Kruščica (Bela Crkva)

Za ostale upotrebe, v. Kruščica (razvrstavanje).

Kruščica
Pravoslavna crkva
Osnovni podaci
Država	Srbija
Pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Južnobanatski
Opština	Bela Crkva
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	864
Gustina stanovništva	34 st./km²
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	166 m
Površina	28,7 km²
Kruščica Kruščica (Srbije)
Ostali podaci
Pozivni broj	013
Registarska oznaka	VŠ

Kruščica je naselje u Srbiji u opštini Bela Crkva u Južnobanatskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 864 stanovnika.

Istorija

Kruščica spada u grupu starih naselja. Prvi put se pominje 1660. godine, a tokom svoje istorije često je menjala ime.

• U 1690-Kruščica
• Od 1911.- Kortéd
• A od 1920.- Kruščica

Suha-Kruščica javlja se 1690—1713. godine sa 27 domova. Crkva sazidana je u XVIII.veku i imalo je 338 pravoslavnih stanovnika. Brojno stanje stanovništva je u stalnom porastu: 1869.- 1822 stanovnika, 1880 - 1865; 1890 - 2121; 1900 - 2909; 1910 - 2317 stanovnika..

U Kruščici je 1808. godine podignuta buna kruščičkih graničara (poznata kao Kruščička buna) pod vođstvom đakona Dimitrija Đorđevića i penzionisanog frajkorskog kapetana Marijana Jovanovića. Buna je podignuta pod uticajem Prvog srpskog ustanka, ali je ona brzo ugušena, a njeni akteri pogubljeni.

U Kruščici je rođeno nekoliko narodnih heroja iz NOB-a kao što su: Sava Munćan, Stanka Munćan i Žarko Zlatar.

Predanja o naselju

Narod redovno i ovde i u okolini kaže Kručica, a ne Kruščica. Koliko znaju stari ljudi, Kruščica je oduvek ovde. Ovde je „Kolac udaren“ kad je prvi put naseljena. Veruju da su prvi naseljenici došli iz Srbije, a i iz Crne Gore. Kad su se naseljavali došla je tu jedna baba od sto godina, udarila kolac i kazala: „Ovde će da bude selo“. A kad su je pitali kako će se zvati selo, rekla je: " Da vidimo o'šta je je kolac?" Kako je kolac bio od Kruške, selo dobi ime Kruščica. Misle da je ta baba bila od Lekića familije. Najpre je bilo selo na mestu Uglješina bara, a osnovalo ga je šestnaest porodica koje je doveo obor-knez Uglješa. Tamo je bila i crkva posvećena sv. Dimitriju, i tu su bili dugo, pa su zbog Kuge prešli na današnje mesto. Oko prvog sela je bio, iskopan šanac (kanal), da Kuga ne uđe u selo. Posle je u Kruščicu, kada se preselila na današnje mesto, došlo više rodova iz Jagodine, među njima i Vitomirovi-Stevanovi, nazvani po pretku Vitomiru, koji se doselio, a Stevanovi je, jamačno, bilo staro njihovo prezime. Po pričanju starih ljudi, došli su zajedno iz Crne Gore i ostali ovde: Lekići, Todorovi, Stajići, Jovičini i Mitrovići. Baba od Lekićevih, vrlo stara, nije više ni videla, očupala je malo trave i rekla da je ovde dobro, miriše Majčina dušica. Nikoga, vele, nije bilo ovde, nego su se oni prvi naselili. Ne zna se da li je, i u kakvom srodstvu bilo tih pet familija (četri slave od davnina Đurđic, a Mitrovići Đurđevdan). Lekići po nadimcima: Bata-Markovi, Svirčevi, Kreculjevi (ali poreklom Ilići, sad se prezivaju Lekići), Trajilovi (Trajilo, Vlah, posinjen u kući Lekića). Aleksa Lekić je digao ustanak 1809. godine radi ustanka u Banatu i zajednička vojevanja pod Karađorđem. Posle neuspeha on je prebegao u Srbiju i vojevao uz Karađorđa do pada Srbije, zatim je prebegao u Austrougarsku (verovatno u Kovin, gde mu je bila prešla i porodica), te ga austrougarske vlasti odvedu u Karansebeš, gde ga lekar otruje. Karađorđe je trebao da pređe na Pančevo, Milenko na Bazjaš, a Milutin na Oršavu, ali je bio vetar, koji ih je ome, pa nisu mogli preći. Otišli su za Vršac i prikupili su se na starom vršačkom srpskom groblju, neko ih je izdao, pa su ih rasterali. Od onih koje su pohvatali, neke su oterali na robiju, neke su kaznili batinama (po 80 batina), ali neki su pobegli u Srbiju. Uz Lekića je učestvovao u tom pokretu kruščički sveštenik - kapelan đakon Dimitrije Đorđević.

