Kuatia Ñepyrũha
Tavarandu niko peteĩ kuaaty ijáva avakuaaty tembiapoguiguápe. Ohapykueho, ombyaty ha oikuaakajeýva arandu ka'aty. Mayma kuaaty oguerekoháicha, tavarandu oipuru avei aporeko ha tapereko oipytyvõva ichupe ohupyty hag̃ua hembipota. Tavarandu térã tetãkuaa, ha'e kuaaty tetã rembikuaaguigua. Upe ñe'ẽ omoheñoiva'ekue peteĩ karai katupyry hérava Willians John Thoms, ary su poapysa irundypa poteĩme; ha ojepuru oñehenói hag̃ua umi mba'e ha'e: jeroviapy, jepokuaa, mombe'ugua'u, mombe'upy, ñe'ẽarandu, ñe'ẽnga, tetãygua rembiapokuéva. Upe ñe'ẽ ojepuru mayma tetãme, yvy ape ári oĩva.
Tavarandu ha'eva'erã katuete mba'echae (he'ise pe mba'e tavarandugua ohasaha sy ha túvagui, ñemoñarépe), tetãygua rembiapokue (oje'e ñandéve pe mba'e tavarandugua ikatuha heñói oimeraẽ hendápe, natekotevẽi jaha ñañemoarandu upevarã térã ñaime peteĩ mbo'ehaópe heñói hag̃ua tavarandu), ijapoharekuaa'ỹva (avave ndoikuaái mávapa oipuru'ypýkuri), pururã (mba'e tavarandugua niko ojekuaa, ojepuru aja) ha heñói sapy'áva (mba'e tavarandugua noikotevẽiha ñembosako'i arére).
Apytu'ũ rehegua tavarandúpe oikepaite mba'e tavarandugua oñemombytáva ñane apytu'ũme, tekotevẽ'ỹre jahecha térã jajapo. Hyepýpe jajuhukuaa: ñe'ẽjovake, ñe'ẽñemiguerojera, mombe'ugua'u, mombe'upy, káso ñemombe'u, ñe'ẽnga ha hetaiteve mba'e. Mba'e'apoguigua tavarandúpe oikepaite mba'e tavarandugua oikóva mba'e apo rupive. Heñói guive ava ojapo heta mba'e ipópe. Aipórõ ápe oikehína: óga apo, tembi'u apo ha opaichagua mba'e apo (ñanduti, poyvi, ovecha rague umíva). Avano'õguigua tavarandúpe katu oike mba'e tavarandugua oñemoañetéva tekohápe, tapichakuéra ndive, teko ñemoirũ rupive. Hyepýpe jajuhukuaa: ñe'ẽ jepuru, mba'epuru ha jepokuaa, vy'arã ha ambue mba'e.
- 1497.— Karai Poytuga pegua Vasco da Gama ohasa'ypy ygaratápe Áfrika vore ñembyitevogua rupive.
- 1943.— Tetã Lívano oñemosãso ha osẽ Hyãsia poguýgui.
- 1963.— Oĩ ojukáva John F. Kennedy-pe (ta'angápe), Tetãvore Joapykuéra mburuvicha.
- 1985.— Omano Epifanio Méndez Fleitas, atõihára, haihára ha polítiko Paraguái pegua.
… karai Isaac Newton (ta'angápe), herakuãite peteĩ tembikuaatyhára katupyryvéva ramo, oñemoarandu avei pe alkímia rehe ha oguereko hógape heta aranduka oñe'ẽva alkímia rehegua.
… ikatu jahecha ñande resa añónte rupive pe Thiomargarita magnifica, techa mbotuichaha jeporu'ỹre, upéva hína pe vakytéria ituichavéva.
… sa'ary XIX jave, karai Simón Bolívar-gui oiko irundy tetã mburuvicha ramo Ñemby Amérika-pe?
… ára 14 jasyapy jave, ojegueromandu'a Pi ára, ojoguaitégui mba'éichapa ojehai papapy π (3,14) ha ojehai pe arange amo Tetãvore Joapykuérape (3/14).
… Poyvi Paraguái ijojaha'ỹ ha'anga mokõivagui, tenondépe he'íva "República del Paraguay" (palma ha olivo ojejokuáva iguýpe, peteĩ mbyja sa'yju mimbíva apu'a hovy mbytépe), hapykuépe he'íva "Paz y Justicia" (peteĩ leõ ha peteĩ gorro frigio).
Tembiapokuéra ambuéva | ||
Vikipetã oiko Wikimedia rupive, aty viruremimono'õ'ỹva omboguatáva tembiapokuéra hekosãsóva heta ñe'ẽme:
Commons |