Fas sayfasının kaynağını görüntüle

{{Ülke bilgi kutusu
| kendi_dilinde_adı = ''المملكة المغربية'' ([[Arapça]])<br />''El-Memleketü'l-Mağribiyye''<br />ⵜⴰⴳⴻⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ([[Berberice]])<br /> ''Tageldit n l-Meġrib''
| adı               = Fas
| tam_adı           = Fas Krallığı
| bayrak_resmi      = Flag_of_Morocco.svg
| arma_resmi        = Coat of arms of Morocco.svg
| slogan            = "الله، الوطن، الملك" <br />"Allâh, el-Vaṭan, el-Melik" ([[Arapça]]){{Boşluklar|2}}<small><br />"ⴰⴽⵓⵛ, ⴰⵎⵓⵔ, ⴰⴳⵍⵍⵉⴷ"<br /> "Yakuc - Tamurt - Agellid" ([[Berberice]])<br />'''Allah - Anayurt - Kral'''</small></span>
| ulusal_marş       = "[[Hymne Chérifien]]"<br>[[Dosya:National Anthem of Morocco.ogg]]
| kraliyet_marşı    = 
| diğer_sembol_adı  = 
| diğer_sembol_resmi= 
| harita_resmi      = Morocco (orthographic projection, WS de-facto, claimed).svg
| harita_başlığı    = Fas'ın Dünya üzerindeki konumu. Fas'ın tartışmasız bölgeleri koyu yeşille, işgali altındaki bölgeler yeşille, hak iddia ettiği bölgeler açık yeşille gösterilmiştir.
| harita2_resmi     =
| harita2_açıklaması= 
| başkent           = [[Rabat]]<br>{{Küçük|{{Koordinat|34|02|N|6|50|W}}}}
| en_büyük_şehir  = [[Kazablanka]]<br>      {{Küçük|{{Koordinat|33|32|N|7|35|E|display=inline}}}}
| en_büyük_yerleşim                    = 
| en_büyük_yerleşim_tipi               = 
| resmî_diller                         = [[Berberi dilleri|Berberice]] ve [[Fasih Arapça|Arapça]]
| bölgesel_diller                      = 
| dil_tipi                             = 
| diller                               =[[Fas Arapçası]], [[Hasaniye Arapçası]], [[Berberi dilleri|Berberice]], [[Fransızca]] 
| etnik_gruplar                        = 
{{madde işaretsiz liste
  | %99 [[Arap-Berberi]]
  | %1 diğer
 }}
| etnik_grup_yılı                      = 
| demonim                             = [[Faslılar|Faslı]]
| yönetim_biçimi                       = [[Üniter devlet|Üniter]] [[Parlamenter sistem|parlamenter]] [[Meşrutiyet|yarı anayasal monarşi]]
| yönetici_unvanı1                     = [[Fas kralları listesi|Kral]]
| yönetici_adı1                        = [[VI. Muhammed]]
| yönetici_unvanı2                     = [[Fas başbakanı|Başbakan]]
| yönetici_adı2                        = [[Aziz Ahnuş]]
| yönetici_unvanı3                     = 
| yönetici_adı3                        = 
| yönetici_unvanı4                     = 
| yönetici_adı4                        = 
| yönetici_unvanı5                     = 
| yönetici_adı5                        = 
| olay1                                = [[İdrîsîler|İdrîsî Hanedanı]]
| olay1_tarihi                         = 789 - 974
| olay2                                = [[Murâbıtlar]]
| olay2_tarihi                         = 1040-1147
| olay3                                = [[Muvahhidler]]
| olay3_tarihi                         = 1147-1269
| olay4                                = [[Merini Sultanlığı]]
| olay4_tarihi                         = 1269-1465
| olay5                                = [[Vattasî Hanedanı]]
| olay5_tarihi                         = 1471-1549
| olay6                                = [[Saadiler|Saadi Hanedanı]]
| olay6_tarihi                         = 1549-1659
| olay7                                = [[Alevî Hanedanı]]
| olay7_tarihi                         = 1666-
| olay8                                = Fransa'dan [[bağımsızlık]]
| olay8_tarihi                         = 2 Mart 1956
| olay9                                = İspanya'dan [[bağımsızlık]]
| olay9_tarihi                         = 7 Nisan 1956
| yüzölçümü_sırası                     = 40
| yüzölçümü                            = 710.850
| yüzölçümü_milkare                    = 
| yüzölçümü_dipnotu                    = <br>{{Daha küçük|[[Batı Sahra]](266.000 km2) dahil yüzölçümü 710.850 km2}}
| su_yüzdesi                           = 0,06
| yüzölçümü2                           = 
| yüzölçümü2_açıklaması                = 
| FR_dipnot2                           = 
| FR_IGN_yüzölçümü                     = 
| FR_IGN_yüzölçümü_milkare             = 
| FR_IGN_yüzölçümü_sırası              = 
| FR_dipnot3                           = 
| kadastro_yüzölçümü                   = 
| kadastro_yüzölçümü_milkare           = 
| kadastro_yüzölçümü_sırası            =
| population_estimate                = 37.037.908<ref name=Knoema>{{Web kaynağı | başlık = Morocco Population, 1960-2019 - knoema.com | url = https://knoema.com/atlas/Morocco/Population | yıl = 2019 | yayıncı = Knoema | erişimtarihi = 2 Nisan 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20121029153318/https://knoema.com/atlas/Morocco/Population | arşivtarihi = 29 Ekim 2012}}</ref>
| population_estimate_year           = 2020
| population_estimate_rank                = 39.
| population_census                  = 33.848.242<ref name=HCP>{{Web kaynağı | başlık = Rgbh 2014 | dil = Fransızca | url = http://rgphentableaux.hcp.ma/ | yıl = 2014 | yayıncı = [[Haut Commissariat au Plan|HCP]] | erişimtarihi = 17 Ekim 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160531005051/http://rgphentableaux.hcp.ma/ | arşivtarihi = 31 Mayıs 2016}}</ref>
| population_census_year             = 2014
| population_density_km2                = 50,0
| population_density_sq_mi                = 189,3 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| population_density_rank                =

| GDP_PPP                         = 291,495 milyar $<ref name=imf>{{Web kaynağı | url = http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=83&pr.y=9&sy=2018&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=686&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= | başlık = Morocco | eser = IMF | arşivengelli = evet | erişimtarihi = 15 Kasım 2020 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20201027013732/https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=83&pr.y=9&sy=2018&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=686&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,LP&grp=0&a= |arşivtarihi= 27 Ekim 2020 | ölüurl = hayır }}</ref> <!--Do not edit!-->
| GDP_PPP_year                    = 2021
| GDP_PPP_rank                    = 58
| GDP_PPP_per_capita              = 8.027 $<ref name=imf/>
| GDP_PPP_per_capita_rank         = 120.

