Dvanaest imama
Dvanaest imama su duhovni i politički nasljednici Muhameda, prema vjerovanju imamitskog ili Ithna-‘ashariyyah ogranka šijitskog islama.[1] Prema imamitskog teologiji, nasljednik Muhamedov je nepogrešiv ljudski pojedinac koji ne samo što pravedno vlada zajednicom, nego je također sposoban održavati i tumačiti božansko pravo i njegovo ezoteričko značenje. Poslanikove i imamove riječi i djela su vodilja i uzor koji zajednica mora slijediti; zbog toga moraju biti slobodni od pogreške i grijeha i moraju biti izabrani božanskim ukazom (nass) preko Proroka.[2][3] Šijitski imamiti vjeruju da su dvanaest imama predskazani u hadisu o dvanaest nasljednika.
Imamitski i ismalitski šijiti vjeruju kako je ‘aql - božanska mudrost - bila izvor duša poslanika i imama te im dala ezoteričko znanje poznato kao ḥikmah te da su njihove patnje bile sredstvo božanske milosti za njihove poklonike.[1][4][5] Iako Imam nije bio primatelj božanske objave, imao je bliski odnosa sa Bogom, te ga Bog vodi isto kao što imam vodi narod. Imam je također vođen od tajnih tekstova u svom posjedu kao što su al-Jafr i al-Jamia. Imamat ili vjerovanje u božanskog vodiča je temeljno vjerovanje imamitskih i ismailitskih ogranaka šijitskog islama i temelji se na konceptu Boga koji neće ostaviti čovječanstvo bez pristupa božanskom vodstvu.[6]
Prema imamitima, uvijek postoji imam vremena, koji je božanski imenovan autoritet za sve potanja vjere i prava u muslimanskoj zajednici. Ali je prvi bio imam iz ove loze i, prema mišljenju imamita, legitimni nasljednik proroka islama, a koga su slijedili muški potomci Muhameda preko njegove kćeri Fatime. Svaki imam je bio sin prethodnog imama, s izuzetkom Huseina ibn Alija, koji je bio brat Hasana.[1] Dvanaesti i posljednji imam je Muhamed al-Mahdi, za koga imamiti vjeruju da je trenutno živ i skriven prije nego što se vrati kako bi donio pravdu svijetu.[6]
| Broj | Moderni (kaligrafski) prikaz | Ime (Puno/Kunya) |
Titula (arapski/turski)[7] |
Datum rođenja smrti (n.e./AH)[8] |
Važnost | Mjesto rođenja | Uzrok i mjesto smrti i mjesto sahrane[9] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Ali ibn Abu Talib علي بن أبي طالب Abu al-Hasan أبو الحسن |
Amir al-Mu'minin
Birinci Ali[11] |
600–661[10] 23(prije Hidžre)–40[12] |
Prvi Imam i pravedni nasljednik Proroka za sve šijite; suniti ga, pak, priznaju kao Četvrtog kalifa. Uživa veliki ugled kod svih sufističkih muslimanskih redova (Turuq); njihovi članovi vuku svoju lozu od Muhameda preko njega.[10] | Meka, Saudijska Arabija[10] |
ubio ga Abdurahman ibn Muldžem, haridžit u Kufi, koji ga je posjekao otrovanim mačem dok se molio.[10][13] Sahranjen u džamiji Imama Alija u Najafu, Irak. |
| 2 | 
|
Hasan ibn Ali حسن بن علي Abu Muhamed أبو محمد |
al-Mujtaba
Ikinci Ali[11] |
624–670[14]
3–50[15] |
Bio je nastariji preživjeli unuk Muhameda preko Muhamedove kćeri Fatimah az-Zahra. Hasan je naslijedio svog oca kao kalif u Kufi na osnovi mirovnog sporazuma sa Muavijom I, prepustio je vlast nad Irakom poslije vladavine od sedam mjeseci.[16] | Medina, Saudijska Arabija[14] |
Otrovan od strane svoje supruge u Medini, prema naređenju kalifa Muavije, prema vjerovanju šijita dvanaestnika.[17] Sahranjen u Jannat al-Baqiju u Medini, Saudijska Arabija. |
| 3 | 
|
