Yip Harburg
Yip Harburg | |
|---|---|
 Harburg cca. 1950 | |
| Lični podaci | |
| Ime po rođenju | Isidore Hochberg |
| Drugo ime | E.Y. Harburg, Yipsel Harburg |
| Datum rođenja | 8. 4. 1896. |
| Datum smrti | 5. 3. 1981. (dob: 84) |
| Porijeklo | New York, SAD |
| Zanimanje | tekstopisac |
| Muzički rad | |
| Povezani izvođači | Harold Arlen, Vernon Duke, Jerome Kern, Jule Styne, Burton Lane |
Edgar Yipsel Harburg (8. april 1896 – 5. mart 1981), poznat i kao E.Y. Harburg ili Yip Harburg, bio je američki tekstopisac zabavne muzike, poznat po suradnji s mnogim znamenitim kompozitorima svoh doba. Najpoznatiji je po tekstu za izuzetno uspješne i dan-danas popularne pjesme kao što su "Brother, Can You Spare a Dime?", "April in Paris" i "It's Only a Paper Moon", kao i sve pjesme u znamenitom filmu The Wizard of Oz, uključujući "Over the Rainbow".
Rodio se kao Isidore Hochberg u porodici siromašnih jevrejskih emigranata u njujorškom Lower East Sideu. Kao mladić je postao poklonik socijalizma i član organizacije Socijalističkog saveza mladih ljudi (Young People's Socialist League, skrać. YPSL), zbog čega je dobio nadimak "Ypsel". U srednjoj školi se sprijateljio s budućim slavnim kompozitorom Irom Gershwinom. Kada su SAD ušle u prvi svjetski rat, otputovao je u Urugvaj kako u njemu ne bi sudjelovao. Po povratku je postao vlasnikom tvrtke za proizvodnju kućanskih aparata, oženio se i dobio dvoje djece; pisanjem tekstova se bavio u slobodno vrijeme.
Ključni događaj njegovog života je bio burzovni krah 1929. godine, zbog koga je Harburg ostao bez imovine. Gershwin ga je tada nagovorio da se ubuduće u potpunosti posveti pisanju pjesama, te ga je upoznao sa kompozitorom Jayom Gorneyem. To je bio početak plodnog partnerstva, čiji je najpoznatiji rezultat Brother, Can You Spare a Dime?, koja se smatra najpoznatijom pjesmom iz doba Velike depresije i jednom od najpoznatijih socijalno angažiranih pjesama uopće.
Poslije toga je napisao pjesme za Hollywood, a 1940-ih i tekstove za brodvejske mjuzikle, također sa socijalnom tematikom. Godine 1948. je zbog ljevičarskih stavova na predsjedničkim izborima podržao kandidaturu Henryja Wallacea; taj potez, koji je koincidirao sa početkom makartističke histerije, je 1952. potakao šefove holivudskih studija da ga kao "kripto-komunista" stave na crnu listu, na kojoj je bio sve do 1961. godine.
Godine 1981. je poginuo u automobilskoj nesreći na losanđeleskom Bulevaru sumraka.
- "Over the Rainbow" (1939)
- "Brother, Can You Spare a Dime?"; kompozitor Jay Gorney (1932)
- "Cabin in the Sky" with Harold Arlen (1943)
- "Bloomer Girl" with Harold Arlen (1944)
- "April in Paris"
- "It's Only a Paper Moon"
- "Lydia the Tattooed Lady"
- "How Are Things in Glocca Morra?"
- "Old Devil Moon"
- "Then I'll Be Tired of You"
- "When the Idle Poor Become the Idle Rich"
- "Down with Love"
- "Free and Equal Blues"; izvodio Josh White
- Meyerson, Harold and Ernie Harburg. Who Put the Rainbow in the Wizard of Oz: Yip Harburg, Lyricist, University of Michigan Press, (1993). ISBN 0-472-10482-9
- Yip Harburg na sajtu IMDb
- Yip Harburg na Internet Broadway Database (en)
- Yip Harburg na Find a Grave
- The Yip Harburg Foundation website
- Biography of Harburg from USPS
- "A Tribute to Yip Harburg: The Man Who Put the Rainbow in The Wizard of Oz", a Democracy Now! special, including audio/video clips of Yip Harburg, and an extended interview with his son and biographer, Ernie Harburg (video, audio, and print transcript)
- Yip Harburg na stranici Songwriters Hall of Fame
- E. Y. Harburg papers (first installment) and E. Y. Harburg papers (second installment) in the Billy Rose Theatre Collection of The New York Public Library for the Performing Arts.
- E. Y. Harburg scores (his personal collection) in the Music Division of The New York Public Library for the Performing Arts.
- Yip Harburg na sajtu AllMusic (en)
- Celebrated Lyricist Yip Harburg's Rhymes For The Irreverent Released Arhivirano 2009-05-04 na Wayback Machine-u February 2, 2006 article on The Freedom From Religion Foundation's website
- April 29, 2006 - Somewhere Over the Rainbow . . . Rhymes for the Irreverent Freedom From Religion Foundation's Podcast
- Over The Rainbow With Yip Harburg (BBC Radio 4 programme)
- The Man Who Put the Rainbow in The Wizard of Oz by Amy Goodman
