Olimpijada

Olimpijada je period od četiri godine, povezan sa drevnim Olimpijskim igrama u Staroj Grčkoj. Tokom helenističkog perioda, počevši od historičara Efora (4 st. pne.), Olimpijade su korišćene kao kalendarska epoha. Po antičkom računanju prva Olimpijada je trajala od leta 776. pne. do leta 772. pne.. Ekstrapolacijom bi 4. godina 700. antičke Olimpijade počinjala u (severno) leto 2024.

Stadion u Olimpiji

Za igre pogledati Olimpijske igre, za kraljicu pogl. Olimpijada (kraljica).

Moderna Olimpijada se odnosi na, takođe, četvorogodišnji period koji počinje 1. jan/sij. godine Letnjih olimpijskih igara. Prva moderna Olimpijada je počela 1896, a 29. u 2008.

Antička Olimpijada

Olimpijada je, naročito u drevnoj literaturi, bila period od četiri godine. Primer:

• Olimpijada 140
  • Godina 1 - 220/219. pne.
  • Godina 2 - 219/218. pne.
  • Godina 3 - 218/217. pne.
  • Godina 4 - 217/216. pne.

Historiografija

Sofista Hipija je bio prvi pisac koji je objavio spisak pobednika na Olimpijskim igrama a do Eratosten-ovog vremena je postignut opšti sporazum da su prve igre održane u leto 776. pne.. Ove prve igre su nazvane još i Korebove (Coroebus) igre, po kuvaru iz Elide koji je pobedio u trčanju, tada jedinoj disciplini. Kombinovanje popisa pobednika i računanja od 776. pne. na dalje, omogućilo je grčkim istoričarima da Olimpijade koriste kao način računanja vremena koji nije zavisio od mnogobrojnih kalendara grčkih polisa (v. npr. Atički kalendar). Prvi koji je to dosledno radio, bio je Timej iz Tauromenija, u trećem st. pne.. Ipak, pošto je za događaje u ranoj istoriji igara računanje korišćeno u retrospektivi, neki datumi koji su dati za događaje pre 5. veka pne. nisu pouzdani. Flegon iz Tralesa je dao sažetak događaja svih Olimpijada u knjizi Olimpijade, čiji je deo sačuvao vizantijski učenjak Fotije. I hrišćanski hroničari su koristili ovaj helenski sistem datiranja, kao način sinhronizovanja biblijskih događaja sa grčkom i rimskom istorijom. Sekst Julije Afrikanac je u 3. st. pne. sastavio listu olimpijskih pobednika do 217. pne., koja je sačuvana u Euzebijevoj Hronici.

Primeri datuma po antičkoj Olimpijadi

Reljef grčke olimpijade

Evo nekih primera datiranja uz pomoć Olimpijade (mada treba uzeti u obzir da njene godine počinju u leto):

• Tukidid o godini 428. pne.: "Bila je to Olimpijada u kojoj je Rođanin Doriej odneo svoju drugu pobedu
• Dionisije iz Halikarnasa datira Osnivanje Rima na 752. pne.: "Romul, prvi vladar grada, započeo je svoju vladavinu u prvoj godini sedme Olimpijade, kada je Harops u Ateni bio u prvoj godini svog desetogodišnjeg mandata arhonta"
• Diodor Sikul datira persijsku invaziju Grčke na 480. pne.: "aj na leti retose
• ont u Ateni, a Rimljani postaviše Spurija Kasija i Prokula Verginija Trikosta konzulima, a Elejci proslaviše Sedamdeset-petu Olimpijadu, onu u kojoj je Astil iz Sirakuze osvojio stadion. U ovoj je godini kralj Kserks učionio svoj pohod protiv Grčke".
• Jeronim, u svom latinskom prevodu Euzebijeve hronike, datira Rođenje Isusa na 3. godinu 194. Olimpijade i 42. godinu vladavine imperatora Augusta, što odgovara godini 2. pne.

Početak Olimpijade

Period Olimpijade je počinjao igrama, koje su održavane na početku Olimpijske nove godine, koja je padala na pun Mesec najbliži letnjoj dugodnevici (nakon uvođenja Metonovog ciklusa 432. pne., početak Olimpijske godine je određivan malo drugačije).

Anolimpijada

Mada su igre održavane bez prekida, više nego jednom se dogodilo da su slavljene van Elide. Elejci su takve igre proglašavali "Anolimpijadom" (ne-Olimpijada), ali pretpostavlja se da su pobednici ipak beleženi.

Kraj ere

Igre su tako opale u 3. veku naše ere, da istoričari nisu sigurni da li su nakon 261 i dalje održavane svake četiri godine. Poslednja godina Olimpijade je bila 393, da bi 394. rimski hrišćanski car Teodosije I zabranio igre kao paganske. Računanje godina po periodima Olimpijade se održalo samo još oko pola stoleća.