| GDP_nominal                     = 124,003 milyar $<ref name=imf/>
| GDP_nominal_year                = 2021
| GDP_nominal_rank                = 58
| GDP_nominal_per_capita          = 3.415 $<ref name=imf/>
| GDP_nominal_per_capita_rank     = 123

| Gini                = 40.3 <!--number only-->
| Gini_year                = 2015
| Gini_ref                =<ref>{{Web kaynağı | url = https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=MA | başlık = GINI index (World Bank estimate) | yayıncı = [[World Bank]] | website = data.worldbank.org | erişimtarihi = 6 Mayıs 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190505234524/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=MA | arşivtarihi = 5 Mayıs 2019}}</ref>
| HDI                = 0.686 <!--number only-->
| HDI_year                = 2019<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change                = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref                =<ref name="UNHDR">{{Web kaynağı | url = http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking | başlık = Human Development Report 2019 | dil =İngilizce| yayıncı = [[United Nations Development Programme]] | tarih = 10 Aralık 2019 | erişimtarihi = 10 Aralık 2019 | biçim = PDF | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191209091706/http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking | arşivtarihi = 9 Aralık 2019}}</ref>
| HDI_rank                = 121

| para_birimi                          = [[Fas dirhemi]]
| para_birimi_kodu                     = MAD
| zaman_dilimi                         = [[Batı Avrupa Saati|WET]]
| utc                                  = +0
| yaz_zaman_dilimi                     = [[Batı Avrupa Yaz Saati|BAYS]]
| yaz_utc                              = +1
| takvim                               = 
| trafik_akışı                         = sağ
| cctld                                = [[.ma]]
| ISO_3166_kodu                        = 
| telefon_kodu                         = 212
| harita3_resmi                        = 
| harita3_açıklaması                   = 
| dipnotlar                            = Haritadaki yeşil ve açık yeşil alan [[Batı Sahra]]'yı göstermektedir. Yeşil Yürüyüş'ten bu yana Fas'ın ''[[de facto|fiilen]]'' yönetimi altında bulunan [[Batı Sahra'nın siyasi durumu|bölgenin statüsü]] hâlen uluslararası bir sorundur.
| dipnot1                              = 
| dipnot2                              = 
| dipnot3                              = 
| dipnot4                              = 
| dipnot5                              = 
| dipnot6                              = 
| dipnot7                              = 
}}
'''Fas''' ([[Arapça]]: المغرب, ''el-Mağrib''; [[Berberice]]: ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ,<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.maroc.ma/amz/%E2%B4%B0%E2%B5%99%E2%B5%8F%E2%B5%93%E2%B4%B1%E2%B4%B3 |başlık=maroc.ma |erişimtarihi=14 Haziran 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200610145942/http://www.maroc.ma/amz/%E2%B4%B0%E2%B5%99%E2%B5%8F%E2%B5%93%E2%B4%B1%E2%B4%B3 |arşivtarihi=10 Haziran 2020 |ölüurl=hayır}}</ref> ''l-Meġrib''), resmî adıyla '''Fas Krallığı'''<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mo.html#Govt Geleneksel uzun adı: Fas Krallığı] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180126230054/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mo.html#Govt |tarih=26 Ocak 2018 }} {{Dil|en|Kingdom of Morocco|dil_adı=e}} - Kısaca: Fas {{Dil|en|Morocco|dil_adı=e}} - Yerel uzun ismi: al-Mamlakah al-Maġribiyya - Yerelde kısaca: al-Maġrib - CIA World Factbook</ref> ([[Arapça]]: المملكة المغربية, ''el-Memleketü'l-Mağribiyye''; [[Berberice]]: ⵜⴰⴳⴻⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ, ''Tageldit n l-Meġrib''), yaklaşık 37 milyon nüfusa ve 720.000&nbsp;km² yüzölçümüne sahip bir [[Kuzey Afrika]] ülkesidir. Başkenti [[Rabat]] ve en büyük şehri de [[Kazablanka]]'dır. [[Mağrip|Mağrip ülkelerinden]] biri olan Fas'ın, [[Atlas Okyanusu|Atlantik Okyanusu]]'dan [[Cebelitarık Boğazı]]'nı çevreleyip [[Akdeniz]]'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğuda [[Cezayir]], kuzeyde [[İspanya]] ([[Cebelitarık|boğaz]] boyunca denizden bir sınır ve [[Septe|Ceuta]] ile [[Melilla]] adlarında iki küçük [[Özerklik|özerk]] şehir), güneyde ise [[Moritanya]] ile komşudur. Aynı zamanda ülke, [[Batı Sahra]] adı verilen bölgede, 1975'te [[Sömürgecilik|koloni]] ülkesi [[İspanya]] tarafından terk edildikten sonra hak iddia etmiş ve günümüzde de bölgenin dörtte üçünü fiilen yönetmektedir.

Resmi ve baskın dini [[İslam]] olan ülkenin resmi dilleri ise [[Arapça]] ve [[Berberice]]dir. Fas; [[Afrika Birliği]]'nin, [[Arap Birliği|Arap Ligi]]'nin, [[Arap Mağrip Birliği|Büyük Mağrip Birliği]]'nin, [[Frankofon]]'nun, [[İslam İşbirliği Teşkilatı|İslam Konferansı Örgütü]]'nün, [[Akdeniz Diyaloğu]] grubunun ve [[G77]]'nin üyesidir.

== Etimoloji ==
Tam Arapça ismi ''el-Memleketü'l-Mağribiyye'' (المملكة المغربية "Batı Krallığı")'dır. Genellikle ''el-Mağrib'' (المغرب "Batı") ismi kullanılır. Tarihî referanslarda, Orta Çağ Arap tarihçileri ve coğrafyacılar, Fas'ı ''el-Mağribü'l-Aḳṣâ'' (المغرب الأقصى "En Uzak Batı") olarak anmışlardır. Aynı şekilde [[Cezayir]] için ''el-Mağribü'l-Evsaṭ'' (المغب الأوسط "Orta Batı") ve [[Tunus]] için de ''el-Mağribü'l-Ednâ'' (المغرب الأدنى "Yakın Batı") denmiştir.<ref>{{Kitap kaynağı|son=Yahya |ilk=Dahiru |yazarbağı= |eşyazarlar= |editör= |diğerleri= |başlık=Morocco in the Sixteenth Century {{İng}} |origdate= |özgünyıl= |origmonth= |url= |biçim= |erişimtarihi= |basım=|seri= |yıl=1981 |ay= |yayımcı=Longman |yer= |dil=İngilizce |isbn=0582646707  |oclc= |doi= |tanıtıcı= |sayfa=18 |bölüm= |bölümurl= |alıntı=}}</ref>

"Morocco" kelimesi; [[Latince]]'deki "Morroch" kelimesinden gelir. Morroch, [[Latince]]'de Murabıtlar ve Muhavvidler'in başkentleri olan Marakeş'e verilen isimdir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.statoids.com/uma.html | başlık = Regions of Morocco {{İng}} |erişimtarihi= 7 Eylül 2007 | biçim =  | eser = statoids.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150927221233/http://statoids.com/uma.html | arşivtarihi = 27 Eylül 2015 | ölüurl =hayır}}</ref> İranlılar "Marrakech" ve [[Türkler]] de antik İdrisî ve Marinî başkent Fes'ten dolayı bu ülkeye Fas demişlerdir.

Marakeş ismi büyük ihtimâlle [[Berberice]]'de ''Tanrı'nın Toprakları'' anlamına gelen ''Mur-Akush'' kelimesinden gelmektedir.

== Tarihçe ==
{{Ana|Fas tarihi}}
=== Tarih öncesi ve Antik dönem ===
Bugünkü Fas topraklarındaki ilk yerleşimler [[Cilalı Taş Devri]]'ne tarihlenen MÖ 8000 yıllarından kalma, [[Capsian kültürü]]ne ait kalıntılara aittir. Kalıntılar, o devirde Fas'ta büyük bir kuraklık yaşandığını göstermektedir.

Birçok teorisyen, [[Berberiler|Berberîlerin]] ataları olarak kabul ettikleri [[Amazigh]] adında bir halkın bu devirde var olduğuna inanır. Büyük ihtimalle, bu halkın Fas topraklarına gelişi ve bu topraklarda tarımın başlaması aynı tarihlerdir. Daha sonraları, klasik dönemde Fas, ''[[Mauretania]]'' olarak anılmaya başlanmıştır.