Husayn ibn Ali حسین بن علي Abu Abdillah أبو عبدالله |
Sayyid ash-Shuhada
Ūçüncü Ali[11] |
626–680[18]
4–61[19] |
Bio je unuk Muhamedov i brat Hasan ibn Alija. Husayn se suprotstavio vlasti kalifa Jezida I. Zbog toga su on i njegova porodica kasnije ubijeni od Jezidove vojske u bitci kod Karbale. Nakon ovog događaja komemoracija Husayn ibn Alija je postala centralni ritual za oblikovanje šijitskog identiteta.[18][20] | Medina, Saudijska Arabija[18] |
ubijen i odrezana mu glava u bitci kod Karbale.[18] Sahranjen u svetištu Imama Huseina u Karbali, Irak. |
| 4 | 
|
Ali ibn Husayn علي بن الحسین Abu Muhamed أبو محمد |
al-Sajjad, Zayn al-'Abidin
Dorduncu Ali[11] |
658/9[21] – 712[22]
38[21]–95[22] |
Autor molitvi u Sahifa al-Sajjadiyya, koji su poznati kao "Psalm Domaćinstva Prorokovog."[22] | Medina, Saudijska Arabija[21] |
Prema većini šijitskih učenjaka, bio je otrovan po naređenju kalifa Al-Valida I u Medini, Saudijska Arabija.[22] sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina, Saudijska Arabija. |
| 5 | 
|
Muhamed ibn Ali محمد بن علي Abu Ja'far أبو جعفر |
Baqir al-Ulum
Besinci Ali[11] |
677–732[23]
57–114[23] |
I sunitski i šijitski izvori ga opisuju kao jednog od ranih i najznačajnijih pravnih učenjaka, koji je poučio brojne učenike u svoje vrijeme.[23][24] | Medina, Saudijska Arabija[23] |
Prema nekim šijitskim učenjacima, otrovao ga je Ibrahim ibn Walid ibn 'Abdallah u Medini, Saudijska Arabija po naređenju Hišama ibn Abd al-Malika.[22] sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina, Saudijska Arabija. |
| 6 | 
|
Džafer ibn Muhamed جعفر بن محمد Abu Abdillah أبو عبدالله |
as-Sadiq[25]
Altinci Ali[11] |
702–765[25]
83–148[25] |
Uspostavio Ja'fari jurisprudenciju i razvio šijitsku teologiju. Poučavao brojne učenjake u različitim poljima, uključujući Abu Hanifaha i Malik ibn Anasa u fiqhu, Wasil ibn Atu i Hisham ibn Hakama u islamskoj teologiji, i Gebera u nauci i alkemiji.[25][26][27] | Medina, Saudijska Arabija[25] |
Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u Medini, Saudijska Arabija po naređenju kalifa Al-Mansura.[25] sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina, Saudijska Arabija. |
| 7 | 
|
Musa ibn Džafer موسی بن جعفر Abu al-Hasan I أبو الحسن الاول[28] |
al-Kazim[29]
Yedinci Ali[11] |
744–799[29]
128–183[29] |
Vođa šijitske zajednice u doba raskola sa ismailitima i drugim ograncima nakon smrti četvrtog imama Jafar al-Sadiqa.[30] Uspostavio je mrežu agenata koji su prikupljali khums u šijitskim zajednicama Bliskog Istoka i Horasna. Uživa ugled među mahdavijama; članovi tih redova vuku svoju lozu do Muhameda preko njega.[31] | Medina, Saudijska Arabija[29] |
Zatvoren i otrovan u Bagdadu, Irak po naređenju kalifa Harun al-Rashida, prema šijitskim vjerovanjima. Sahranjen u svetištu Kazimayn u Bagdadu, Irak.[29] |
| 8 | 
|
Ali ibn Musa علي بن موسی Abu al-Hasan II أبو الحسن الثانی[28] |
ar-Rida, Reza[32]
Sekizinci Ali[11] |
765–817[32]
148–203[32] |
Proglašen krunskim princom od kalifa Al-Ma'muna Mamouna i poznat po svojim raspravama sa muslimanskim i ne-muslimanskim vjerskim učenjacima.[32] | Medina, Saudijska Arabija[32] |
Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u iranskom Mašhadu, po naređenju kalifa Al-Ma'muna. Sahranjen u Svetištu Imama Reze u Mašhadu, Iran.[32] |
