Prijeđi na sadržaj

Višepartijski sistem

Izvor: Wikipedija
(Preusmjereno sa stranice Višestranački sustav)

Višepartijski ili višestranački sistem je izraz koji se u najširem smislu koristi za ona društveno-politička uređenja koja dozvoljavaju osnivanje i djelovanje više od jedne političke stranke. Ti se sistemi razlikuju od bestranačkih gdje nije dozvoljeno djelovanje nijedne političke stranke te jednopartijskih, gdje je dozvoljeno djelovanje samo jedne. Višestranački sistem, za koji se pod ovim značenjem često koristi i izraz višestranačje se često smatra jednim od ključnih sastojaka suvremene liberalne demokracije, odnosno u manjoj ili većoj mjeri ga primjenjuje većina država u suvremenom svijetu.

Pri tome valja uzeti u obzir da samo legalno postojanje više stranaka ne mora sa sobom povlačiti postojanje višestranačkog sistema. Države ustavima ili na drugi način mogu uspostaviti institucionalnu hegemoniju jedne - vladajuće - nauštrb drugih stranaka, odnosno sve druge stranke mogu djelovati jedino kao satelitske. Takve primjere predstavljaju Istočna Njemačka i Poljska u doba komunizma. Sličan se rezultat može postići i vaninstitucionalnim mehanizmima za što primjer predstavlja Meksiko u doba vladavine stranke PRI. U oba slučaja je riječ o de facto jednopartijskim sistemima.

Višestranački sistem u užem smislu

[uredi | uredi kod]

Pod višestranačkim sistemom u užem smislu se podrazumijevaju oni višestranački sistemi, odnosno države čijim političkim životom dominiraju tri ili više stranaka. Taj se izraz stoga koristi prvenstveno za razlikovanje od dvostranačkih sistemima čijim političkim životom dominiraju dvije međusobno suprotstavljene stranke.

Višestranački sistemi najčešće nastaju zahvaljujući primjeni proporcionalnog sistema na izborima, odnosno raznim geografskim i drugim okolnostima (etnička raznolikost) zbog kojih jedna stranka nikako ne može samostalno osvojiti većinu u parlamentu, te je za dolazak na vlast prisiljena koalirati s manjim strankama.