[[Dosya:MosaiqueAne.jpg|upright=1.36|küçükresim|sol|[[Volubilis]]'te bir [[Antik Roma|Roma]] [[mozaik|mozaiği]].]]Kuzey Afrika ve Fas, Akdeniz uygarlığına erken klasik dönemde Fenikeli tüccarlar ve koloniler sayesinde -oldukça yavaş ve geç- dahil olmuştur. Fenikelilerin gelişiyle, Akdeniz'in bu stratejik köşesi Roma'nın ilgi alanına girmiş ve kısa süre sonra da bu bölge ''[[Mauretania Tingitana]]'' adıyla Roma'ya dahil olmuştur. 5. yüzyılda bölge Vandallar ve Vizigotların eline geçti. Bunu, Bizans idaresi izledi. Ancak hiçbirisi, Fas'ın yüksek dağlarındaki Berberîleri hüküm altına alamadılar.

=== Orta Çağ ===
[[Müslümanların Mağrip'i fethi|Müslümanların Mağrip'i ele geçirmesi]] 7. yüzyılda meydana geldi. [[Emevîler]] gücünün doruğundayken, Fas'taki ilk ele geçirmeyi Şam Emevileri'nin hizmetindeki bir komutan olan [[Ukbe bin Nafi]] komutasındaki İslam ordusu yaptı. 670 yılındaki bu ilk ele geçirmenin ardından Ukba ibn Nafi'nin halefleri ilerleyen dönemde Fas'ın tamamını kontrolleri altına aldılar ve 683 yılında ülkeye "Maghreb al Aqsa" (En Uzak Batı) adını verdiler. Uygulanan asimilasyon yaklaşık olarak bir asır sürdü.

Fas'ın Arap ve İslam hâkimiyetine girmesinden sonra, yedinci asır boyunca, Arap kültürünün etkisi altında kalmış olan Berberîlerin büyük çoğunluğu; Arapların kıyafet geleneklerini, kültürlerini ve İslam dinini benimsediler. Devletlerini bu kültüre göre şekillendirip, ilk örneklerini [[Nekor Krallığı|Nekor]] ve [[Bergavata]] devletleriyle verdiler. Ancak bu devletlerin kuruluşları beraberinde uzun iç savaşları da beraberinde getirdi. [[İdrîsîler|İdrisî Hanedanı]]'nın kurucusu olan [[İdris ibn Abdallah]], ülkenin Bağdat'taki [[Abbâsîler|Abbasi]] halifeleriyle ve [[Endülüs Emevî Devleti|Endülüs Emevîleriyle]] olan bağını kopardı ve yollarını ayırdı. İdrisîler Fes şehrini alıp, bu şehri başkent haline getirdiler ve Fas bir bilim kültür merkezi ve bölgesel bir güç haline geldi.

İdrisîler'in ardından Arap göçmenler Fas'taki politik güçlerini yitirdiler. Berberîler yönetimleri şekillendirmeye başladılar ve yeniden ülkenin hakim gücü haline geldiler. Fas, bu Berberî yönetimleri zamanında belki de tarihteki en parlak dönemini yaşadı. Arap İdrisîler 11. yüzyılda tehcir edildiler. [[Murâbıtlar|Murabıtlar]], [[Muvahhidler]], daha sonra [[Merînîler|Merinîler]] ve son olarak [[Saadiler|Saadîler]]; Kuzeybatı Afrika'nın büyük bölümünü, Müslüman İberya'yı ve Endülüs'ü içine alan büyük devletler kurdular.

=== Alevî Hanedanı idâresi (1666-günümüz)  ===
Saadîler'in ardından [[Alevî Hanedanı]] yönetime geldi. Bu sıralarda Fas, İspanya ve Osmanlı'nın nüfuz mücadeleleri ile baskılarına mâruz kalıyordu. Alevî Hanedanı kısa süre için, kendisinden önce gelen hânedanlara nazaran daha küçük bir alanda, sessiz bir zenginlikte hüküm sürdüler ve pozisyonlarını korudular. 1684 yılında [[Tanca]]'yı ilhâk ettiler. Hânedanın başındaki İsmail ibn Şerif, yerel güçlere karşı birleşik bir krallığı savundu ve bunu da gerçekleştirdi.

=== Avrupalı nüfûzu ===
{{Ana|Portekiz İmparatorluğu|Fransız Sömürge İmparatorluğu|İspanyol İmparatorluğu}}
[[Dosya:COLLECTIE TROPENMUSEUM Berbervrouw in feestkledij uit Tafraoute Zuid-Marokko TMnr 60033850.jpg|küçükresim|sol|Güney Fas'tan bir Berberi kadın. Fotoğraf 1940-1960 yılları arasında çekilmiştir]]
15. yüzyılda, Atlantik kıyılarındaki başarılı Portekiz saldırı ve istilâları Fas'ı derinden etkilememişti. Napolyon Savaşları'nın ardından gittikçe İstanbul'dan bağımsız hareket etmeye başlayan Mısır ve Kuzey Afrika ile Beylerin hükmü altındaki korsanlar Avrupa için kolonicilik bakımından cazip hale geldiler. İlk olarak Fransa, 1830'lu yılların başlarında Fas ile ciddi şekilde ilgilenmeye başladı. Birleşik Krallık'ın Fas'taki Fransız nüfûzunu 1904 yılında tanıması Alman İmparatorluğu'nu kızdırdı. Haziran 1905 krizi [[Algeciras Konferansı]]'nda çözüldü. Buna göre, 1906 yılında Fransa'nın özel durumu tanındı ve Fas'ın geleceği Fransa ile İspanya'nın ortak kararlarına bırakıldı. İkinci Fas Krizi [[Berlin]] tarafından çıkarıldı ve Avrupa büyük güçlerinin arasını açtı. Krizin ardından imzalanan [[Fes Antlaşması]]'yla Fas tam olarak bir Fransız sömürgesi haline geldi ve Kuzey ile Güney Sahra sınır bölgeleri İspanya'ya bırakıldı.

=== Modern dönemler ===
{{Başlık genişlet}}
1963'te Cezayir'in Atlas okyanusuna bir çıkış koridoru istediği için Fas ile Cezayir arasında ''La guerre des sables'' diye bilinen ve beş ay süren [[Kum Savaşı]] yaşandı.

== Coğrafya ==

{{Ülke coğrafyası | resim= Morocco Topography.png | kıta= Afrika | bölge= Mağrip | koordinatlar= 32°00′N 5°00′W | sıra= 40 <small>(57 tartışmalı bölge Batı Sahra'sız)</small> | yüzölçüm= {{formatnum:710850}} <small>({{formatnum:446550}} tartışmalı bölge Batı Sahra'sız)</small> | kara= 99,94 | su= 0,06 | kıyılar= {{formatnum:3600}} <small>({{formatnum:1835}} tartışmalı bölge Batı Sahra'sız)</small> | sınırlar= toplam: 2017,9 km<br />[[Cezayir]] {{formatnum:1605}} km<br />[[İspanya]] ([[Ceuta]]): 6,3 km<br />[[İspanya]] ([[Melilla]]) 9,6 km | en_yüksek= {{formatnum:4165}} m ([[Cebel Toubkal]]) | en_alçak={{formatnum: -55}} m ([[Sebkha Tah]]) | nehir={{formatnum: 1100}} km ([[Dra nehri]]) | göl= }}
Fas, [[Afrika]]'nın kuzeybatısında bir ülkedir. Atlantik okyanusu kıyıları [[Cebelitarık Boğazı|Cebelitarık boğazı]] ile [[Akdeniz]] kıyılarını ayırır. Güneyinde tartışmalı [[Batı Sahra]] bölgesi ile güney ve güneydoğusunda [[Cezayir]] bulunmaktadır. Batısında atlantik kıyılarına yakın [[Kanarya Adaları]] ve [[Madeira|Madeira Adaları]] bulunmaktadır. Kuzeyinde Cebelitarık [[İspanya]]'yı Fas'tan ayırır.