| 9 | 
|
Muhamed ibn Ali محمد بن علي Abu Džafer أبو جعفر |
al-Taqi, al-Jawad[33]
Dokuzuncu Ali[11] |
810–835[33]
195–220[33] |
Slavan po svojoj velikdušnosti i pobožnosti kada je suočen sa progonima od strane Abasidskog Kalifata. | Medina, Saudijska Arabija[33] |
Otrovan od strane svoje supruge, Al-Ma'munove kćeri, u Baghadu, Irak po naređenju kalifa Al-Mu'tasima, prema šijitskim izvorima. Sahranjen u svetištu Kazmain u Bagdadu, Irak.[33] |
| 10 | 
|
Ali ibn Muhamed علي بن محمد Abu al-Hasan III أبو الحسن الثالث[34] |
al-Hadi, al-Naqi[34]
Onuncu Ali[11] |
827–868[34]
212–254[34] |
Ojačao mrežu zamjenika u šijitskoj zajednici. Slao im upute i zauzvrat primao financijske doprinose vjernika preko khumsa i vjerskih zavjeta.[34] | Surayya, selo kraj Medine, Saudijska Arabija[34] |
Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u Samari, Irak po naređenju kalifa Al-Mu'tazza.[35] Sahranjen u Džamiji Al Askari u Samari, Irak. |
| 11 | 
|
Hasan ibn Ali الحسن بن علي Abu Muhamed أبو محمد |
al-Askari[36]
Onbirinci Ali[11] |
846–874[36]
232–260[36] |
Najveći dio života proveo pod raznim ograničenjima koje je kalif Al-Mu'tamid nakon smrti njegovog oca. Represija nad šijitskim stanovništvom je bikla posebno velika u njegovo vrijeme zahvaljujući velikom broju i povećanju uticaja.[37] | Medina, Saudijska Arabija[36] |
Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan po naređenju kalifa Al-Mu'tamida u Samari, Irak. Sahranjen u Džamiji Al Askari u Samari, Irak.[38] |
| 12 | 
|
Muhamed ibn al-Hasan محمد بن الحسن Abu al-Qasim أبو القاسم |
al-Mahdi, Skriveni imam, al-Hujjah[39]
Onikinci Ali[11] |
868–unknown[40]
255–unknown[40] |
Prema doktrini šijita-dvanaestnika, on je stvarna historijska ličnost, trenutni imam i obećani Mahdi, mesijanska ličnost koja će se vratiti zajedno sa Kristom. On će uspostaviti pravednu vlast islama i na zemlju dovesti pravdu i mir.[41] | Samarra, Irak[40] |
Prema šijitskoj doktrini, živio je u Okultaciji od 872. i nastavit će živjeti sve dok Bog to želi.[40] |
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Shi'ite”. Encyclopedia Britannica Online. 2007. Pristupljeno 6. XI 2007.
- ↑ Nasr (1979), str. 10
- ↑ Momen (1985), str. 174
- ↑ Nasr (1979), str. 15
- ↑ Corbin (1993), str. 45–51
- ↑ 6,0 6,1 Gleave, Robert. „Imamate”. Encyclopaedia of Islam and the Muslim world; vol.1. MacMillan. ISBN 0-02-865604-0.
- ↑ Imamove arapske titule se koriste od strane većine dvanaestničkih šijita koji koriste arapski kao liturgijski jezik, uključujući Usooli, Akhbari, Shaykhi, i u manjoj mjeri Alawi. Turske titule se uglavnom koriste od Alevija, manje dvanaestničke grupe, koja čini oko 10% svjetske populacije šijita. Titule svakog imama doslovno znače "Prvi Alija", "Drugi Alija" itd. Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1.
- ↑ Oznaka n.e. se odnosi na solarni kalendar naše ere, dok AH označava lunarni kalendar Hidžer.
- ↑ osim Dvanaestog imama
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Nasr, Seyyed Hossein. „Ali”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 12. X 2007.
- ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1.
- ↑ Tabatabae (1979), pp.190–192
- ↑ Tabatabae (1979), p.192
- ↑ 14,0 14,1 „Hasan”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 08. 11. 2007.
