Województwo świętokrzyskie
| Województwo świętokrzyskie | |
 | |
| Lokalizacja | |
 | |
| Herb | |
 | |
| Flaga | |
 | |
| Główne informacje | |
| Stolica | Kielce |
| Waluta | złoty |
| Liczba ludności | 1 187 693 |
| Język | polski |
Województwo świętokrzyskie – jednostka podziału administracyjnego w południowej części centralnej Polski. Siedzibą władz województwa świętokrzyskiego są Kielce.
Charakterystyka
[edytuj]Powierzchnia województwa świętokrzyskiego to 11 710,5 km², a liczba mieszkańców wynosi 1 241 546. Dzieli się na 14 powiatów, włącznie z Kielcami – miastem na prawach powiatu.
Geografia
[edytuj]Województwo świętokrzyskie położone jest w południowo-wschodniej Polsce i graniczy z województwami: śląskim, małopolskim, podkarpackim, lubelskim, mazowieckim i łódzkim. Leży w obrębie Wyżyny Małopolskiej, na obszarze obejmującym:
- Wyżynę Kielecką
- Nieckę Nidziańską
- wschodnią część Wyżyny Przedborskiej
Klimat
[edytuj]Klimat Gór Świętokrzyskich i pobliskich terenów w powiecie opatowskim, ostrowieckim, kieleckim, staszowskim czy skarżyskim znacznie różni się od otaczających województwo świętokrzyskie regionów. Średnia temperatura roczna jest o około 1–2 °C niższa od temperatury w mazowieckim i Warszawie i wynosi 6–7 °C. Najcieplejsze regiony to Niecka Nidziańska i Kotlina Sandomierska. Średnia suma opadów waha się od 650 do 900 mm rocznie. Najwyższe szczyty pokryte są śniegiem od listopada do kwietnia.
Historia
[edytuj]Przynależność historyczna
[edytuj]Obszar województwa świętokrzyskiego leży w całości na obszarze historycznej Małopolski.
Gospodarka
[edytuj]Województwo świętokrzyskie ma charakter przemysłowo-rolniczy. Występuje tutaj wyraźny podział na przemysłową północ i rolnicze południe. Większość ośrodków miejskich w woj. świętokrzyskim znajduje się na terenie dawnego Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, skupiając znaczną w skali województwa świętokrzyskiego liczbę miejsc pracy w przemyśle. Podstawowymi bogactwami naturalnymi województwa są kopaliny mineralne; pokłady kamienia gipsowego należą do najbogatszych w Europie. W 2012 świętokrzyska produkcja wapna stanowiła 56,3% produkcji kraju, a produkcja kruszywa mineralnego łamanego – 24,6%. Województwo świętokrzyskie jest również potentatem w produkcji cementu. W trzech cementowniach zlokalizowanych na jego terenie (Ożarów, Małogoszcz, Nowiny) powstaje jedna czwarta cementu produkowanego w Polsce.
W przygotowanym przez tygodnik „Polityka” rankingu 500 największych polskich firm za 2012, znalazło się 14 przedsiębiorstw mających swoją siedzibę w województwie świętokrzyskim, w tym siedem w Kielcach. Wszystkie znajdowały się za pięćdziesiątym miejscem na liście.
Urząd Wojewódzki w Kielcach
Cementownia Ożarów
Panorama Bodzentyna
Kościół św. Trójcy w Starachowicach
Park Zdrojowy w Busku-Zdroju
Ratusz w Sandomierzu
.jpg)
.jpg)
Powiaty
[edytuj]
Powiaty grodzkie
[edytuj]Powiaty ziemskie
[edytuj]- buski
- jędrzejowski
- kazimierski
- kielecki
- konecki
- opatowski
- ostrowiecki
- pińczowski
- sandomierski
- skarżyski
- starachowicki
- staszowski
- włoszczowski
Przyroda
[edytuj]Świętokrzyski Park Narodowy – związany z pasmem Łysogór, wzniesieniami Klonowa i Doliną Wilkowską. Wszystkie te tereny tworzą Góry Świętokrzyskie, których najwyższymi szczytami są Łysica – 614 m n.p.m. i Łysa Góra – 595 m n.p.m. Zbocza porastają unikatowe w skali kraju lasy jodłowe, pomiędzy którymi natrafić można na skalne rumowiska znane jako gołoborza. Liczne są też pojedyncze głazy jak Skała Agaty i źródła z których można czerpać wodę. Wśród pozaprzyrodniczych atrakcji parku znajdują się klasztor benedyktynów, osada średniowieczna w Hucie Szklanej czy Kaplica św. Franciszka.
