Komunistička partija Francuske
Komunistička partija Francuske (fr. Parti communiste français) je politička partija koja deluje na političkoj sceni Francuske.
| Komunistička partija Francuske
Parti communiste français
| |
|---|---|
| |
| Predsednik | Pjer Loran |
| Osnovana | 1921. |
| Sedište | Pariz |
| Država |  Francuska
|
| Ideologija | Evrokomunizam (pre marksizam-lenjinizam) |
| Politička pozicija | Levica |
| Nacionalna skupština |
13 / 577 |
| Evropski parlament |
2 / 72 |
| Međunarodno članstvo | Kominterna (1921-1943) Informbiro (1947-1956) |
| Boje | crvena |
| internet stranica | |
Istorijat
urediKomunističku partiju Francuske osnovali su 1920. godine članovi Francuske sekcije radničke internacionale koji su se protivili Prvom svetskom ratu i podupirali ruske boljševike. Godine 1921, KP Francuske postala je punopravna članica Kominterne. Neki od istaknutijih intelektualaca-članova partije bili su Andre Breton, Anri Lefevr, Luj Aragon i ostali.
Partija se protivila imperijalizmu i kolonijalizmu, pa je 1931. godine organizovala „kontra-izložbu“, nasuprot Kolonijalnoj izložbi u Parizu, na kojoj je bio prikazan prisilan rad domorodaca u kolonijama i ostale nedaće Novog imperijalizma.
Broj pristaša partije porastao je nakon Velike ekonomnske krize 1929. godine. Članovi partije su od 1934. prihvatili Staljinovu politiku Narodnog fronta, odnosno grupisanje svih antifašističkih snaga protiv rastućeg uticaja fašizma. Tako su francuski komunisti ušli u savez socijaldemokratama unutar Narodnog fronta. Front je pobedio na izborima 1936. godine, a njegov predstavnik, socijalista Leon Blum, formirao je novu vladu. Vlada Narodnog fronta uskoro se raspala pod uticajem ekonomskih problema i Španskog građanskog rata.
Drugi svetski rat
urediNakon stupanja na snagu sporazuma Molotov-Ribentrop, francuski premijer Eduar Daladje zabranio je legalno delovanje Komunističkoj partiji. Njen tadašnji sekretar, Moris Torez, otišao je u Sovjetski Savez kako bi izbegao progone.[1]
Nakon nemačke okupacije Francuske, komunisti su u Parizu 11. novembra 1940. organizovali velike demonstracije hiljada radnika i studenata. Maja 1941, komunisti su pomogli u organizovanju štrajka od preko 100.000 rudara u severozapadnoj Francuskoj.[2] Nakon invazije Nemačke na Sovjetski savez juna 1941, komunisti su se borili protiv okupatora uglavnom političkim atentatima. Do 1944, francuski partizani-komunisti kontrolisali su veći deo Francuske. Neki komunisti hteli su da organizuju socijalističku revoluciju nakon povlačenja Nemaca, ali im je Staljin to zabranio i naredio da sarađuju sa Saveznicima i pristupe vladi Narodnog fronta.
U ratu protiv okupatora poginulo je oko 75.000 članova partije. Mnoge istaknute ličnosti priključile su se KPF tokom rata, među njima i slikar Pablo Pikaso.
Posleratno delovanje
urediZahvaljujući učešću u antifašističkoj borbi tokom rata, popularnost KPF je porasla u periodu neposredno nakon kraja rata. Nakon oslobođenja Francuske 1944, KPF je ušla u vladu Šarla de Gola. Do 1945. godine, broj članova partije bio je oko 500.000. Na izborima održanim 21. oktobra 1945, KPF je osvojila 159 od 586 poslaničkih mesta u parlamentu. Godine 1947, vlada Pola Ramadjea prisilila je francuske komuniste da napuste parlament, kako bi dobili američku pomoć preko Maršalovog plana.
Uprkos svojoj stalnoj jačini i uticaju, KP Francuske ostala je izolovana zbog promovisanja antikomunizma od strane vladajućih struktura. Godine 1947, KP Francuske bila je jedna od osam evropskih komunističkih partija koje su osnovale Informbiro.
Nakon hapšenja nekoliko radnika u čeličani u Marseju, novembra 1947, KPF je iskoristila uticaj u sindikatu Radnička konfederacija da organizuju masovni štrajk. U štrajk je ušlo preko 3 miliona radnika, što je uzrokovalo podnošenje ostavke Pola Ramadjea. Ovim štrajkom KPF je doživela vrhunac svog uticaja, nakon čega je trajno prešla u opoziciju.
Tokom 1950-ih, KP Francuske je podupirala francuski imperijalizam u Prvom indokineskom ratu i Alžirskom ratu, iako je većina francuskih komunista bila protiv kolonijalizma.
Godine 1958, KP Francuske bila je jedina masovnija partija koja se usprotivila povratku Šarla de Gola na vlast. Nakon Torezove smrti 1964, novi sekretar partije postao je Valdek Roše.
Maja 1968, KPF isprva je poduprla masovne štrajkove, ali se usprotivila revolucionarnom studentskom pokretu, u kojem su prevladavali trockisti, maoisti i anarhisti. Partija je izrazila žaljenje zbog invazije na Čehoslovačku 1968, ali joj se nije strogo suprotstavila.
Godine 1972, Valdeka Rošea na mestu sekretara KPF nasledio je Žorž Marše. Partija je uskoro ušla u savez sa Socijalističkom partijom Fransoa Miterana. Socijalisti su nakon izbora 1978. postali najjača partija na francuskoj levici, pozicija koju je KPF neprekidno držala od 1936. godine.
Na Dvadesetom kongresu KPF, održanom 1976, partija je napustila marksizam-lenjinizam i ubrzo usvojila evrokomunizam. Uprkos tome, partija je ostala odana Moskvi.
Raspad Sovjetskog Saveza 1991. potresao je Komunističku partiju Francuske, ali se ona ipak nije raspala, niti je prešla na socijaldemokratiju, kao što je to bio slučaj sa Italijanskom komunističkom partijom. Godine 1994, Marše je otišao u penziju, a novi sekretar postao je Robert Ji. Ji je reorganizovao partiju i osavremenio njen program. To ipak nije sprečilo dalje opadanje broja članova partije.
Godine 2005, KPF se usprotivila nacrtu za tzv. Ustav Evrope. Na izborima 2007, partija je osvojila 15 poslaničkih mesta u parlamentu.
Lideri partije
uredi- Generalni sekretar KPF
- Ludovik Oskar Frosar (4. januar 1921 — 1. januar 1923)
- Luj Selije i Alber Tren (21. januar 1923 — 23. januar 1924)
- Luj Selije (23. januar 1924 — 1. jul 1924)
- Pjer Semard (8. jul 1924 — 8. april 1929)
- Kolektivni sekretarijat (8. april 1929 — 18. jul 1930)
- Moris Torez (18. jul 1930 — 17. maj 1964)
- Valdek Roše (17. maj 1964 — 17. decembar 1972; od juna 1969. sa Žorž Maršeom)
- Žorž Marše (17. decembar 1972 — 29. januar 1994)
- Rober Ji (29. januar 1994 — 28. oktobar 2001)
- Narodni sekretar KPF
- Mari-Žorž Bife (28. oktobar 2001 — 20. jun 2010)
- Pjer Loran (20. jun 2010 – )
