak tutuklanmasını emrediyor 5 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Askerî görevi
Önce gelen
Adli Mansur 		Mısır devlet başkanı
2014–günümüz 		Görevde
Askerî görevi
Önce gelen
Muhammed Hüseyin Tantavi 		Mısır Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı
2012-2014 		Sonra gelen
Sedki Sobhi
Önce gelen
Muhammed Hüseyin Tantavi 		Mısır Silahlı Kuvvetleri Yüksek Konseyi Başkanı
2012-2014 		Sonra gelen
Sedki Sobhi
Siyasi görevi
Önce gelen
Muhammed Hüseyin Tantavi 		Mısır Savunma Bakanı
2012-2014 		Boş
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Abdülfettah_es-Sisi&oldid=33925230" sayfasından alınmıştır