- ↑ Tabatabae (1979), pp.194–195
- ↑ Madelung, Wilferd. „Hasan ibn Ali”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 23. III 2008. Arhivirano 2008-02-18 na Wayback Machine-u
- ↑ Tabatabae (1979), p.195
- ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 „al-Husayn”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 8. XI 2007.
- ↑ Tabatabae (1979), pp.196–199
- ↑ Calmard, Jean. „Husayn ibn Ali”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 23. III 2008. Arhivirano 2008-01-17 na Wayback Machine-u
- ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 Madelung, Wilferd. „'ALÈ B. AL-HUOSAYN”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007. Arhivirano 2009-01-22 na Wayback Machine-u
- ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 Tabatabae (1979), p.202
- ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 Madelung, Wilferd. „AL-BAQER, ABU JAFAR MOHAMMAD”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007. Arhivirano 2009-03-04 na Wayback Machine-u
- ↑ Tabatabae (1979), p.203
- ↑ 25,0 25,1 25,2 25,3 25,4 25,5 Tabatabae (1979), p.203–204
- ↑ Research Committee of Strasburg University, Imam Jafar Ibn Muhammad As-Sadiq A.S. The Great Muslim Scientist and Philosopher, translated by Kaukab Ali Mirza, 2000. Willowdale Ont. ISBN 0-9699490-1-4.
- ↑ „Wasil ibn Ata”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 8. XI 2007.
- ↑ 28,0 28,1 Madelung, Wilferd. „'ALÈ AL-HAÚDÈ”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 09. 11. 2007. Arhivirano 2008-08-03 na Wayback Machine-u
- ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 Tabatabae (1979), p.205
- ↑ Tabatabae (1979) p. 78
- ↑ Sachedina (1988), pp.53–54
- ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 32,5 Tabatabae (1979), pp.205–207
- ↑ 33,0 33,1 33,2 33,3 33,4 Tabatabae (1979), p. 207
- ↑ 34,0 34,1 34,2 34,3 34,4 34,5 Madelung, Wilferd. „'ALÈ AL-HAÚDÈ”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007. Arhivirano 2008-08-03 na Wayback Machine-u
- ↑ Tabatabae (1979), pp.208–209
- ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 Halm, H. „'ASKARÈ”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 8. XI 2007. Arhivirano 2007-12-30 na Wayback Machine-u
- ↑ Tabatabae (1979) pp. 209–210
- ↑ Tabatabae (1979), pp.209–210
- ↑ „Muhammad al-Mahdi al-Hujjah”. Encyclopedia Britannica Online. Pristupljeno 8. XI 2007.
- ↑ 40,0 40,1 40,2 40,3 Tabatabae (1979), pp.210–211
- ↑ Tabatabae (1979), pp. 211–214
- Encyclopaedia Britannica Online. Encyclopaedia Britannica, Inc..
- Encyclopædia Iranica. Center for Iranian Studies, Columbia University. ISBN 1-56859-050-4.
- Martin, Richard C.. Encyclopaedia of Islam and the Muslim world; vol.1. MacMillan. ISBN 0-02-865604-0.
- Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1.
- Corbin, Henry (1993 (original French 1964)). History of Islamic Philosophy, Translated by Liadain Sherrard, Philip Sherrard. London; Kegan Paul International in association with Islamic Publications for The Institute of Ismaili Studies. ISBN 0710304161.
- Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shi`i Islam: The History and Doctrines of Twelve. Yale University Press. ISBN 0300035314.
- Sachedina, Abdulaziz Abdulhussein (1988). The Just Ruler (al-sultān Al-ʻādil) in Shīʻite Islam: The Comprehensive Authority of the Jurist in Imamite Jurisprudence. Oxford University Press US. ISBN 0195119150.
- Tabatabae, Sayyid Mohammad Hosayn; Seyyed Hossein Nasr (translator) (1979). Shi'ite Islam. SUNY press. ISBN 0-87395-272-3.
- A brief introduction of Twelve Imams
- A Brief History Of The Lives Of The Twelve Imams a chapter of Shi'a Islam (book) by Allameh Tabatabaei
- = 25. 10. 2009.+12:07:06 The Twelve Imams Taken From "A Shi'ite Anthology" By Allameh Tabatabaei
- A Short History of the Lives of The Twelve Imams
