Bisschoppensynode

Een bisschoppensynode is een gremium in de Katholieke Kerk dat door paus Paulus VI op 15 september 1965 werd opgericht in zijn motu proprio Apostolica Sollicitudo.

Een bisschoppensynode is een overlegorgaan, enerzijds tussen de paus en de bisschoppen, en anderzijds tussen de bisschoppen onderling, waarbij met uitgenodigde specialisten - over belangrijke zaken die de gehele wereldkerk aangaan - kan gediscussieerd worden. Een bisschoppensynode dient de collegialiteit met de paus en tussen de bisschoppen onderling te bevorderen zoals gewenst door het Tweede Vaticaans Concilie.

Overigens was Paulus VI met Apostolica sollicitudo de concilievaders voor. Binnen het Concilie heerste een opvatting dat er een synode moest komen die het medebestuur over de Kerk zou krijgen. Paulus vond dat te ver gaand en vaardigde dit motu proprio uit, vooruitlopend op de besluitvorming van het Concilie.

Er worden drie soorten bisschoppensynoden onderscheiden:

• de Gewone;
• de Buitengewone, bijvoorbeeld per continent gehouden in de aanloop tot het jubeljaar 2000;
• de Bijzondere, zoals die voor Nederland, gehouden in 1980.

Vanaf de derde Gewone Bisschoppensynode schrijft de paus een zogenaamde Postsynodale Apostolische Exhortatie, waarin hij de beraadslagingen beschrijft en op basis van de aanbevelingen van de synode zijn conclusies, aangaande de onderwerpen van de synode, aan de wereldkerk bekendmaakt. Deelnemers aan de gewone synode worden door de nationale bisschoppenconferenties aangewezen, waarbij het aantal afgevaardigden afhangt van de omvang van de conferentie. Zo hebben de Verenigde Staten vier afgevaardigden, en België en Nederland elk een. Overigens dient de paus de voordracht van de bisschoppenconferenties nog goed te keuren.

Een zogenoemde synoderaad bereidt en zit de synoden voor. Hij volgt ook de uitwerking ervan. Deze synoderaad bestaat uit bisschoppen welke door de vorige synode zijn aangeduid en vervolgens door de paus zijn benoemd. Daarnaast is er een secretariaat, met momenteel (2021) kardinaal Mario Grech als secretaris-generaal. Sinds 6 februari 2021 is voor het eerst een van de plaatsvervangend secretarissen een vrouw: Zuster Nathalie Becquart.

Lijst van gehouden bisschoppensynoden

Nr.	Jaar	Datum	Soort	Thema	Paus
1	1967	29 sep - 29 okt	1e gewone	Behoud en versterking van het katholiek geloof	Paulus VI
2	1969	11 sep - 28 okt	1e buitengewone	Collegialiteit van bisschoppen en paus en over de relatie van bisschoppenconferenties met de paus en met de individuele bisschoppen
3	1971	30 sep - 6 nov	2e gewone	Het ministeriële priesterschap en de rechtvaardigheid in de wereld
4	1974	27 sep - 26 okt	3e gewone	Evangelisatie van de hedendaagse wereld
5	1977	30 sep - 29 okt	4e gewone	Catechese in onze tijd
6	1980	14 jan - 31 jan	1e bijzondere, voor Nederland	Over de pastorale situatie in Nederland	Johannes Paulus II
7	1980	26 sep - 25 okt	5e gewone	Het christelijk gezin (exhortatie Familiaris Consortio)
8	1983	29 sep - 23 okt	6e gewone	Boete en verzoening in de missie van de Kerk
9	1985	24 nov - 8. dec	2e buitengewone	De twintigste verjaardag van de sluiting van het Tweede Vaticaans Concilie
10	1987	1 okt - 30 okt	7e gewone	De roeping en de missie van de leken in de Kerk en in de wereld
11	1990	30 sep - 28 okt	8e gewone	De vorming van priesters onder de huidige omstandigheden
12	1991	28 nov - 14 dec	2e bijzondere, 1e voor Europa	"Opdat we getuigen mogen zijn van Christus die ons vrij heeft gemaakt"
13	1994	10 apr - 8 mei	3e bijzondere, 1e voor Afrika	De Kerk in Afrika en haar missie in de evangelisatie naar het jaar 2000 "Gij zult mijn getuigen zijn" (Hand. 1, 8)
14	1994	2 okt - 29 okt	9e gewone	Het religieuze leven en zijn rol in de Kerk en de wereld
15	1995	26 nov - 14 dec	4e bijzondere, voor Libanon	Christus onze hoop: vernieuwd door Zijn geest, in solidariteit getuigenis geven van Zijn liefde
16	1997	16 nov - 12 dec	5e bijzondere, voor Amerika	Ontmoeting met de levende Jezus Christus: de weg van omkeer, gemeenschap en solidariteit met Amerika
17	1998	19 apr - 14 mei	6e bijzondere, voor Azië	Jezus Christus de Redder en Zijn missie van liefde en dienst in Azië: "Opdat zij leven mogen hebben en dat ze het in overvloed hebben" (Joh. 10, 10)
18	1998	22 nov - 12 dec	7e bijzondere, voor Oceanië	Jezus Christus en de volkeren van Oceanië: Zijn weg gaan, de Waarheid vertellen, Zijn leven leiden
19	1999	1 okt - 23 okt	8e bijzondere, 2e voor Europa	Jezus Christus, levend in Zijn Kerk, bron van hoop voor Europa
20	2001	30 sep -27 okt	10e gewone	De bisschop: dienaar van het evangelie van Jezus Christus als hoop voor de wereld
21	2005	2 okt - 29 okt	11e gewone	Eucharistie: bron en hoogtepunt van het leven en de missie van de Kerk	Benedictus XVI
22	2008	5 okt - 26 okt	12e gewone	Het Woord van God in het leven en de zending van de Kerk
23	2009	4-25 okt	9e bijzondere, 2e voor Afrika	De Kerk in Afrika in dienst van de verzoening, rechtvaardigheid en vrede
24	2010	10-24 okt	10e bijzondere, 1e voor Midden-Oosten	Katholieke kerk in het Midden-Oosten, gemeenschap en getuigenis
25	2012	7 okt - 28 okt	13e gewone	Nieuwe evangelisatie voor het overdragen van het christelijk geloof
26	2014	5 okt - 19 okt	3e buitengewone	De pastorale uitdagingen van het gezin in de context van de evangelisatie
27	2015	4-25 okt	14e gewone	De roeping en de missie van het gezin in de Kerk en de moderne wereld	Franciscus
	2023	4-29 okt	16e gewone	Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio	Franciscus

Secretaris-generaal

Secretaris-generaal van de Bisschoppensynode
1967 - 1979	Władysław Rubin
1979 - 1985	Jozef Tomko
1985 - 2004	Jan Schotte
2004 - 2013	Nikola Eterović
2013 - 2020	Lorenzo Baldisseri
2020 - heden	Mario Grech

Zie ook

• Synode

Bronnen, noten en/of referenties

Noten

---

Referenties