Başkenti Rabat'tır. Büyük şehirleri Kazablanka, Agadir, Fez, Marakeş, Meknes, Tetouan, Tanca, Oujda, Ouarzazate ve Laayoune'dir (Batı Sahra).

=== Yer şekilleri ===

Afrika'da bulunan sıra dağ dizisi olan [[Atlas Dağları]] kıtanın kuzeybatısında Fas'tan başlayarak, [[Cezayir]] ve [[Tunus]] ülkelerine uzanır. Dağlar Fas'ın üçte ikisini kaplar ve yüksek doruklara erişir. {{formatnum:4000}} metreyi geçen dorukları bulunur. [[Cebel Toubkal]], ülkenin en yüksek noktası, {{formatnum:4167}} metredir. Fas'ta 4 ana dağ sırası bulunur; Atlas Dağları (Yüksek Atlas, Sahra Atlasları ve Orta Atlaslar) ve [[Rif Dağları]].

Kuzeydeki ilk sıra Akdeniz'e sınır oluşturur. [[Cebel Tihithin]] ile {{formatnum:2456}} metrelik doruğa ulaşır. Rif Sıradağları bu bölgede sıralanır. Orta Atlaslar, Fas'ın su kuleleri olup doğudaki çorak düzlüklerle batıdaki verimli arazileri birbirinden ayırır. Doğuya doğru {{formatnum:3100}} metreyi geçen doruklar (örneğin Cebel Bou Naceur) bulunmakta. Batıda yükseklikler azalarak platolara ve düzlüklere izin verir. Güneyde Yüksek Atlaslar ile sınırlanır. Ülkedeki en önemli dorukları şöyledir:

{| align="left" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="4" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999; background: #F5DEB3"
|+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Dağ sıraları ve dorukları
|-style="background: #DEB887"
! Dağ 
! Doruk!!Yükseklik
|-
|-
| [[Rif dağları]]|| align="left" |Tdeguen doruğu
|{{formatnum:2465}} m
|-
| rowspan=2|[[Orta Atlaslar]] ||align=left| Bonasr doruğu||align=left|{{formatnum:3326}} m
|-
|align=left| Boiblan doruğu||align=left|{{formatnum:3190}} m
|-
| rowspan=2|[[Yüksek Atlas]] ||align=left| Toubkal doruğu||align=left|{{formatnum:4165}} m
|-
| align=left| Component doruğu||align=left|{{formatnum:4071}} m
|-
| [[Küçük Atlaslar]] ||align=left| Leem doruğu||align=left|{{formatnum:2531}} m
|-
| colspan=11 align=left| <small>Kaynak: Fas Resmi internet sitesi {{Ar}}<ref name="recst2004">{{Web kaynağı | url = http://www.maroc.ma/NR/exeres/93FEB266-2DFF-4CC7-B212-4FDF6485B0E9.htm | başlık = Fas Coğrafyası | yazar = Fas Resmi interente sitesi {{Ar}} |erişimtarihi= 5 Aralık 2009 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20071008072616/http://www.maroc.ma/NR/exeres/93FEB266-2DFF-4CC7-B212-4FDF6485B0E9.htm | arşivtarihi = 8 Ekim 2007 | ölüurl =evet}}</ref></small>
|} <br /> <br />
{{geniş resim|Jebel Toubkal summit panorama.jpg|1800px|<center>Afrika'nın en yüksek 2. doruğu olan Toubkal zirvesinin 360&nbsp;°C panoramik görüntüsü<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.tourdust.com/products/689-climb-mount-toubkal |başlık=tourdust.com sitesi: Toubkal dağına tırmanış {{İng}} |erişimtarihi=24 Eylül 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20111011030033/http://www.tourdust.com/products/689-climb-mount-toubkal |arşivtarihi=11 Ekim 2011 |ölüurl=evet}}</ref>}}Ovalar genellikle Rif ve Atlas sıradağları arasında kalan bölgede bulunmaktadır. [[Sebou Havzası]] {{formatnum:36000}} km² yüzölçümü ile alçak platoları, nehirleri, tepeleri ve verimli ovaları ile burada bulunur. [[Garb]] ovasında [[şeker pancarı]], [[pirinç]], [[şeker kamışı]] ve [[tütün]] yetiştirilir ve bu ova içindeki [[mantar meşesi]] ve [[okaliptüs]] işletmelerinin olduğu [[Maâmora]] ormanı ile diğerlerinden ayrılır.

Geniş düzlükler ve fosfat platoları [[Kongo Demokratik Cumhuriyeti|Kongo DC]] sınırına kadar uzanır. [[Şaouya]], [[Dukkala]] ve [[Tadile-Ezilel|Tadla]] ovalarına Orta Atlas sıradağları sırtlarında bulunur. Daha güneydeki [[Haouz]] ovasına, Marakeş yakınlarında, [[Sus-Massa-Dirâ|Souss]] ovasına okyanus, Yüksek Atlaslar ve Orta Atlaslar arasındaki üçgende rastlanılır. Kuzeyde Lukos, Nekkor, Trifa, Ouergha, Baht, Inaouen gibi daha küçük ova ve verimli vadileri de bulunmaktadır.

Güneyde, Erg Çebbide, Cezayir sınırı yakını, Fas'ın taş ve kumla kaplı en büyük bölgesidir. Burada kumulların yüksekliği 200 metreye ulaşmaktadır.