Kruščica je pri kraju turske vladavine već bila naseljeno mesto. U popisu 1717. godine javlja se u obliku Knitiza sa 26 kuća, a na Mersijevoj karti kao Kniczicza u novopalančkom okrugu. Godine 1773. pripalo je srpsko-nemačkoj, a 1783. rumunsko-srpskoj granici. Kod crkve kruščičke, zidane 1780. godine, najstariji nadgrobni spomenik je iz 1785. godine, na grobu jednog sveštenika, a drugi je iz 1816. godine. U Kruščici ima na tri mesta sasvim familijarnih kamenih spomenika - krstova, na raskršćima, koji nisu podignuti nad grobovima. Otkako je Kruščice, uvek je bilo samo jedno groblje, i to na njegovom sadašnjem mestu. Na groblju su grobovi grupisani po familijama. Uočljivo je i prosto nadgrobno kamenje bez krsta i natpisa, koje je nesumnjivo najstarije, iz vremena kada još možda nije bilo u blizini majstora za rezanje slova.

Geografski položaj

Kruščica se nalazi na periferiji Belocrkvanske opštine, neposredno uz granicu sa Rumunijom. Nalazi se severoistočno od Bele Crkve i od nje je udaljena oko 5 kilometara.

Demografija

U naselju Kruščica živi 801 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,7 godina (38,1 kod muškaraca i 43,1 kod žena). U naselju ima 338 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,93.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1936 1953. 1926 1961. 1738 1971. 1478 1981. 1279 1991. 1185 1137 2002. 1050 989

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			706	71.38%
Česi			231	23.35%
Romi			23	2.32%
Rumuni			6	0.60%
Mađari			6	0.60%
Jugosloveni			4	0.40%
Slovaci			3	0.30%
Ukrajinci			2	0.20%
Makedonci			2	0.20%
nepoznato			3	0.30%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	3			2
80+	5			20
75-79	9			20
70-74	22			38
65-69	24			31
60-64	26			33
55-59	28			29
50-54	38			48
45-49	51			31
40-44	25			35
35-39	28			21
30-34	32			30
25-29	35			33
20-24	41			35
15-19	31			30
10-14	28			24
5-9	32			27
0-4	23			21
prosek	38.1			43.1

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 480 486 485 463 434 358 338

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 72 96 58 55 29 17 8 1 1 1 2.93

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 398 113 255 17 13 - 436

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 62 255 111 7 1

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	242	152	1	-	16	4	13	15	2	2
Ženski	144	92	-	-	12	-	1	17	1	1
Oba	386	244	1	-	28	4	14	32	3	3
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	-	21	4	3	3	-	-	6
Ženski	-	-	2	5	10	2	-	-	1
Oba	-	-	23	9	13	5	-	-	7

Galerija

• 
  Pravoslavna crkva
• 
  Katolička crkva

Spoljašnje veze

Kruščica (Bela Crkva) na Wikimedijinoj ostavi

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)