1931 Westminster Yasası
 | Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. (Mart 2021) |
Westminster Yasası (İngilizce: The Statute of Westminster) Birleşik Krallık Parlamentosu'nun oluşturduğu bir yasadır. Yasanın değiştirilmiş versiyonları Avustralya ve Kanada'nın yasalarında mevcut iken; Yeni Zelanda ve diğer Dominyonlarda Milletler Topluluğu'nda artık yer almadığı için kaldırılmıştır. 11 Aralık 1931 tarihinde yapılan bu yasa, onaylanana kadar İngiliz İmparatorluğu'nun kendi kendini yönetmekte olan Dominyonlar ile hukuki ilişkisini oluşturmuştur.[1] Bunun yanında bütün dominyonları karar verme açısından birbirinin onayına bırakmış olup, monarşik lakaplar veya tahtta veraset sistemi bu anlaşmaya bağlı kılınmıştır. Bu yüzden 1926 Balfour Deklarasyonu'nda da belirtildiği üzere eşitlik prensibi ve kraliyet tacına bağlılığı yasal ilkeler haline getirmiştir. Bu, Dominyonların ayrı devletler haline gelmesinde önemli bir adımdır.
Westminster Yasası'nın bugünkü önemi İngiliz Milletler Topluluğu ve Kraliyet arasındaki süren ilişkilerin temelini atmasıdır.[2]
Uygulama
[değiştir | kaynağı değiştir]
Westminster Yasası 1925 ve 1926'da yapılan (özellikle 1926 Balfour Deklarasyonu) İmparatorluk Konferansları'nda alınan politik kararların uygulanmasını sağlamıştır. Asıl sonucu İngiliz hükûmetinin Dominyonlar adına karar vermesini ve yasalaştırmasını engellemesidir. Bir kısmı 1865 Sömürge Hukuku Geçerliliği Yasası (Colonial Laws Validity Act)'nın feshedilmesini gerektirmiştir. Kral V. George taht verasetinin bu yasa kapsamına girmemesi gerektiği yönündeki düşüncülerini bildirdi. Fakat daha sonradan kralın bu isteğinin Balfour Deklarasyonunda ortaya konan eşitlik prensibine ters düştüğüne karar verildi. Kanada ve İrlanda veraset yasasını kendi kendilerince değiştirmeye çalıştı ve bölüm 2(2) (Dominyon'a yasaları değiştirme veya feshetme için olağanüstü yetki verme, örneğin; veraset yasası, Dominyon hukunun parçası olduğu sürece geçerlidir) Kanada'nın ısrarı üzerine yasaya eklenmiştir.[3] Yasa geçtikten sonra, İngiliz parlamentosu artık Dominyonlar için yasalar koyamadı. Bu Dominyonların kendi istek ve rızaları ile İngiliz parlamentosunca yapılan yasaları hariç tutar. Bu yasa öncesinde dominyonlar Birleşik Krallık'ın kendi kendini yöneten (self-governing) kolonileri durumundaydı. Fakat yasa onaylandığı andan itibaren Dominyonları özgür devletler (sovereign nations) konumuna getirdi.
Yasanın 4. Kısmı:
Birleşik Krallık'ın hiçbir yasasının süresi bu yasa başladıktan sonra aksi belirtilmediği sürece (Dominyon bir yasa talebi veya rızasında bulunduğunda) Dominyonlarda uzatılamaz veya uzatılmış sayılamaz.
Bütün yasa onay ihtiyacı duyulmadan Kanada, İrlanda ve Güney Afrika Birliği'nde uygulamaya kondu; bu ülkelerin hükûmetleri yasanın uygulanması için rızalarını kendi ülkelerinin yargılarına verdiler. Yasanın 10. kısmına göre 2. kısım ile 6. kısım arasındakiler diğer dominyonlar için - Avustralya, Yeni Zelanda ve Newfoundland - sadece söz konusu dominyonun parlamentosu yasayı kabul ettikten sonra geçerlidir.
1931'den beri, on ikiden fazla İngiliz Milletler Topluluğu alanı yaratıldı, şimdi hepsi Birleşik Krallık, Avustalya, Kanada ve Yeni Zelanda ile monarşiyi değiştirme konusunda Westminsyer Yasası onların yasası olmamasına rağmen aynı güce sahiptir.[4] İrlanda ve Güney Afrika şu anda cumhuriyetler ve Newfoundland ise Kanada'nın bir eyaleti oldu.
Avustralya
[değiştir | kaynağı değiştir]Avustralya Westminster Yasası'nın 2. ve 6. kısımlarına kadarki bölümü ile Westminster Yasağı Kabul Akti (1942)'ni kabul etmiştir. Avustralya yasalarının 2. Dünya Savaşı ile ilgili meşruiyetini açıklamak için kabul tarihi savaşın başlangıç tarihi olan 3 Eylül 1939 olarak belirlenmiştir.
Yasanın 2. kısmı parlamentonun İngiliz yasamasına aykırı bir yasa yapabileceğini ifade eder. 3. kısım dokunulmazlık hakkına sahip olduğunu teyit eder. 4. kısımda ise İngilizlerin Avustralya yasalarını sadece tüm bir şekilde ve Avustralya'nın talebi ve rızası olduğu sürece değiştirebilir.
Yine de 9. kısımda Birleşik Krallık'ın Avustralya eyaletlerinin yasalarını tümden veya teker teker Devletin onayı olmadan değiştirebileceğini doğrular. Bu yalnızca yasanın başlangıç tarihinden önce yapılan İngiliz yasaları için geçerlidir. Fakat gerçekte bu hak Birleşik Krallık tarafından hiç kullanılmamıştır.
İngiltere'nin Avustralya üzerindeki bütün yasama gücü Avustralya Akti (1986) ile sona ermiştir. İngiliz tarafına göre bu yasa Avustralya parlamentosunun kendi talebi ve rızası ile geçmiş ve bunun için de Avustralya'nın kendi eyaletleri arasındaki tutarlılık şart konmuştur.[4]
Kanada
[değiştir | kaynağı değiştir]İrlanda
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeni Zelanda
[değiştir | kaynağı değiştir]Newfoundland
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Afrika Birliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Anma
[değiştir | kaynağı değiştir]Westminster Yasası'nın anayasada yer aldığı ülkelerin bir kısmında, yasanın orijinal hazırlandığı gün Westminster Yasası Günü olarak anılır. Kanada'da, her 11 Aralıkta Kraliyet Birlik Bayrağı (Royal Union Flag) federal devletin sahip olduğu binalarda asılır[5] ve ikinci bayrak direği de mevcuttur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Statute of Westminster 1931" 22 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF). Legislation, Government of UK. Government of UK. 2017.
- ^ Mackinlay, Andrew (10 March 2005). "Early day motion 895: Morganatic Marriage and the Statute of Westminster 1931". 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Queen's Printer.
- ^ Anne Twomey (18 September 2014). Professor Anne Twomey - Succession to the Crown: foiled by Canada? 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Digital video). London: University College London.
- ^ a b Twomey, Anne (October 2011), Changing the Rules of Succession to the Throne, Sydney Law School, p. 11
- ^ Kinsella, Noël. "Statute of Westminster Day." 25 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.