==== Su  ====
Fas su kaynakları, Dünya su kaynakları endeksi ortalamasına göre (ortalama 9,1'e göre), su kaynaklarında 5,4 puanla<ref>{{Kitap kaynağı|url=http://www.keele.ac.uk/depts/ec/wpapers/kerp0219.pdf|başlık=The Water Poverty Index: an International Comparison|erişimtarihi=|tanıtıcı=|oclc=52064478|eşyazarlar=Jeremy Meg & Caroline Sullivan|tarih=|basım=|dil=İngilizce|sayfa=11 و 15|yer=[[Birleşik Krallık]]|yayımcı=Keele University|seri=Keele Economics Research Papers|ay=Mart|yıl=2003|isbn=|doi=|ilk=Peter|özgünyıl=2002|ilkyayıntarihi=|editör=|son=Lawrence|arşivurl=https://web.archive.org/web/20100108014338/http://www.keele.ac.uk/depts/ec/wpapers/kerp0219.pdf|arşivtarihi=8 Ocak 2010|ölüurl=evet}}</ref> ve su zenginliği endeksine göre 46. sırayla, orta ila zayıf arasında addedilir.<ref>[http://www.arabwatercouncil.org/administrator/Modules/CMS/Technical%20Report%2010_State%20of%20the%20water%20report%20in%20the%20Arab%20Region.pdf Report of the Arab Water Council 2004] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110813112626/http://www.arabwatercouncil.org/administrator/Modules/CMS/Technical%20Report%2010_State%20of%20the%20water%20report%20in%20the%20Arab%20Region.pdf |tarih=13 Ağustos 2011 }} (İngilizce)</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTSDNET/0,,contentMDK:22959027~menuPK:64885113~pagePK:7278667~piPK:64911824~theSitePK:5929282,00.html |başlık=Morocco: Residents of Informal Settlements Access Water and Sanitation Services {{İng}} |erişimtarihi=26 Eylül 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120119000917/http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTSDNET/0,,contentMDK:22959027~menuPK:64885113~pagePK:7278667~piPK:64911824~theSitePK:5929282,00.html |arşivtarihi=19 Ocak 2012 |ölüurl=hayır}}</ref> Toplam yenilenebilir su kaynağına göre sıralandığında yıllık 20~23 milyar m³lük hacimle 174 ülke arasında 114. sırada yer alır<ref name="WRI">{{Web kaynağı|url=http://earthtrends.wri.org/text/water-resources/country-profile-126.html|başlık=World Resource Institute:Water Resources and Freshwater Ecosystems: Morocco {{Fra}}|erişimtarihi=26 Eylül 2011|arşivtarihi=5 Mart 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120305160954/http://earthtrends.wri.org/text/water-resources/country-profile-126.html|ölüurl=evet}}</ref> ve temiz su kaynağında yıllık 12,6&nbsp;km³'lük hacimle de 41. sırada yer alır.<ref name="cia">{{Web kaynağı | url = https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/mo.html | başlık = Africa :: Morocco — The World Factbook - Central Intelligence Agency | erişimtarihi = 10 Ağustos 2020 | çalışma = www.cia.gov | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150530025454/https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/mo.html | arşivtarihi = 30 Mayıs 2015 | ölüurl =hayır}}</ref>

=== Bitki örtüsü ===

Ağırlıklı olarak Akdeniz bitki örtüsü karakteri gösterir. Dağlık bölgeleri ağaçlara, ([[ardıç]], [[meşe]], [[Sedir (ağaç)|sedir]] vd.) ve diğer dağ bitkilerinin büyümesine olanak verir. Ovalarında [[zeytin]], [[Sakız ağacı|sakız ağaçları]] yetişir. Ayrıca Atlas dağları ağaçların büyümesi için uygun ortama olanak sağlamaktadır. İç bölgelerde Alafh ve Binalşibh'de ağaçlara ev sahipliği yaparken ve güney bölgelerde ise vahalar palmiye ağaçlarının büyüme için ideal yerlerdir.

Fas [[çölleşme]] sorunu yüzünden yılda 31 hektarlık ormanlık alanını kaybetmektedir. Sorun sadece güney bölgelerinde değil, kuzeyde de sarî olup sadece 1920 yılından bu yana kuzeydeki orman alanlarının yarısından fazlasını kaybetmiştir, özellikle 1951 (yüzbin hektar) ile 1992 (altmış bin hektar)arasındaki dönemde. Güneyde ise kumlar280 bin hektarı süpürdü ve sadece Fas'ta mevcut olan pek çok türün de dahil olduğu 1500 bitki nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya kaldı.<ref>{{Wikipedia|ar|المغرب||}}</ref>

== Siyaset ve yönetim ==

Fas'ın, [[Batı Sahra]]'yı işgal etmesi sebep gösterilerek, [[Afrika Birliği]]'nden geçici süreliğine çıkarılmıştır. 2011 başlarında meydana gelen demokrasi ayaklanmalarından Fas da etkilenmiş, halkın idareye karşı rahatsızlıkları çeşitli yürüyüş ve gösterilere sebep olmuştur. Fas, Temmuz 2016'da yaptığı açıklamada yeniden Afrika Birliği içerisinde yer almayı hedeflediğini açıklamıştır. Ülke Aralık 2016'da yaptığı yeni üyelik başvurusu ile birlik içerisinde yeniden yer almak istediğini ifade etmiştir. 30 Ocak 2017 tarihinde gerçekleştirilen 28. Afrika Birliği toplantısında Fas yeniden üyeliğe dahil edilmiştir. 20 Şubat 2011'de Rabat'ta yapılan (katılımında Facebook gibi İnternet sitelerinin de etkisinin olduğu) büyük mitingden sonra Kral Muhammed El-Sadis ([[VI. Muhammed]]) halka yaptığı ilk ulusa seslenişle reform sözü vermiştir. Kral Muhammed, komisyonun başkanlığına Abdüllatif Menuni'nin getirildiğini, Menuni'nin haziran ayına kadar kendisine anayasa reformu önerilerini sunacağını kaydetmiştir. VI. Muhammed anayasada reform sözünü tutmuş, yapılan reformla yetkilerinin devrini referanduma sunmuştur. Halkın Krala karşı büyük saygısının olmasının nedeni babası [[II. Hasan]]'dan sonra baskıcı rejime son vermesi ve İslam peygamberi [[Muhammed]]'in soyundan gelmesidir. (Kazablanka'daki II. Hasan Camii'nde altından yapılan levhada şeceresinde gösterilmektedir)

=== İdari yapılanma ===

Fas idari olarak 16 bölgeye<ref>[http://www.statoids.com/uma.html Fas'ın bölgeleri] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20171010154745/http://www.statoids.com/uma.html |tarih=10 Ekim 2017 }}, statoids.com</ref> ve altında 62 vilayete ({{Dil|fr|''préfecture''|dil_adı=e}}) ve alt bölgeye ({{Dil|fr|''provinces''|dil_adı=e}}) bölünmüştür.

==== Bölgeler ====
{{Fas etiketli harita}}

{{Ayrıca bakınız| Fas'ın bölgeleri}}
:''Ayrıca bakınız [[Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti]]'' ([[Tanınmayan veya sınırlı şekilde tanınan devletler listesi|Kısmen tanınan devlet]])

2015'te yerel yönetimi güçlendirme/Bölgeselleştirme Kanununun yürürlüğe girmesi ile, 12 bölge oluşturulmuştur. Buna göre bölgeler:

# Tanger-Tétouan-Al Hoceïma
# L'Oriental
# Fès-Meknès
# Rabat-Salé-Kénitra
# Béni Mellal-Khénifra
# Casablanca-Settat
# Marrakech-Safi
# Drâa-Tafilalet
# Souss-Massa
# Guelmim-Oued Noun
# Laâyoune-Sakia El Hamra
# Dakhla-Oued Ed Dahab

==== Vilayetler ====
{{Ayrıca bakınız|Fas'ın vilayet ve alt bölgeleri}}

Fas 37 vilayet ve iki büyük şehre* bölünmüştür: Agadir, Al Hoceima, Azilal, Beni Mellal, Ben Slimane, Boulemane, Casablanca*, Chefchaouen, El Jadida, Sraghna El Kelaa, Er Rachidia, Essaouira, Fes, Figuig, Guelmim, Ifran, Kenitra, Khemisset, Rommani, Khenifra, Khouribga, Laayoune, Larache, Marakeş, Meknes, Nador, Ouarzazate, Oujda, Rabat-Sale*, Safi, Settat, Sidi Kacem, Tanca, Tan-Tan, Taounate, Taroudannt, Tata, Taza, Tetouan, Tiznit; ayrıca üç province/alt bölge Ad Dakhla (Oued Eddahab) Boujdour ve Es Smara. 
<!-- as well as shares of Tan-Tan and Laayoune fall Within Claimed Moroccan-Western Sa -->

