Antigua e Barbuda

Antigua e Barbuda
Antigua and Barbuda
Standardo di Antigua e Barbuda	Blazono di Antigua e Barbuda
Nacionala himno:
Fair Antigua, We Salute Thee
Urbi:
Chefurbo:	St Johns
· Habitanti:	23 342 (2008)
Precipua urbo:	St Johns
Lingui:
Oficala lingui:	Angla
Guvernerio:
Tipo:	Monarkio
· Rejo:	Charles la 3ma
· Generala guvernisto:	Rodney Williams
· Chefministro:	Gaston Browne
Surfaco: (191ma maxim granda)
· Totala:	442 km²
· Aquo:	neglijebla %
Habitanti: (194ma maxim granda)
· Totala:	101 489 (2023)
· Denseso di habitantaro:	229,6 hab./km²
Plusa informi:
Valuto:	Dolaro di estal Karibia
Veho-latero:	sinistre
ISO:	AG
	ATG
	028
Reto-domeno:	.ag

Antigua e Barbuda esas nedependanta stato ed insul-grupo inter Karibia e l'Oceano Atlantiko.

Bazala fakti pri Antigua e Barbuda.

Historio

Homi ja habitis Antigua e Barbuda cirkume 2400 aK. Pose, indijeni de etnii Arawak e Karib habitis ol. Insulo Antigua nomesis da Cristoforo Colombo en 1493 segun kirko en Sevilla, Hispania, Santa Maria la Antigua (Santo Maria l'Anciena). Pos l'arivo dil Europani, indijeni komencis mortar pro variolo.

Antigua en 1823.

En 1632 Angli komencis okupar l'insuli. La sklaveso, establisita en 1684 por furnisar laboro-povo a plantacerii di sukrokano, abolisesis en 1834, malgre ke la standi laborala restis mala til 1939, kande la sindikato Antigua Trade and Labour Union kreesis. La chefo di ta sindikato, Vere Cornwall Bird, pose fondis la partiso Antigua Labour Party - ALP. Pos ke Antigua e Barbuda nedependanteskis ye la 1ma di novembro 1981 Vere Bird asumis kom chefministro, ma Elizabeth la 2ma resitis la chefo di stato di la lando.

Partiso ALP vinkis elekti en 1984 ed en 1989. En 2004 Lester Bird, filiulo di Vere Bird, ganis l'elekti. Il duris en povo til 2004, kande lua opozanto Baldwin Spencer ganis l'elekti e divenis chefministro.

Politiko

Sideyo dil parlamento di Antigua e Barbuda.

Segun la konstituco adoptita ye la 31ma di oktobro 1981 Antigua e Barbuda esas konstitucala monarkio, membro di Commonwealth. Lua rejo (qua esas la chefo di stato) esas Charles la 3ma di Anglia, qua selektas la generala guvernisto, nun Rodney Williams. La chefo di guvernerio esas la chefministro, nun Gaston Browne.

La duchambra parlamento konsistas ek la Senato, kun 17 membri elektita dal partisi ed indikita dal generala guvernisto; ed ek la Chambro di Deputati, anke kun 17 membri qui elektesas dal populo por 5-yara periodo. Lua konstituco aprobesis ye la 31ma di julio 1981, ed efikeskis ye la 31ma di oktobro sam yaro.

Judiciala povo esas nedependanta de l'exekutiva e de la legifala povi. La legaro e la jurisprudenco di la lando havas havas granda influo de la legaro e jurisprudenco Britaniana.

Geografio

Satelital imajo pri Barbuda (sur l'imajo) ed Antigua.

Peizajo en English Harbour, Antigua.

Antigua e Barbuda esas parto di la Mikra Antili, kun Guadelupa (Franca teritorio) sude, Montserrat sud-weste, St Kitts-Nevis weste, e Saint Barth nord-weste. L'arkipelago konsistas ek kelka insuli. La precipua (segun la surfaco totala e quanto di habitanti) esas Antigua, kun 281 km². Barbuda jacas 48 norde de Antigua. La nehabitata insulo Redonda jacas 56 km sudweste de Antigua.

Lua litoro esas longa de 153 kilometri. Nula ek lua insuli havas importanta fluvii o lagi. Kultivebla agri reprezentas 18,18% de la tota surfaco.

La maxim alta monto dil insuli esas Monto Obama, kun 399 metri di altitudo. Monto Obama ante nomizesis Boggy Peak. La nomo modifikesis en 4ma di agosto 2009 por homajar Barack Obama, lor la prezidanto di Usa. Nek Barbuda nek Redonda havas importanta monti.

La klimato dil insuli esas tropikala kun poka pluvi, konsequo de lua basa altitudi. La maxim pluvoza sezono eventas de septembro til novembro. De julio til oktobro povas eventar uragani e tropikala tempesti. La mezavalora yarala temperaturo dil insuli esas 27°C.

Ekonomio

Precipua artiklo: Ekonomio di Antigua e Barbuda

Turismo reprezentas plu kam 50% de la TNP di la lando. La lando atraktas precipue richa turisti, e havas diversa gasteyi (resorts) qui klasifikesas kun 5 steli.

Financala sektoro anke esas importanta. Importanta financala institucuri internaciona, exemple Royal Bank of Canada (RBC) e Scotiabank mantenas branchi en Antigua.

Industrio reprezentas cirkume 2% de la TNP. Pri agrokultivo, la precipua produkturi esas sukrokano, kotono e frukti.

Demografio

Habitantaro di Antigua e Barbuda, 1960-2010.

Pueri en skolo di Antigua.

Segun statistiki de The World Factbook por 2023, Antigua e Barbuda havis 101 489 habitanti. Segun statistiki demografiala de 2011, la maxim multa (87,3%) esas negri, 4,7% esas mestici, 2,7% esis Hispani o Hispan-Amerikani, 1,6% esis blanki, 2,7% esis altri, e ne existis informi pri 0,9% de la habitantaro.

L'oficala linguo di la lando esas Angla. La kreola linguo di Antigua anke parolesas.

La religio kun maxim granda nombro di adepti esas protestantismo, por 68,3% de la habitantaro. Katoliki esis 8,2%, altri 12,2%, sen informo esis 5,5%, e 5,9% deklaris ne havar religio en 2011.

Segun statistiki de 2015, 99% de la habitantaro savas lektar e skribar. La lando havas du universitati, American University of Antigua (AUA) e University of Health Sciences Antigua (UHSA).

Kulturo

La kulturo di Antigua e Barbuda mixas Afrikana e Britaniana influi. Karnavalo celebras la fino di la sklaveso en l'insuli. Ol esas importanta turistal atraktivo.

La koquarto uzas multe maizo e patato en lua dishi. Exemple dukuna, disho preparata de vaporagata patati, farino e pipri, e fungi, preparata de maizo.

Pri literaturo, Antiguana skriptisto Jamaica Kincaid ja plubikigis plu kam 20 libri.

Stadio Antigua Recreation Ground en St Johns, uzata por ludar kriketo e futbalo.

La nacionala sporto di la lando esas kriketo, ma futbalo, surf e batelo-kurado ank esas populara.