Maria Teresa I.a Austriakoa

Maria Teresa I.a Austriakoa
	; Irudi gehiago
; Hungariako erregea
Bohemiako erregea
printze hautesle
Bizitza
Jaiotza	Hofburg jauregia eta Viena, 1717ko maiatzaren 13a
Herrialdea	Habsburgotar monarkia
Lehen hizkuntza	alemana
Heriotza	Viena, 1780ko azaroaren 29a (63 urte)
Hobiratze lekua	Imperial Crypt (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: istripu zerebrobaskularra
Familia
Aita	Karlos VI.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa
Ama	Elisabet Kristina Brunswick-Wolfenbüttelgoa
Ezkontidea(k)	Frantzisko I.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa (1736ko otsailaren 12a -
Seme-alabak	ikusi Archduchess Maria Elisabeth of Austria (en) ; Maria Ana Austriakoa; Maria Carolina Ernestina Antonia Johanna Josefa (en) ; Josef II.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa; Maria Christina, Duchess of Teschen (en) ; Archduchess Maria Elisabeth of Austria (en) ; Archduke Charles Joseph of Austria (en) ; Archduchess Maria Amalia of Austria (en) ; Leopoldo II.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa; Archduchess Maria Johanna Gabriela of Austria (en) ; Archduchess Maria Josepha of Austria (en) ; Maria Karolina Austriakoa; Ferdinand of Austria-Este (en) ; Maria Antonieta; Archduchess Maria Carolina of Austria (en) ; Archduke Maximilian Francis of Austria (en) ;
Haurrideak	ikusi Archduchess Maria Anna of Austria (en) ; Archduchess Maria Amalia of Austria (en) ;
Leinua	Habsburgo
Hezkuntza
Hizkuntzak	alemana; latina; frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	aristokrata, monarka eta politikaria
Lantokia(k)	Viena eta Olomouc
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa

Maria Teresa I.a Austriakoa, izen osoa Maria Theresia Walburga Amalia Christina von Österreich, (Viena, 1717ko maiatzaren 13a - Viena, 1780ko azaroaren 29a) Austriako artxidukesa (1740-1780), Hungariako eta Bohemiako erregina, Milango dukesa eta Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperatriz ezkontidea izan zen.

Biografia

Maria Teresa, Karlos VI.a enperadorearen eta Elisabet Kristina Brunswick-Wolfenbüttelgoaren alaba zaharrena, 1717ko maiatzaren 13an jaio zen. Bere anai bakarra, Leopoldo, lehentxeago hila zen. 1713an erregeak Berrespen Pragmatikoa ezarri zuen. Lege honek Habsburgotarren jabegoak zatiezinak zirela eta, gizonezko ondorengorik ezean, tronurako oinordekoa enperadorearen alaba izango zela agintzen zuen^[1]. 1736an Frantzisko Eztebe Lorrenakoarekin ezkondu zen.

Karlos VI.a 1740an hil zen, estatuaren armada eta finantzak oso egoera txarrean utzirik. Berrespen Pragmatikoaren arabera Maria Teresak aitaren herrialde eta erresuma guztiak jarauntsi beharko bazituen ere, berehala Ondorengotza gerra (1740-1748) piztu zen. 1740 abenduan Federiko II.a Prusiakoak Silesia, eskualderik aberatsena, inbaditu zuen. Maria Teresak hungariarren baldintzarik gabeko babesa jaso zuen eta, 1741eko ekainean, Pressburgen erregina koroatua izan zen. Baina 1742an, Prusia, Saxonia, Frantzia, Sardinia eta Espainiaren sostengua zuen Karlos Alberto, Bavariako Printze Hauteslea, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadore (Karlos VII.a) hautatua izan zen. Gerran Maria Teresak bere jabego gehienak atxikitzea lortu zuen, Silesia izan ezik, eta 1745ean, Karlos VII.a hil ondoren, Frantzisko senarra aukerarazi zuen enperadore (Frantzisko I.a)^[2].

1756an, oraingo honetan Errusia eta Frantziarekin elkarturik, Prusiaren aurkako beste gerra batean sartu zen, Zazpi Urteko Gerra (1756-1763), baina ezin izan zuen Silesia berreskuratu. Handik aurrera bere kanpo politika bakezalea izan zen. Poloniako lehenbiziko zatiketan (1772), gogoz kontra bazen ere, parte hartu eta Galitzia jaso zuen. Bavariako Ondorengotzaren gatazkan (1778-1779) gerra saihestu zuen.

1765ean senarra hil zitzaion. Josef semea enperadore (Josef II.a) hautatua izan zen baina Maria Teresak agintean jarraitu zuen.

Barne politikan finantzak onbideratzen saiatu zen, nobleei zergak ordainaraziz, eta armada handitu eta modernizatu zuen. Moravia eta Bohemia administratiboki Austriarekin bateratu zituen, baina ez Hungaria. 6 eta 12 urte arteko derrigorrezko hezkuntza ezarri eta zientziak eta arteak sustatu zituen. Elizaren eragin politikoa mugatu zuen^[3]. 1766 eta 1775ean Bohemian jopuen matxinadak gertatu ondoren, joputasuna zorrozki mugatzen zuten dekretuak eman zituen. Hungarian, ordea, aristokraziaren botere handia zela eta, zailago gertatu zitzaion.

1780ko azaroaren 29an hil zen eta Vienako Kripta Inperialean ehortzi zuten. Hamasei seme-alaba izan zituen, tartean Josef II.a eta Leopoldo II.a enperadoreak eta Marie Antoinette, Frantziako azken erregina absolutista.

Irudi galeria

Genealogia

Erreferentziak

Fikzioa

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Maria Teresa I.a Austriakoa

Marie-Thérèse d'Autriche telefilma^{[Betiko hautsitako esteka]} ARTE kateak eskainia eta 2020/04/07tik au 2020/07/06ra bitartean webgunean eskuragarri jarria.

Datuak: Q131706
Multimedia: Maria Theresa of Austria / Q131706

[1] Catholic Encyclopedia: Maria Theresa

[2] Encyclopædia Britannica: Maria Theresa

[3] Biografias y vidas: María Teresa de Habsburgo

[1]

[2]

[3]