== Ekonomi ==
{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" align=right
|+Fas'ta bölgelere göre GSYİH!<ref>http://www.scribd.com/doc/25848936/Maroc-Contribution-Sectorielle-des-Regions-a-la-Creation-de-la-Richesse-Nationale {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110917015308/http://www.scribd.com/doc/25848936/Maroc-Contribution-Sectorielle-des-Regions-a-la-Creation-de-la-Richesse-Nationale |tarih=17 Eylül 2011 }} - DEPF Maliye ve Ekonomi Bakanlığı</ref> Sıra
! Bölgeler
! Toplam GSYİH'ya payı
! GSYİH (milyar $) eşdeğeri
|-----
| 1
| [[Büyük Kazablanka|Grand Casablanca]]
| 18,8 %
| {{formatnum:16709}}/{{bayrakülke|Bahreyn}}
|-{{gri çizgi}}♠
| 2
| [[Souss-Massa-Draâ]]
| 12,2 %
| {{formatnum:10843}}/{{bayrakülke|Senegal}}
|-----
| 3
| [[Rabat-Sela-Zumur-Zuayir|Rabat-Salé-Zemmour-Zaer]]
| 9,8 %
| {{formatnum:8710}}/{{bayrakülke|Kamboçya}}
|-{{gri çizgi}}
| 4
| [[Marrakech-Tensift-El Haouz]]
| 8,2 %
| {{formatnum:7288}}/{{bayrakülke|Makedonya}}
|-{{gri çizgi}}
| 5
| [[Tangier-Tétouan]]
| 7,4 %
| {{formatnum:6577}}/{{bayrakülke|Mali}}
|-{{gri çizgi}}
| 6
| [[Oriental]]
| 7,1 %
| {{formatnum:6310}}/{{bayrakülke|Malta}}
|-{{gri çizgi}}
| 7
| [[Gharb-Chrarda-Béni Hssen]]
| 6,9 %
| {{formatnum:6132}}/{{bayrakülke|Haiti}}
|-{{gri çizgi}}
| 8
| [[Doukkala-Abda]]
| 5,4 %
| {{formatnum:4799}}/{{bayrakülke|Nikaragua}}
|-{{gri çizgi}}
| 9
| [[Chaouia-Ouardigha]]
| 5,2 %
| {{formatnum:4621}}/{{bayrakülke|Gine}}
|-{{gri çizgi}}
| 10
| [[Meknès-Tafilalet]]
| 4,9 %
| {{formatnum:4355}}/{{bayrakülke|Moldavya}}
|-{{gri çizgi}}
| 11
| [[Fès-Boulemane]]
| 4,2 %
| {{formatnum:3732}}/{{bayrakülke|Moğolistan}}
|-{{gri çizgi}}
| 12
| [[Tadla-Azilal]]
| 4,2 %
| {{formatnum:3732}}/{{bayrakülke|Tacikistan}}
|-{{gri çizgi}}
| 13
| Sahra vilayetleri
| 3,0 %
| {{formatnum:2666}}/{{bayrakülke|Moritanya|1959}}
|-{{gri çizgi}}
| 14
| [[Taza-Al Hoceima-Taounate]]
| 2,7 %
| {{formatnum:2399}}/{{bayrakülke|Togo}}
|-----
|}
Fas Afrika'nın en büyük beşinci ekonomisine sahiptir. Cezayir'den sonra, Mağrip'in ikinci büyük ekonomisidir. 2008 yılında Fas büyüme oranı yaklaşık %6,5 idi. Fas Afrika ortalamasına göre güçlü bir gayri safi yurt içi hasılaya sahiptir. 2008'de 8.52 milyar dolar civarında olan ya da kıtanın toplam GSYİH'nin% 9'u Fas'a aittir. Fas da 1999 yılında Kral VI Muhammed tahta çıkmasından bu yana her yıl ortalama %8 büyüme oranı yakalamıştır. Bu büyüme yıllık hasat gibi değişken sonuçlara bağlı olduğundan sürdürülebilir değildir.

Avrupa kıtası ile Fas'ın yakınlığı, Avrupa şirketlerinin yer değiştirmelerinde Fas'a yönelimlerine yol açmış, bu da büyük ölçüde ekonomiye katkısı olmuştur. 2000'lerin başından bu yana, yürüttüğü tutarlı maliye politikası offshore için cazip bir ülke konumuna gelmiştir. OECD 2008'de yarattığı iş hacmi ile krallığı Estonya ve Çin'den sonra 3. sıraya yerleştirmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.entreprendre.ma/Offshoring-Le-Maroc-doit-developper-de-nouvelles-filieres_a411.html |başlık=entreprendre.ma sitesi haberi {{Fra}} |erişimtarihi=25 Eylül 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110919201708/http://www.entreprendre.ma/Offshoring-Le-Maroc-doit-developper-de-nouvelles-filieres_a411.html |arşivtarihi=19 Eylül 2011 |ölüurl=evet}}</ref>

Ülkede tarıma dayalı besin endüstrisi kollarının yanı sıra, kimya ve gübre sanayi ile küçük el sanatları gelişmiştir. Yeraltı kaynakları ülke ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Fas'ta çıkarılan madenlerin başında [[fosfat]] gelir. Fosfat dışında, [[manganez]], [[arsenik]],[[nikel]], [[kobalt]] ve [[demir]] de bulunmaktadır. Ayrıca az miktarda [[kömür]] ve [[petrol]] gümüşlü kurşun da çıkarılır. Ülke sanayinin ihtiyacı olan enerji büyük ölçüde hidroelektrik santrallerden sağlanır.

Tanca'nın İspanya'ya yakın olması ve bu sayede iki ülke arasında yapılan ve 45 dakika süren feribot seferleri sayesinde İspanya ile ticaret gelişmiştir. Bunun yanında günlük olarak Fransa'nın Güney ve liman kenti olan Marsilya şehrine de seferler düzenlenmektedir.

Sosyal Güvenlik Ulusal Fon (La Caisse Nationale de Sécurité Sociale-CNSS), Nisan 1961 tarihinden itibaren, ücretliler için Fas sosyal güvenlik programını yönetmektedir. Bu kamu kurumu, şirketlerden prim toplamaktan ve ayrıca ekonominin temel sektörlerinde çalışan işçilerin (sanayi ve ticaret, tarım, balıkçılık ve esnaf) sosyal güvenlik şemsiyesi altındaki masraflarını karşılamaktan sorumludur. Sosyal güvenliğin şemsiyesi; hastalıklar, hamilelik, sakatlık ya da yaşlılık bir sonucu olarak ücret kaybına karşı, işçileri (ve ailelerini) korur. Yaklaşık 5.000 personeli ile, kurum, ülke genelinde 50 ofis ile yayılıdır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://memory.loc.gov/frd/cs/profiles/Morocco.pdf | başlık = Morocco {{İng}} | erişimtarihi = 8 Eylül 2011 | son =  | ilk =  | tarih = Mayıs 2006 | yayımcı = Library of Congress web sitesi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140520220953/http://memory.loc.gov/frd/cs/profiles/Morocco.pdf | arşivtarihi = 20 Mayıs 2014 | ölüurl =hayır}}</ref>

