2001 Mars Odyssey
2001 Mars Odyssey, Mars gezegeninin yörüngesinde dönen bir robotik uzay aracıdır. Görevin tamamı için tahmin edilen maliyeti 297 milyon dolar olan proje, NASA tarafından geliştirildi ve Lockheed Martin'e dışarıdan sözleşmeli olarak ihale edildi. Görevi, spektrometre ve termal kamera kullanarak geçmişte veya günümüzde su ile buz kanıtları saptamak ve bunun yanı sıra gezegenin jeolojisini ve radyasyon ortamını incelemektir.[3] Odyssey'in elde ettiği verilerin, Mars'ta yaşam olup olmadığı sorusunu yanıtlamaya ve gelecekte astronotların maruz kalabileceği radyasyonun risk değerlendirmesinin oluşturulmasına yardımcı olacağı umulmaktadır. Aynı zamanda Curiosity keşif aracı ile, daha önceki Mars Exploration Rover ve Phoenix iniş aracı arasında Dünya ile iletişim için bir röle görevi görmektedir. Adını bilimkurgu yazarı Arthur C. Clarke'a saygı olarak, onun ve Stanley Kubrick'in kaleme aldığı 2001: A Space Odyssey (2001: Bir Uzay Destanı) adlı filmden almıştır.[4]
 Mars Odyssey uzay aracının sanatsal tasviri | |
| Görev türü | Mars yörünge aracı |
|---|---|
| Uygulayıcı | NASA / JPL |
| COSPAR kimliği | 2001-013A  |
| SATCAT no. | 26734 |
| Web sitesi | mars.jpl.nasa.gov/odyssey/ |
| Görev süresi |
|
| Uzay aracı özellikleri | |
| Üretici | Lockheed Martin |
| Fırlatma ağırlığı | 725 kg[1] |
| Yakıtsız ağırlık | 376,3 kilogram (830 lb) |
| Güç | 750 W |
| Görev başlangıcı | |
| Fırlatma tarihi | 7 Nisan 2001, 15.02:22 UTC[1] |
| Roket | Delta II 7925-9.5 |
| Fırlatma yeri | Cape Canaveral SLC-17A |
| Yörünge parametreleri | |
| Referans sistemi | Mars merkezli |
| Rejim | Güneş eşzamanlı |
| Yarı büyük eksen | 3.793,4 km (2.357,1 mi)[2] |
| Dış merkezlik | 0.0 |
| İrtifa | 400 km (250 mi)[2] |
| Eğiklik | 93.064°[2] |
| Süre | 2 saat[2] |
| Yükselen düğüm boylamı | 34,98°[2] |
| Periareion argümanı | 0°[2] |
| Ortalama ayrıklık | 0°[2] |
| Devir | 19 Ekim 2002[2] |
| Mars yörünge aracı | |
| Yörüngeye yerleşme | 24 Ekim 2001, MSD 45435 12.21 AMT |
| |
Odyssey, 7 Nisan 2001'de Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü Fırlatma Kompleksi 17A'dan Delta II 7925 roketiyle fırlatıldı ve 24 Ekim 2001 02.30 UTC'de (23 Ekim, 19.30 PDT, 22.30 EDT) Mars yörüngesine ulaştı.[5]
NASA 28 Mayıs 2002'de (sol 210), Odyssey'in GRS cihazının gezegen yüzeyinin bir metre içerisinde buz olması gerektiğinin bir işareti olan büyük miktarlarda hidrojen tespit ettiğini ve sığ yüzeyin altındaki suyun dağılımını haritalamaya devam ettiğini duyurdu.[6] Yörünge aracı ayrıca ekvator bölgelerinin yüzeyine yakın muazzam büyüklükte su buzu birikintileri keşfetti.[7]
15 Aralık 2010 itibarıyla, 3.340 günlük faaliyeti sonrasında Mars'ta en uzun süre hizmet veren uzay aracı rekorunu kırdı.[8] Odyssey ayrıca, son on yılda NASA'nın Mars yüzey keşifleri için Curiosity keşif aracına kadar ana iletişim aracı olarak hizmet etti. Şu anda, 23 yıl ve 30 gün ile Pioneer Venus Orbiter (14 yıl görev yaptı[9]) ve Mars Express'in (17 yıldan fazla hizmet verdi) önünde, Dünya dışındaki bir gezegen etrafında yörüngede en uzun süre hayatta kalıp sürekli aktif olan uzay aracı rekorunu elinde tutuyor. Ekim 2019 itibarıyla, Mars'ın etrafında yaklaşık 3.800 km (2.400 mil) yarı büyük eksene sahip kutupsal yörüngededir. 2025 yılına kadar çalışmasına yetecek miktarda yakıta sahip.
Bilimsel araçlar
değiştir- Thermal Emission Imaging System (THEMIS) - Termal Emisyon Görüntüleme Sistemi
- Gamma Ray Spectrometer (GRS) - Gama Işını Spektrometresi
- Mars Radiation Environment Experiment (MARIE) - Mars Radyasyon Ortamı Deneyi
Kaynakça
değiştir- ^ a b "2001 Mars Odyssey". NASA Space Science Data Coordinated Archive. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2022.
- ^ a b c d e f g h Makovsky, A.; Barbieri, A.; Tung, R. (Ekim 2002). Odyssey Telecommunications (PDF). 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Aralık 2022.
- ^ Mars Odyssey Contribution to Mars Exploration Program Science Goals. 28 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NASA. En son 11 Ekim 2015 tarihinde erişildi. (İngilizce)
- ^ "Mars Odyssey: Overview". JPL, CIT. 19 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "2001 Mars Odyssey Quick Facts". 2001 Mars Odyssey. NASA/JPL. 5 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
- ^ "January, 2008: Hydrogen Map". Lunar & Planetary Lab at The University of Arizona. 13 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2015.
- ^ Equatorial locations of water on Mars: Improved resolution maps based on Mars Odyssey Neutron Spectrometer data 23 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF). Jack T. Wilson, Vincent R. Eke, Richard J. Massey, Richard C. Elphic, William C. Feldman, Sylvestre Maurice, Luıs F. A. Teodoroe. Icarus, 299, 148-160. Ocak 2018.
- ^ "NASA's Odyssey Spacecraft Sets Exploration Record on Mars". Press Releases. JPL, NASA. 15 Aralık 2010. 25 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Pioneer Venus 1: In Depth". NASA. 5 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2022.