Nadnidziański Park Krajobrazowy – zlokalizowany na południu województwa ciągnie się od Nowego Korczyna do Motkowic, w dolinie Nidy. Meandrująca rzeka, łąki i ostatnie stepowe krajobrazy Europy Środkowej, gipsowe formacje geologiczne i lasy łęgowe z szuwarami stanowią wyjątkowo piękną kompozycję, umykającą oczom wielu podróżnych jadących sąsiadującą drogą krajową.
Jaskinia Raj – podobnie jak kilkanaście innych jaskiń województwa położona jest u podnóża Łysej Góry. Należy do najpiękniejszych w Polsce, ma 240 m długości i dostępna jest do zwiedzania. Posiada wyjątkową szatę naciekową, liczne oczka wodne, a także pozostałości prehistoryczne jakie można zobaczyć na specjalnej wystawie. Jest to główna atrakcja Chęcin, zlokalizowana w dzielnicy Dobrzączka blisko DW 762.
Warto zobaczyć
[edytuj]- Sandomierz – wąwozy lessowe, jedno z najbardziej zabytkowych i pięknych miast w Polsce, ratusz, Brama Opatowska, kościoły, kamieniczki
- Kielce
- Wiślica – interesujące miasteczko (odzyskało prawa miejskie 1 stycznia 2018, to najmniejsze miasto w Polsce) z ciekawymi zabytkami
- Jędrzejów – pierwsze w Polsce opactwo cystersów (1147 r.), jedno z największych w świecie muzeum zegarów, początkowa stacja Ciuchci Ponidzie
- Nagłowice – muzeum Mikołaja Reja
- Kurozwęki – odrestaurowany zamek udostępniony do zwiedzania, najstarsza w Polsce stadnina koni arabskich, hodowla bizona amerykańskiego
- Chańcza – zalew na rzece Chańczy z ośrodkami rekreacyjnymi
- Chęciny – stare miasteczko z licznymi zabytkami. Nad miastem na wzgórzu zamek Kazimierzowski stanowiący do XVII w. skarbiec koronny, jaskinia „Raj”
- Opatów – wspaniała kolegiata romańska z końca XII w., Lochy pod miastem liczące 4 kondygnacje w głąb, pozostałości murów miejskich, zabytkowy klasztor bernardynów i inne zabytki
- Szydłów – dobrze zachowany układ murów miejskich i wiele zabytkowych budowli z poł. XIV w.
- Tokarnia – skansen wsi świętokrzyskiej
- Wąchock – klasztor cystersów z zachowanym trzonem romańskim, centrum kawałów o sołtysach
- Krzemionki – rezerwat archeologiczny – kopalnie krzemienia pasiastego z okresu neolitu (2600 lat p.n.e.)
- Nowa Słupia – muzeum starożytnego hutnictwa (dymarki), dawna szkoła benedyktyńska, droga królewska na Święty Krzyż
- Bałtów – przełom Kamiennej, Park Jurajski, zabytkowy pałac i młyn wodny oraz wiele innych atrakcji turystycznych
- Sobków – odrestaurowany zamek rycerski na bazie którego stworzono ośrodek rekreacyjny
- Oblęgorek – dworek-muzeum Henryka Sienkiewicza
- Skarżysko-Kamienna – wierna replika Ostrej Bramy z Wilna, muzeum im. Orła Białego z bogatą ekspozycją, ruiny Wielkiego Pieca, Kościół Najświętszego Serca Jezusowego
- Sielpia Wielka – muzeum staropolskiego hutnictwa, zalew na Sielpi z ośrodkami wczasowymi
- Samsonów – ruiny huty z pierwszym w Polsce wielkim piecem z poł. XVII w.
- Ujazd – ruiny zamku Krzyżtopór
- Zagnańsk – dąb „Bartek”
- Psary – jedyne w Polsce centrum satelitarne
- Kałków – sanktuarium
- Solec-Zdrój – uzdrowisko
- Busko-Zdrój – uzdrowisko
Bezpieczeństwo
[edytuj]W województwie świętokrzyskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Kielcach i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999.
W województwie świętokrzyskim znajduje się 17 jednostek ratowniczo-gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej – trzy w Kielcach, dwie w Ostrowcu Świętokrzyskim, po jednej w pozostałych 11 miastach powiatowych, w tym w Sandomierzu oraz w Chmielniku. Oprócz tego w województwie funkcjonuje 16 oddziałów straży miejskiej, w tym w Sandomierzu i cztery oddziały straży gminnej.