 {| class="wikitable"
! Gösterge
! 2006
! 2007
! 2008
! 2009
|-----
| [[Gayrısafî yurt içi hâsıla]] milyar [[Amerikan doları|USD]]
| 65,64
| 74,4<sup>1</sup>
| 85,2<sup>1</sup>
| 91,4<sup>1</sup>
|-{{gri çizgi}}♠
| GSYİH büyümesi (sabit fiyatlarla)
| %{{formatnum:7.8}}
| %{{formatnum:2.7}}
| %{{formatnum:6.5}}<sup>*</sup>
| %{{formatnum:5.5}}<sup>*</sup>
|-----
|USD cinsinden kişi başına GSYH
| 2.151<sup>*</sup>
| 2.422<sup>*</sup>
| 2.901<sup>*</sup>
| 2.868
|-{{gri çizgi}}
| Enflasyon oranı
| %{{formatnum:3.3}}
| %{{formatnum:2|}}
| %{{formatnum:3.9}}<sup>*</sup>
| %{{formatnum:4.5}}<sup>*</sup>
|-----
| colspan="5" align="center" | ''Kaynaklar :'' [[Uluslararası Para Fonu|IMF - World Economic Outlook Database]]<ref name="FMI - World Economic Outlook Database ">{{Web kaynağı |url=http://www.interexmaroc.com/fr/fiches-pays/maroc/indicateurs-economiques |başlık=Fas - Ekonomik göstergeleri |erişimtarihi=25 Eylül 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180816151805/http://www.interexmaroc.com/fr/fiches-pays/maroc/indicateurs-economiques |arşivtarihi=16 Ağustos 2018 |ölüurl=evet}}</ref><small>(*) Tahmini değer (1) Dünya bankası</small>
|}

=== Tarım ===
[[Dosya:Plantation arganier Luc Viatour.JPG|küçükresim|upright=1.09|sağ|[[Argan|Argan ağaçları]] Fas'a özgü, [[Endemizm|endemik]] bitkilerdir. Besleyici, kozmetik ve çok sayıda tıbbi özellikleri için değerli olan [[Argan yağı]] bu ağacın meyvesinden sağlanır.]]
Fas'ta tarım için ülkenin iş gücünün yaklaşık %40'ını kullanır. Ve böylece, tarım ülkenin en iş kolu konumunda yer alır. [[Arpa]], [[buğday]] ve diğer [[hububat]] ana ürünler arasında yer almaktadır. Atlantik kıyısında, geniş ovalarda zeytin, [[narenciye]] ve [[üzüm]] yetiştirilmektedir.

{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="margin:1em auto 1em auto;"
|+[[Gıda ve Tarım Örgütü|BM Gıda ve Tarım Örgütü]]'ne göre Fas tarımsal üretim tablosu (2009 tahminleri)''<ref name="UNFAO">{{Web kaynağı|url=http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx|başlık=Food and Agriculture Organization of the United Nations|erişimtarihi=5 Aralık 2009|arşivtarihi=8 Haziran 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150608013428/http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx|ölüurl=hayır|yazar=[[Gıda ve Tarım Örgütü|BM Gıda ve Tarım Örgütü]] {{İng}}}}</ref>''
| align="center" style="background:#f0f0f0;" |'''Sıralama'''
| align="center" style="background:#f0f0f0;" |'''Ürün'''
| align="center" style="background:#f0f0f0;" |'''Değeri (x $1000)'''
| align="center" style="background:#f0f0f0;" |'''Üretim'''
| align="center" style="background:#f0f0f0;" |'''<small>Miktara göre</small><br /> dünya sıralaması'''
| align="center" style="background:#f0f0f0;" |'''<small>Değere göre</small><br /> dünya sıralaması'''
|-
| 1||Buğday|| align="right" |{{formatnum:939150}}|| align="right" |{{formatnum:6400000}}|| align="right" |19|| align="right" |17
|-
| 2||Doğal Tavuk eti|| align="right" |{{formatnum:635889}}|| align="right" |{{formatnum:446424}}|| align="right" |NA|| align="right" |NA
|-
| 3||Zeytin|| align="right" |{{formatnum:616541}}|| align="right" |{{formatnum:770000}}|| align="right" |6|| align="right" |6
|-
| 4||Domates|| align="right" |{{formatnum:480433}}|| align="right" |{{formatnum:1300000}}|| align="right" |17|| align="right" |17
|-
| 5||Doğal Sığır eti|| align="right" |{{formatnum:433257}}|| align="right" |{{formatnum:160384}}|| align="right" |NA|| align="right" |NA
|-
| 6||İnek sütü, toptan, taze|| align="right" |{{formatnum:409566}}|| align="right" |{{formatnum:1750000}}|| align="right" |NA|| align="right" |NA
|-
| 7||Arpa|| align="right" |{{formatnum:389709}}|| align="right" |{{formatnum:3800000}}|| align="right" |12|| align="right" |7
|-
| 8||Doğal kuzu eti|| align="right" |{{formatnum:325935}}|| align="right" |{{formatnum:119706}}|| align="right" |NA|| align="right" |NA
|-
| 9||Badem, kabuklu|| align="right" |{{formatnum:307240}}|| align="right" |{{formatnum:104115}}|| align="right" |5|| align="right" |5
|-
| 10||Portakal|| align="right" |{{formatnum:231910}}|| align="right" |{{formatnum:1200000}}|| align="right" |14|| align="right" |14
|-
| 11||Patates|| align="right" |{{formatnum:230032}}|| align="right" |{{formatnum:1500000}}|| align="right" |NA|| align="right" |NA
|-
| 12||Yumurta|| align="right" |{{formatnum:221668}}|| align="right" |{{formatnum:267267}}|| align="right" |NA|| align="right" |NA
|-
| 13||Çalı fasulyesi|| align="right" |{{formatnum:173716}}|| align="right" |{{formatnum:182180}}|| align="right" |3|| align="right" |3
|-
| 14||Üzüm|| align="right" |{{formatnum:171485}}|| align="right" |{{formatnum:300000}}|| align="right" |NA|| align="right" |NA
|-
| 15||Elma|| align="right" |{{formatnum:169166}}|| align="right" |{{formatnum:400000}}|| align="right" |NA|| align="right" |NA
|-
| 16||Çilek|| align="right" |{{formatnum:168627}}|| align="right" |{{formatnum:124239}}|| align="right" |11|| align="right" |11
|-
| 17||Kuru soğan|| align="right" |{{formatnum:136521}}|| align="right" |{{formatnum:650000}}|| align="right" |23|| align="right" |23
|-
| 18||Kavun|| align="right" |{{formatnum:134386}}|| align="right" |{{formatnum:730000}}|| align="right" |8|| align="right" |8
|-
| 19||Mandalina|| align="right" |{{formatnum:128945}}|| align="right" |{{formatnum:522000}}|| align="right" |12|| align="right" |12
|-
| 20||Anason rezene|| align="right" |{{formatnum:127126}}|| align="right" |{{formatnum:23000}}|| align="right" |7|| align="right" |7
|}

=== Turizm ===
Fas'ta genel olarak çöl turizmi yaygındır. Fas 2018 yılında [[Afrika]]'nın en çok ziyaret edilen ülkesi olmuştur.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152|başlık=International Tourism Highlights, 2019 Edition|erişimtarihi=16 Ağustos 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190830074615/https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152|arşivtarihi=30 Ağustos 2019|ölüurl=hayır}}</ref>

== Demografi ==
<div style="float: right">
{| class="wikitable" style="font-size:90%;width:60;text-align:center;"
|+<small>Fas'ın tarihi nüfus verileri<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.hcp.ma/Projections-de-la-population-totale-par-groupe-d-age-et-sexe-en-milliers-et-au-milieu-de-l-annee-1960-2050_a676.html|başlık=Fas Seçim sonuçları - Nüfus Verisi|erişimtarihi=22 Eylül 2011|arşivtarihi=13 Kasım 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20151113143911/http://www.hcp.ma/Projections-de-la-population-totale-par-groupe-d-age-et-sexe-en-milliers-et-au-milieu-de-l-annee-1960-2050_a676.html|ölüurl=evet}}</ref></small>
|-
|'''Yıl'''||'''Nüfus'''<br /><small>bin</small>||<small>'''Yıllık artış (%)'''</small>
|-
| 1960 ||{{formatnum:11626}}|| -
|-
| 1971 ||{{formatnum:15321}}||2,89
|-
| 1982 ||{{formatnum:20450}}||3,04
|-
| 1994 ||{{formatnum:26019}}||2,27
|-
| 2004 ||{{formatnum:29840}}||1,47
|}
</div>
Arap ülkeleri içerisinde Fas, Mısır, Sudan ve Cezayir'den sonra dördüncü kalabalık nüfusa sahip ülkedir.<ref name="cia"/> Çeşitli doğal çevrelerin çok eşitsiz yapılaşma sunması sonucunda nüfus, ülke içinde çok düzensiz olarak dağılım göstermektedir. Çorak ya da çöl bölgelerinin hemen hemen ıssız olmasına karşın Akdeniz kesimi ovaları ya da Atlas Okyanusu'na yakın kuzey kesimlerdeki ovalar oldukça yoğun nüfus barındırmaktadırlar. [[Rif]] ve Anti Atlaslar gibi bazı dağ kütlelerinin de nüfusu yoğundur.

Kentleşme de çok eşitsizdir; Kuzey Fas'ın Atlas Okyanusu kesiminde, özellikle Casablanca-Kenitra ve Fas-Rabat eksenlerinde kentleşme yoğundur. Bununla birlikte, kentleşme hızla ilerlemektedir: 1926'da nüfusun %10'dan azı kentlerde yaşarken 1981'de bu oran yaklaşık % 40'a çıktı. Kazablanka, Rabat, Asfi ya da Agadir gibi modern kıyı kentlerinin gelişmesi, Fes ve Marakeş gibi iç kesimlerdeki geleneksel eski kentlerde oranla çok daha belirgindir.

Ülkede nüfus artışı hızlıdır: 20. yüzyılın başında Fas'ın nüfusu 5 milyondan azdı; 1954'te 10 milyona ulaşan nüfus 1985-1990 yıllarında 22 milyona ulaştı ve bu rakam günümüzde 33 milyonun üzerinde seyir etmektedir. Doğal nüfus artış oranı %3 dolaylarındadır; aile planlaması siyaseti sayesinde doğumlar azalmaya başladıysa da, gene de doğum oranı çok yüksektir. Fas genç bir nüfusa sahiptir: 15 yaşından küçükler toplam nüfusun yarısına yakınını oluşturmaktadırlar.

{{Fas'ın en büyük şehirleri}}
=== Din ===
{{ayrıca bakınız|Fas'ta din}}Faslıların çoğunluğu Müslüman ve [[Mâlikîlik|Maliki mezhebindendir]].<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.law.emory.edu/ifl/legal/morocco.htm |başlık=law.emory.edu: Morocco, Kingdom of (& Western Sahara) {{İng}} |erişimtarihi=24 Eylül 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20081201012921/http://www.law.emory.edu/ifl/legal/morocco.htm |arşivtarihi=1 Aralık 2008 |ölüurl=evet}}</ref> Geçmişte özel bir öbek oluşturan Fas'taki [[Yahudiler|Musevi]] nüfus, 1956'da başlayan göçler sonucu bütünüyle ortadan kalkmıştır. Sömürge döneminde çok olan Avrupalıların sayısı günümüzde 50.000'i aşmamaktadır. Avrupalılar daha çok [[Rabat]] ve [[Kazablanka|Casablanca]]’da toplanmıştır.

=== Dil ===

Resmî dilleri [[Arapça]] olmasına rağmen devlet dairelerinde [[Fransızca]] kullanılmaktadır. Halk arasında kullanılan Arapça'ya ''Darija'' denilir ve diğer Arap ülkeleriyle karşılaştırıldığında  değişiktir. Nüfusun büyük bir bölümü [[Berberiler]]den oluşur ve çeşitli [[Berberi dilleri]] halkın üçte birince konuşulur, ancak özellikle dağlık kesimlerde [[Araplaşma]] sürmektedir. Bunların başında ''Sheluh'' veya [[Shelha]] dili, güneyde Sousi halkı tarafından konuşulmaktadır. Kuzeyde ise [[Berberi dilleri|Tamazigt]] dili Kuzey Berberileri tarafından kullanılmaktadır.

Ülkenin kuzey kesimi [[İspanyollar]]ın etkisi altında kaldığından buralarda [[İspanyolca]] konuşanlara rastlamak mümkündür. Bugün sorunlu olan [[Batı Sahra]] topraklarında da İspanyolca konuşulmaktadır.

== Sanat ==
[[Dosya:Moroccan frills.jpg|upright=0.68|sağ|küçükresim|Geleneksel Fas salonu]] 
=== Mimari ve dekorasyon ===
Geçen yüzyılın altmışlarında popüler olan ve ortaklaşa yapılan sergilerle gelişen, manda döneminin sanatta etkisini bu dönemin Fas resimlerinde görülebilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.maroc.ma/NR/exeres/1B32F331-9E69-4B75-AB2A-310392D71240.htm | başlık = Fas'ta sanat {{Ar}} |erişimtarihi= 27 Ekim 2011 | yayımcı = Fas Resmi internet sitesi | dil = Arapça | arşivurl = https://web.archive.org/web/20111003181751/http://www.maroc.ma/NR/exeres/1B32F331-9E69-4B75-AB2A-310392D71240.htm | arşivtarihi = 3 Ekim 2011 | ölüurl =evet}}</ref>

Fas'ta dekorasyonda görülen çeşitlilik ve renklerdeki kontrast, ülkedeki ve çevresindeki medeniyetlerin çeşitliliğinin yansımasıdır. Geleneksel Fas modası pek çok kültür ve geleneğin çeşitliliğinin sonucu olarak Fas millî giyimini karakterize eder.

Mağribi mimarisi bu bölgede özelliklerini kazanırken diğer mimari akımlara göre daha yavaş bir gelişim göstermiştir. Seville, Granada, Marakeş ve Fes gibi şehirlerin yapıları bu mimari tipinden (doğal olarak) etkilenirken dünyanın pek çok farklı bölgesinde de Mağribi mimarisinin etkilerini görmek mümkündür.

== Eğitim ==
{{ayrıca bakınız|Fas'taki üniversiteler listesi}}

==Galeri==
<gallery>
Resim:ErgChebbi.jpg|Çöl manzarası
Resim:Rabat, Fortress Gate (js).jpg|Rebat, Kale Kapısı
Resim:Marrakesh, Djemaa el Fna in the evening (js).jpg|Marakeş, Cemaa el Fna
</gallery>

== Ayrıca bakınız ==

* [[Fas'ta LGBT hakları]]
* [[2023 Marakeş-Safi depremi]]

== Kaynakça ==
* Meydan Larousse Ansiklopedisi{{hangi}}
<div class="reflist2" style="height: 220px; overflow: auto; padding: 3px" >
{{kaynakça|2}}
 </div>

== Dış bağlantılar ==
* [http://www.travel-images.com/morocco.html Fas fotoğrafları]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080509164703/http://www.travel-images.com/morocco.html |tarih=9 Mayıs 2008 }}

{{Afrika ülkeleri}}
{{Akdeniz'e kıyısı olan ülkeler}}
{{Afrika Birliği}}
{{İslam İşbirliği Teşkilatı}}
{{Arap Birliği}}
{{Frankofon}}
{{Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu}}
{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Fas| ]]